Khi nào công ty mẹ có quyền can thiệp vào hoạt động kinh doanh của công ty con?Tìm hiểu khi nào công ty mẹ có quyền can thiệp vào hoạt động kinh doanh của công ty con theo quy định của pháp luật, cùng những ví dụ minh họa và lưu ý cần thiết.
Khi nào công ty mẹ có quyền can thiệp vào hoạt động kinh doanh của công ty con?
Mối quan hệ giữa công ty mẹ và công ty con là một phần quan trọng trong cơ cấu doanh nghiệp, đặc biệt khi công ty mẹ có quyền sở hữu và kiểm soát các quyết định lớn trong công ty con. Theo quy định của pháp luật, công ty mẹ không chỉ đóng vai trò là cổ đông lớn mà còn có quyền can thiệp vào hoạt động kinh doanh của công ty con trong những trường hợp nhất định. Vậy khi nào công ty mẹ có quyền can thiệp vào hoạt động kinh doanh của công ty con?
1. Quyền can thiệp của công ty mẹ vào hoạt động kinh doanh của công ty con theo pháp luật
Theo Luật Doanh nghiệp 2020, công ty mẹ có quyền can thiệp vào hoạt động kinh doanh của công ty con trong các trường hợp sau:
a. Quyền kiểm soát thông qua tỷ lệ sở hữu vốn
Một trong những yếu tố quyết định quyền can thiệp của công ty mẹ vào công ty con là tỷ lệ sở hữu vốn điều lệ hoặc cổ phần phổ thông của công ty mẹ trong công ty con. Nếu công ty mẹ sở hữu trên 50% vốn điều lệ hoặc cổ phần phổ thông của công ty con, công ty mẹ có quyền chi phối các quyết định quan trọng liên quan đến chiến lược phát triển, tài chính, và nhân sự của công ty con. Quyền kiểm soát này cho phép công ty mẹ can thiệp vào hoạt động kinh doanh của công ty con khi cần thiết.
b. Quyền bổ nhiệm và bãi miễn các chức danh quản lý chủ chốt
Công ty mẹ có quyền can thiệp vào hoạt động kinh doanh của công ty con thông qua quyền bổ nhiệm và bãi miễn các chức danh quản lý chủ chốt trong công ty con, như thành viên hội đồng quản trị, giám đốc hoặc tổng giám đốc. Điều này cho phép công ty mẹ có ảnh hưởng lớn đến việc điều hành và quản lý công ty con, từ đó đảm bảo rằng chiến lược và kế hoạch phát triển của công ty mẹ được thực hiện tại công ty con.
c. Quyền chi phối các quyết định chiến lược
Công ty mẹ có quyền chi phối các quyết định chiến lược liên quan đến hoạt động kinh doanh của công ty con, bao gồm các quyết định về mở rộng thị trường, phát triển sản phẩm, đầu tư tài chính, và các kế hoạch lớn. Các quyết định này thường đòi hỏi sự phê duyệt từ công ty mẹ, đặc biệt khi chúng liên quan đến việc sử dụng nguồn lực tài chính hoặc ảnh hưởng đến lợi ích tổng thể của tập đoàn.
2. Ví dụ minh họa
Tập đoàn Masan là một trong những tập đoàn lớn tại Việt Nam, sở hữu nhiều công ty con hoạt động trong các lĩnh vực thực phẩm, bán lẻ, và tài chính. Một trong những công ty con của Masan là VinCommerce, đơn vị quản lý hệ thống siêu thị VinMart và chuỗi cửa hàng VinMart+. Masan sở hữu trên 50% cổ phần của VinCommerce, điều này cho phép Masan can thiệp và chi phối các quyết định chiến lược quan trọng của VinCommerce.
Ví dụ, khi Masan quyết định thay đổi chiến lược bán lẻ và mở rộng chuỗi cửa hàng VinMart+, công ty mẹ đã có quyền can thiệp vào việc điều chỉnh chiến lược kinh doanh của VinCommerce, bao gồm việc tái cơ cấu hệ thống phân phối, thay đổi mô hình bán hàng, và mở rộng quy mô cửa hàng tại nhiều tỉnh thành.
3. Những vướng mắc thực tế khi công ty mẹ can thiệp vào công ty con
a. Mâu thuẫn giữa chiến lược công ty mẹ và công ty con
Một vấn đề thực tế thường gặp là mâu thuẫn giữa chiến lược của công ty mẹ và công ty con. Công ty mẹ có thể đưa ra những quyết định không phải lúc nào cũng phù hợp với nhu cầu và điều kiện thực tế của công ty con. Điều này có thể dẫn đến mâu thuẫn trong việc điều hành, làm ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh của công ty con.
Ví dụ, công ty mẹ có thể yêu cầu công ty con cắt giảm chi phí, nhưng điều này có thể làm giảm chất lượng sản phẩm hoặc dịch vụ mà công ty con cung cấp, ảnh hưởng đến khách hàng và danh tiếng của công ty con trên thị trường.
b. Quyền lợi của các cổ đông nhỏ lẻ trong công ty con
Một vấn đề khác là quyền lợi của các cổ đông nhỏ lẻ trong công ty con. Khi công ty mẹ nắm quyền chi phối, các quyết định lớn thường do công ty mẹ đưa ra, điều này có thể làm giảm quyền lợi và ảnh hưởng đến cổ đông nhỏ lẻ trong công ty con. Điều này thường xảy ra khi công ty mẹ đưa ra các quyết định đầu tư hoặc chia lợi nhuận không cân xứng giữa các cổ đông.
c. Minh bạch trong tài chính và quản lý
Khi công ty mẹ có quyền kiểm soát tài chính và chiến lược của công ty con, việc minh bạch trong báo cáo tài chính và quản lý doanh nghiệp là vấn đề quan trọng. Sự thiếu minh bạch có thể dẫn đến các rủi ro về pháp lý và gây tổn hại cho cả công ty mẹ và công ty con.
4. Những lưu ý cần thiết khi công ty mẹ can thiệp vào công ty con
a. Đảm bảo tính minh bạch và công bằng
Công ty mẹ cần đảm bảo rằng mọi quyết định can thiệp vào hoạt động của công ty con đều minh bạch và công bằng, không làm ảnh hưởng đến quyền lợi của cổ đông nhỏ lẻ và các bên liên quan khác. Các báo cáo tài chính và kế hoạch kinh doanh cần được công khai và minh bạch.
b. Tuân thủ quy định pháp luật
Công ty mẹ cần tuân thủ các quy định pháp luật liên quan đến quyền và trách nhiệm của mình khi can thiệp vào hoạt động kinh doanh của công ty con. Luật Doanh nghiệp 2020 quy định rõ quyền hạn và giới hạn của công ty mẹ trong việc kiểm soát công ty con. Việc lạm dụng quyền lực có thể dẫn đến các rủi ro pháp lý và tổn hại cho tập đoàn.
c. Đảm bảo sự hài hòa giữa chiến lược công ty mẹ và công ty con
Công ty mẹ cần đảm bảo rằng chiến lược tổng thể của tập đoàn phù hợp và hài hòa với điều kiện thực tế của công ty con. Việc áp đặt chiến lược từ công ty mẹ lên công ty con mà không xét đến tình hình cụ thể của công ty con có thể dẫn đến xung đột và làm giảm hiệu quả kinh doanh.
d. Bảo vệ quyền lợi của các bên liên quan
Khi can thiệp vào hoạt động kinh doanh của công ty con, công ty mẹ cần đảm bảo rằng quyền lợi của các bên liên quan, bao gồm cổ đông, nhân viên, và khách hàng, đều được bảo vệ. Việc quản lý hài hòa quyền lợi của tất cả các bên liên quan sẽ giúp duy trì sự ổn định và phát triển bền vững cho cả công ty mẹ và công ty con.
Kết luận
Công ty mẹ có quyền can thiệp vào hoạt động kinh doanh của công ty con trong nhiều trường hợp, đặc biệt là khi nắm giữ trên 50% vốn điều lệ hoặc cổ phần phổ thông của công ty con. Tuy nhiên, việc can thiệp này cần tuân thủ theo các quy định của pháp luật và đảm bảo tính minh bạch, công bằng trong quản lý. Công ty mẹ cần cân nhắc kỹ lưỡng để duy trì sự hài hòa giữa chiến lược tổng thể của tập đoàn và quyền lợi của các bên liên quan trong công ty con.
Căn cứ pháp lý:
- Luật Doanh nghiệp 2020
- Nghị định 15/2021/NĐ-CP
Liên kết nội bộ: Doanh nghiệp tại Luật PVL Group
Liên kết ngoại: Bạn đọc
Luật PVL Group.
