Khi nào người quản lý di sản được bổ nhiệm theo pháp luật? Bài viết cung cấp thông tin chi tiết, ví dụ minh họa, các vướng mắc thực tế, lưu ý và căn cứ pháp lý.
1) Khi nào người quản lý di sản được bổ nhiệm theo pháp luật?
Theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015, người quản lý di sản sẽ được bổ nhiệm khi người để lại di sản không chỉ định người quản lý trước đó, hoặc khi có tranh chấp giữa các bên thừa kế về việc lựa chọn người quản lý di sản. Trong những trường hợp này, pháp luật sẽ chỉ định một người có năng lực phù hợp, thường là người thân thiết hoặc tin cậy của người để lại di sản, để quản lý và bảo vệ tài sản thừa kế cho đến khi quá trình phân chia tài sản hoàn tất.
1.1 Các trường hợp pháp luật bổ nhiệm người quản lý di sản
Pháp luật quy định một số trường hợp người quản lý di sản được bổ nhiệm như sau:
- Người để lại di sản không chỉ định người quản lý trong di chúc: Trong trường hợp người lập di chúc không chỉ định người quản lý di sản, tòa án hoặc các bên thừa kế có thể yêu cầu pháp luật chỉ định một người quản lý tài sản tạm thời cho đến khi di sản được phân chia hoàn tất.
- Tất cả các bên thừa kế không thống nhất về người quản lý: Khi có nhiều người thừa kế nhưng không thể đạt được sự đồng thuận về việc ai sẽ là người quản lý di sản, pháp luật sẽ chỉ định một người quản lý theo quyết định của tòa án, nhằm đảm bảo quyền lợi cho tất cả các bên liên quan.
- Người được chỉ định từ chối vai trò quản lý: Nếu người được người lập di chúc chỉ định từ chối hoặc không thể thực hiện vai trò quản lý, tòa án có thể bổ nhiệm một người khác có đủ năng lực, trách nhiệm để thay thế.
- Tài sản cần bảo quản trong thời gian phân chia thừa kế: Trong trường hợp tài sản có nguy cơ bị hư hỏng hoặc thất thoát nếu không được bảo quản, tòa án có thể bổ nhiệm một người quản lý để bảo vệ tài sản cho đến khi di sản được chia.
1.2 Quy trình bổ nhiệm người quản lý di sản theo pháp luật
Khi cần bổ nhiệm người quản lý di sản, quy trình sẽ diễn ra như sau:
- Yêu cầu bổ nhiệm người quản lý: Bên thừa kế hoặc người có liên quan có thể nộp đơn yêu cầu tòa án bổ nhiệm người quản lý di sản nếu đáp ứng các trường hợp pháp luật quy định.
- Xem xét và chọn người phù hợp: Tòa án sẽ xem xét danh sách những người có khả năng và quyền lợi trong việc quản lý di sản, thường ưu tiên người thân cận hoặc người có năng lực và phẩm chất tốt để bảo đảm quyền lợi của tất cả các bên thừa kế.
- Ra quyết định bổ nhiệm người quản lý di sản: Tòa án sẽ ra quyết định chính thức về người quản lý di sản. Người này phải tuân thủ các quyền và nghĩa vụ của người quản lý di sản theo quy định pháp luật và không được tự ý thay đổi hoặc sử dụng tài sản cho mục đích cá nhân.
2) Ví dụ minh họa
Ông B qua đời để lại một di sản bao gồm căn nhà và một khoản tiền tiết kiệm nhưng không để lại di chúc chỉ định người quản lý di sản. Ông B có ba người con nhưng không có ai đồng ý đảm nhận trách nhiệm quản lý tài sản trong thời gian chờ phân chia. Vì vậy, tòa án đã quyết định bổ nhiệm người thân tín là bà M (chị của ông B) làm người quản lý di sản để giám sát và bảo quản tài sản cho đến khi các bên thừa kế có thể đạt được sự thống nhất về phân chia.
Bà M được bổ nhiệm theo quyết định của tòa án và có trách nhiệm bảo quản ngôi nhà, tránh để nhà xuống cấp hoặc bị hư hỏng. Bà M cũng không được phép sử dụng khoản tiền tiết kiệm cho mục đích cá nhân mà chỉ được phép quản lý cho đến khi tài sản được phân chia hoàn tất theo quyết định của tòa án.
3) Những vướng mắc thực tế
Việc bổ nhiệm người quản lý di sản theo pháp luật có thể gặp phải một số vướng mắc thực tế như sau:
- Tranh chấp về quyền quản lý di sản: Các bên thừa kế có thể không đồng ý với quyết định bổ nhiệm người quản lý của tòa án, đặc biệt khi có sự nghi ngờ về sự minh bạch hoặc trách nhiệm của người quản lý. Điều này dễ dẫn đến tranh chấp kéo dài và cần sự can thiệp tiếp theo từ pháp luật.
- Khó khăn trong việc tìm người phù hợp: Đôi khi, tòa án gặp khó khăn trong việc lựa chọn người quản lý phù hợp, đặc biệt nếu không có người thân nào đủ điều kiện hoặc các bên liên quan không thống nhất về người quản lý.
- Chi phí phát sinh trong quá trình quản lý di sản: Việc bảo quản và quản lý tài sản di sản có thể phát sinh nhiều chi phí, và các bên thừa kế có thể không đồng ý về cách thức chi trả các chi phí này. Điều này gây khó khăn cho người quản lý trong quá trình thực hiện nhiệm vụ.
- Trách nhiệm pháp lý của người quản lý: Nếu người quản lý gây thất thoát, hư hỏng hoặc mất tài sản, họ phải chịu trách nhiệm bồi thường. Việc này có thể gây áp lực và là lý do khiến người được chỉ định từ chối đảm nhận vai trò này.
4) Những lưu ý cần thiết
- Xem xét kỹ lưỡng trước khi yêu cầu bổ nhiệm: Các bên thừa kế nên xem xét kỹ về quyền và nghĩa vụ của người quản lý di sản trước khi yêu cầu tòa án bổ nhiệm để tránh những mâu thuẫn không đáng có.
- Chọn người có uy tín và trách nhiệm: Tòa án và các bên thừa kế nên ưu tiên chọn người có uy tín, trách nhiệm và hiểu biết về quyền lợi của các bên trong thừa kế để đảm bảo tài sản được bảo vệ tốt nhất.
- Giám sát quá trình quản lý di sản: Các bên thừa kế có quyền giám sát và yêu cầu người quản lý báo cáo tình hình tài sản thường xuyên để đảm bảo rằng tài sản được quản lý minh bạch.
- Tuân thủ các quy định pháp lý: Người quản lý cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp luật liên quan đến quyền hạn và trách nhiệm của mình trong việc quản lý tài sản, tránh gây thất thoát hoặc vi phạm pháp luật.
5) Căn cứ pháp lý
Việc bổ nhiệm người quản lý di sản theo pháp luật được điều chỉnh bởi Bộ luật Dân sự 2015 và các văn bản pháp lý liên quan, bao gồm:
- Điều 616 quy định về quyền và nghĩa vụ của người quản lý di sản, bao gồm quyền bảo quản và trách nhiệm báo cáo tình hình tài sản cho các bên thừa kế.
- Điều 617 quy định về bổ nhiệm người quản lý di sản khi không có người được chỉ định hoặc khi các bên thừa kế không đạt được sự thống nhất.
- Điều 618 quy định về trách nhiệm bồi thường thiệt hại của người quản lý di sản nếu gây thất thoát, hư hỏng hoặc mất tài sản thừa kế.
- Điều 619 quy định về quyền yêu cầu tòa án thay đổi người quản lý di sản nếu người quản lý không thực hiện đúng nhiệm vụ hoặc có dấu hiệu lạm dụng quyền hạn.
Những quy định này cung cấp cơ sở pháp lý để các bên thừa kế có thể yêu cầu bổ nhiệm người quản lý di sản và đảm bảo rằng tài sản thừa kế được bảo quản một cách công bằng và minh bạch. Nếu các bên thừa kế cần hỗ trợ hoặc tư vấn pháp lý về quy định liên quan đến thừa kế và quản lý di sản, họ có thể tham khảo các dịch vụ của Luật PVL Group.
Bài viết đã giải đáp chi tiết cho câu hỏi “Khi nào người quản lý di sản được bổ nhiệm theo pháp luật?” và cung cấp hướng dẫn cụ thể để các bên liên quan nắm rõ quy trình pháp lý và quyền lợi của mình. Để nhận thêm sự tư vấn pháp lý về các vấn đề thừa kế và tài sản di sản, hãy liên hệ với Luật PVL Group để được hỗ trợ tốt nhất.
Liên kết nội bộ: Chuyên mục thừa kế
Liên kết ngoài: Báo Pháp Luật
