Khi nào người tham gia bảo hiểm có quyền khởi kiện doanh nghiệp bảo hiểm ra tòa án? Người tham gia bảo hiểm có quyền khởi kiện doanh nghiệp bảo hiểm ra tòa khi doanh nghiệp không thực hiện đúng nghĩa vụ hợp đồng hoặc có dấu hiệu vi phạm quyền lợi của người mua bảo hiểm.
1. Khi nào người tham gia bảo hiểm có quyền khởi kiện doanh nghiệp bảo hiểm ra tòa án?
Khi nào người tham gia bảo hiểm có quyền khởi kiện doanh nghiệp bảo hiểm ra tòa án? Đây là câu hỏi thường gặp trong các tình huống liên quan đến tranh chấp hợp đồng bảo hiểm. Theo quy định của pháp luật hiện hành, người tham gia bảo hiểm có quyền khởi kiện doanh nghiệp bảo hiểm ra tòa án trong các trường hợp doanh nghiệp vi phạm hợp đồng, không thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thanh toán bảo hiểm, hoặc từ chối bồi thường trái pháp luật.
Trước tiên, hợp đồng bảo hiểm là sự thỏa thuận giữa bên mua bảo hiểm và doanh nghiệp bảo hiểm, trong đó doanh nghiệp bảo hiểm cam kết bồi thường hoặc chi trả quyền lợi bảo hiểm khi xảy ra sự kiện bảo hiểm theo các điều khoản đã thống nhất trong hợp đồng. Ngược lại, bên mua bảo hiểm có trách nhiệm thanh toán phí bảo hiểm đầy đủ và đúng hạn. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, khi xảy ra sự kiện bảo hiểm, doanh nghiệp bảo hiểm có thể từ chối hoặc trì hoãn việc bồi thường quyền lợi cho người tham gia, dẫn đến tranh chấp.
Theo Điều 429 Bộ luật Dân sự 2015, thời hiệu khởi kiện về hợp đồng bảo hiểm là ba năm kể từ ngày người mua bảo hiểm phát hiện ra doanh nghiệp bảo hiểm không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ nghĩa vụ của mình. Người tham gia bảo hiểm có quyền khởi kiện doanh nghiệp bảo hiểm ra tòa án khi một trong các điều kiện sau đây xảy ra:
• Doanh nghiệp bảo hiểm từ chối chi trả bảo hiểm vô lý: Trong trường hợp sự kiện bảo hiểm xảy ra đúng như trong hợp đồng đã cam kết, nhưng doanh nghiệp bảo hiểm vẫn từ chối chi trả hoặc viện lý do không hợp lý để trốn tránh trách nhiệm, người tham gia bảo hiểm có thể khởi kiện.
• Doanh nghiệp bảo hiểm chi trả bảo hiểm không đúng mức: Một số doanh nghiệp có thể cố tình giảm số tiền bồi thường bảo hiểm, không tuân thủ các điều khoản đã cam kết trong hợp đồng. Khi người tham gia phát hiện số tiền bồi thường không tương xứng, họ có quyền đưa vụ việc ra tòa án.
• Doanh nghiệp bảo hiểm kéo dài thời gian xử lý yêu cầu bồi thường: Pháp luật quy định rõ thời hạn để doanh nghiệp bảo hiểm xử lý và thanh toán bồi thường cho khách hàng. Nếu doanh nghiệp chậm trễ mà không có lý do chính đáng, người tham gia bảo hiểm có quyền khởi kiện.
• Doanh nghiệp vi phạm nghĩa vụ hợp đồng khác: Nếu doanh nghiệp bảo hiểm không thực hiện đầy đủ các cam kết khác trong hợp đồng, người tham gia bảo hiểm cũng có quyền khởi kiện để yêu cầu doanh nghiệp thực hiện đúng nghĩa vụ của mình.
Trong các trường hợp trên, người tham gia bảo hiểm có quyền yêu cầu tòa án giải quyết tranh chấp, đồng thời yêu cầu bồi thường thiệt hại do việc vi phạm của doanh nghiệp bảo hiểm gây ra. Để đảm bảo quyền lợi của mình, người mua bảo hiểm cần chuẩn bị đầy đủ tài liệu, chứng cứ liên quan đến hợp đồng bảo hiểm và sự kiện bảo hiểm.
2. Ví dụ minh họa
Một ví dụ thực tế cho việc người tham gia bảo hiểm khởi kiện doanh nghiệp bảo hiểm ra tòa có thể là trường hợp của ông B – một người mua bảo hiểm nhân thọ. Ông B đã ký hợp đồng bảo hiểm với một công ty bảo hiểm lớn, trong đó công ty cam kết sẽ chi trả toàn bộ chi phí y tế và tiền trợ cấp nếu ông B gặp tai nạn giao thông. Sau khi xảy ra tai nạn, ông B đã nộp đầy đủ giấy tờ chứng minh tình trạng tai nạn và chi phí điều trị, yêu cầu công ty bảo hiểm thanh toán theo hợp đồng.
Tuy nhiên, công ty bảo hiểm đã từ chối chi trả với lý do cho rằng ông B không cung cấp đầy đủ chứng từ y tế mặc dù tất cả các giấy tờ đã được ông B nộp đủ. Ông B đã nhiều lần yêu cầu giải quyết nhưng công ty bảo hiểm tiếp tục trì hoãn và không giải quyết yêu cầu chi trả bảo hiểm. Sau đó, ông B quyết định khởi kiện công ty bảo hiểm ra tòa án với yêu cầu công ty thực hiện nghĩa vụ chi trả bảo hiểm và bồi thường các thiệt hại liên quan do sự chậm trễ gây ra.
Kết quả là tòa án phán quyết công ty bảo hiểm phải chi trả toàn bộ số tiền bảo hiểm mà ông B đã yêu cầu, đồng thời phải bồi thường thêm một khoản do thời gian xử lý vụ việc kéo dài và gây thiệt hại tinh thần cho ông B.
3. Những vướng mắc thực tế
Trong quá trình thực hiện quyền khởi kiện doanh nghiệp bảo hiểm ra tòa, người tham gia bảo hiểm có thể gặp một số vướng mắc, bao gồm:
• Khó khăn trong việc thu thập chứng cứ: Một trong những vướng mắc phổ biến nhất là người tham gia bảo hiểm khó thu thập đủ tài liệu, chứng cứ để chứng minh rằng doanh nghiệp bảo hiểm đã vi phạm hợp đồng. Điều này có thể xuất phát từ việc lưu trữ hồ sơ không đầy đủ hoặc việc thu thập thông tin liên quan từ các bên thứ ba (như bệnh viện, cơ quan chức năng) gặp khó khăn.
• Quá trình tố tụng phức tạp: Các vụ kiện bảo hiểm thường phức tạp và kéo dài, đòi hỏi sự am hiểu về pháp luật và quy trình tố tụng. Nhiều người mua bảo hiểm không có đủ kiến thức và kinh nghiệm để tự mình tham gia vào quá trình tố tụng, dẫn đến việc không đạt được kết quả mong muốn.
• Chi phí khởi kiện cao: Việc khởi kiện ra tòa án đòi hỏi người tham gia phải chi trả các khoản phí liên quan như phí tòa án, phí luật sư. Đối với một số người tham gia bảo hiểm, các chi phí này có thể trở thành gánh nặng, đặc biệt khi họ đang cần chi trả các chi phí y tế hoặc sinh hoạt.
• Mất nhiều thời gian: Quá trình giải quyết tranh chấp bảo hiểm qua tòa án thường kéo dài, có thể mất nhiều tháng, thậm chí là nhiều năm để tòa án đưa ra phán quyết cuối cùng. Trong thời gian này, người mua bảo hiểm có thể phải đối mặt với nhiều khó khăn tài chính hoặc sức khỏe.
4. Những lưu ý cần thiết
Để tránh gặp phải các rủi ro và vướng mắc trong quá trình khởi kiện doanh nghiệp bảo hiểm ra tòa, người tham gia bảo hiểm cần lưu ý một số điểm sau:
• Đọc kỹ hợp đồng bảo hiểm: Trước khi ký kết hợp đồng bảo hiểm, người tham gia cần đọc kỹ các điều khoản, đặc biệt là những quy định về quyền lợi và nghĩa vụ của mình. Điều này giúp họ hiểu rõ khi nào mình có quyền yêu cầu chi trả bảo hiểm và các trường hợp không được chi trả.
• Lưu trữ đầy đủ tài liệu liên quan: Người mua bảo hiểm cần lưu trữ cẩn thận tất cả các tài liệu liên quan đến hợp đồng bảo hiểm, bao gồm hợp đồng gốc, hóa đơn, biên nhận thanh toán phí bảo hiểm, các giấy tờ chứng minh sự kiện bảo hiểm (như báo cáo tai nạn, hồ sơ y tế).
• Nắm rõ thời hiệu khởi kiện: Thời hiệu khởi kiện các vụ tranh chấp bảo hiểm là ba năm. Người mua bảo hiểm cần theo dõi sát sao quá trình xử lý yêu cầu bảo hiểm của doanh nghiệp để tránh việc bị mất quyền khởi kiện do hết thời hạn.
• Nhờ đến sự hỗ trợ của luật sư: Trong các vụ tranh chấp bảo hiểm phức tạp, người tham gia nên cân nhắc việc nhờ đến sự hỗ trợ của luật sư để bảo vệ quyền lợi của mình. Luật sư có thể tư vấn về các thủ tục pháp lý, giúp thu thập chứng cứ và đại diện người mua bảo hiểm tại tòa án.
5. Căn cứ pháp lý
Quyền khởi kiện doanh nghiệp bảo hiểm ra tòa án của người tham gia bảo hiểm được xây dựng dựa trên các văn bản pháp lý sau:
• Bộ luật Dân sự 2015 (Điều 429): Quy định về thời hiệu khởi kiện hợp đồng bảo hiểm.
• Luật Kinh doanh bảo hiểm 2000 (sửa đổi, bổ sung năm 2010): Đây là văn bản pháp luật chính quy định về quyền và nghĩa vụ của các bên trong hợp đồng bảo hiểm.
• Nghị định 73/2016/NĐ-CP: Quy định chi tiết thi hành Luật Kinh doanh bảo hiểm.
• Thông tư 50/2017/TT-BTC: Quy định về quản lý, giám sát hoạt động kinh doanh bảo hiểm.
Để biết thêm thông tin chi tiết về quyền khởi kiện và các vấn đề liên quan đến bảo hiểm, bạn có thể tham khảo thêm tại https://luatpvlgroup.com/category/bao-hiem/ hoặc xem thêm các bài viết pháp lý tại https://plo.vn/phap-luat/.
