Khi nào hành vi buôn bán hàng giả bị coi là tội phạm hình sự?

1. Khi nào hành vi buôn bán hàng giả bị coi là tội phạm hình sự?

Hành vi buôn bán hàng giả bị coi là tội phạm hình sự khi có đủ các yếu tố cấu thành tội phạm theo quy định của Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017. Buôn bán hàng giả là hành vi mua bán, lưu thông các sản phẩm, hàng hóa giả mạo về chất lượng, nhãn hiệu, hoặc các chỉ tiêu khác để trục lợi bất chính, gây thiệt hại cho người tiêu dùng và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng, nền kinh tế.

Căn cứ pháp luật:

1. Điều 192 Bộ luật Hình sự 2015: Quy định về tội sản xuất, buôn bán hàng giả, bao gồm hàng giả về chất lượng, giá trị sử dụng, công dụng, và nhãn hiệu. Theo đó, người nào buôn bán hàng giả với mục đích thu lợi bất chính hoặc gây thiệt hại nghiêm trọng cho người tiêu dùng có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
2. Mức xử phạt: Tùy thuộc vào giá trị hàng giả và mức độ nghiêm trọng của hành vi, mức phạt có thể từ cải tạo không giam giữ, phạt tiền đến phạt tù từ 1 năm đến 15 năm. Các trường hợp gây thiệt hại nghiêm trọng đến sức khỏe hoặc tính mạng người tiêu dùng, mức phạt có thể lên đến tù chung thân.
3. Điều 193 Bộ luật Hình sự 2015: Quy định về tội sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm, thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh. Đây là nhóm hàng hóa có ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người tiêu dùng, nên mức phạt rất nghiêm khắc.

2. Những vấn đề thực tiễn liên quan đến hành vi buôn bán hàng giả

• Khó khăn trong phát hiện và xử lý: Hàng giả thường được làm rất tinh vi, khó phân biệt với hàng thật, đặc biệt là các loại hàng hóa có giá trị cao như thuốc chữa bệnh, thực phẩm chức năng, mỹ phẩm. Điều này gây khó khăn cho cơ quan chức năng trong việc phát hiện và xử lý.
• Tác động tiêu cực đến người tiêu dùng: Hàng giả không chỉ gây thiệt hại về kinh tế cho người mua mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, đặc biệt là các loại hàng hóa như thuốc, thực phẩm. Nhiều vụ việc gây ra hậu quả nặng nề nhưng khó truy cứu trách nhiệm trực tiếp.
• Thách thức trong việc giám sát thị trường: Việc buôn bán hàng giả không chỉ diễn ra tại các chợ, cửa hàng mà còn lan rộng trên các sàn thương mại điện tử, mạng xã hội, khiến việc kiểm soát trở nên phức tạp hơn. Cơ quan chức năng cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra để ngăn chặn kịp thời.
• Hành vi tái phạm: Một số đối tượng dù đã bị xử lý nhưng vẫn tiếp tục buôn bán hàng giả, gây khó khăn cho việc ngăn chặn triệt để. Nguyên nhân chủ yếu là do lợi nhuận từ việc buôn bán hàng giả rất cao, trong khi chế tài xử phạt chưa đủ mạnh để răn đe.

3. Ví dụ minh họa

Ông M là chủ một cửa hàng bán thực phẩm chức năng tại TP. HCM. Trong quá trình kinh doanh, ông M đã nhập về và bán ra thị trường hàng nghìn hộp thực phẩm chức năng giả mạo các thương hiệu nổi tiếng với mục đích kiếm lời. Sau khi nhận được phản ánh từ người tiêu dùng về chất lượng sản phẩm, cơ quan chức năng đã tiến hành kiểm tra và phát hiện lô hàng giả này.

Kết quả giám định cho thấy, các sản phẩm mà ông M bán đều là hàng giả về chất lượng và nhãn hiệu. Hành vi của ông M đã vi phạm Điều 193 Bộ luật Hình sự 2015. Cơ quan điều tra đã khởi tố vụ án, bắt tạm giam ông M để điều tra về hành vi buôn bán hàng giả là thực phẩm chức năng. Ông M bị tuyên phạt 5 năm tù giam và phải bồi thường thiệt hại cho các nạn nhân.

4. Những lưu ý cần thiết khi đối phó với hành vi buôn bán hàng giả

• Kiểm tra nguồn gốc hàng hóa: Người tiêu dùng cần thận trọng khi mua sắm, đặc biệt là với các sản phẩm có giá trị cao hoặc ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe. Nên mua hàng tại các cửa hàng uy tín, có hóa đơn, chứng từ đầy đủ để đảm bảo nguồn gốc hàng hóa.
• Báo cáo cơ quan chức năng khi phát hiện hàng giả: Nếu phát hiện hàng giả, người tiêu dùng nên thông báo ngay cho cơ quan quản lý thị trường, công an kinh tế để kịp thời ngăn chặn và xử lý vi phạm.
• Doanh nghiệp cần bảo vệ thương hiệu: Các doanh nghiệp nên thực hiện các biện pháp bảo vệ thương hiệu như đăng ký nhãn hiệu, sử dụng tem chống giả, mã vạch để hạn chế việc hàng giả trà trộn vào thị trường.
• Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát: Cơ quan chức năng cần đẩy mạnh việc kiểm tra, giám sát thị trường, đặc biệt là các cửa hàng, sàn thương mại điện tử, chợ đầu mối để phát hiện và xử lý kịp thời hành vi buôn bán hàng giả.

5. Kết luận

Hành vi buôn bán hàng giả bị coi là tội phạm hình sự khi vi phạm các quy định của Bộ luật Hình sự, gây thiệt hại nghiêm trọng cho người tiêu dùng và xã hội. Việc xử lý nghiêm khắc các hành vi này không chỉ bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng mà còn góp phần duy trì sự lành mạnh, công bằng trong kinh doanh.

Để hiểu rõ hơn về quy định pháp luật và các biện pháp phòng chống hàng giả, bạn có thể tham khảo thêm tại Luật PVL Group hoặc cập nhật thông tin từ Báo Pháp Luật.