Khi Nào Cần Thực Hiện Biện Pháp Kiểm Soát Nước Thải Từ Công Trình Xây Dựng?Tìm hiểu chi tiết về thời điểm, ví dụ thực tế, những vướng mắc, và căn cứ pháp lý.
1. Khi nào cần thực hiện biện pháp kiểm soát nước thải từ công trình xây dựng?
Kiểm soát nước thải từ công trình xây dựng là một trong những yêu cầu bắt buộc để bảo vệ môi trường và đảm bảo an toàn cho sức khỏe con người. Đây là trách nhiệm của các chủ đầu tư, nhà thầu trong quá trình xây dựng nhằm ngăn chặn các tác động tiêu cực đến môi trường xung quanh. Việc kiểm soát nước thải cần được thực hiện trong các tình huống cụ thể như:
- Giai đoạn thi công: Trong quá trình thi công, đặc biệt là các giai đoạn đào đất, đổ bê tông, trát vữa, và rửa vật liệu, sẽ phát sinh nhiều loại nước thải chứa các chất ô nhiễm như cặn bã, xi măng, hóa chất phụ gia… Những chất này nếu không được xử lý sẽ chảy trực tiếp vào môi trường, gây ô nhiễm nguồn nước ngầm, nước mặt và ảnh hưởng đến hệ sinh thái xung quanh.
- Hoạt động rửa vật liệu, thiết bị: Các công trình xây dựng thường phải thực hiện việc rửa vật liệu như đá, cát, sỏi và làm sạch các thiết bị thi công. Nước thải từ các hoạt động này thường chứa dầu mỡ, bùn đất và các hóa chất độc hại, cần được kiểm soát để tránh tình trạng xả thải trực tiếp ra môi trường.
- Sử dụng và bảo trì máy móc, thiết bị thi công: Trong quá trình sử dụng máy móc, thiết bị như xe trộn bê tông, máy xúc, máy đào, các chất thải như dầu nhớt, nhiên liệu thừa có thể rò rỉ và gây ô nhiễm nguồn nước. Việc kiểm soát nước thải từ các hoạt động này là vô cùng cần thiết để giảm thiểu nguy cơ ô nhiễm.
- Sự cố tràn đổ hoặc rò rỉ hóa chất: Sự cố như tràn dầu, rò rỉ hóa chất từ máy móc, hoặc từ các vật liệu xây dựng như sơn, chất tẩy rửa có thể gây ô nhiễm nghiêm trọng nếu không được xử lý kịp thời. Do đó, công trình cần có kế hoạch kiểm soát và ứng phó khẩn cấp với các tình huống này.
- Gần các khu vực nhạy cảm với môi trường: Đối với các công trình nằm gần khu vực như nguồn nước sinh hoạt, khu bảo tồn thiên nhiên, khu dân cư, thì việc kiểm soát nước thải càng cần được chú trọng để không gây tác động tiêu cực đến môi trường sống của con người và sinh vật.
2. Ví dụ minh họa
Ví dụ về kiểm soát nước thải tại công trình xây dựng khu đô thị X:
Dự án xây dựng khu đô thị X tại TP.HCM là một ví dụ điển hình về việc thực hiện tốt biện pháp kiểm soát nước thải. Khu đô thị này nằm gần sông Sài Gòn, là nguồn cung cấp nước chính cho hàng triệu người dân, nên yêu cầu về kiểm soát nước thải được đặt lên hàng đầu.
Tại công trình, chủ đầu tư đã xây dựng một hệ thống thu gom nước thải riêng biệt với các khu vực làm sạch vật liệu và vệ sinh thiết bị. Nước thải từ các hoạt động này được thu gom về hệ thống bể lọc gồm nhiều giai đoạn như lắng cặn, xử lý sinh học, và khử trùng bằng hóa chất trước khi xả ra môi trường. Hệ thống này không chỉ đảm bảo nước thải đạt tiêu chuẩn an toàn mà còn giúp tái sử dụng một phần nước đã qua xử lý cho các hoạt động không yêu cầu nước sạch như rửa đường, tưới cây trong công trình.
Việc đầu tư vào hệ thống xử lý nước thải và thực hiện nghiêm túc các biện pháp kiểm soát đã giúp công trình này không gây ô nhiễm nguồn nước sông Sài Gòn, đồng thời được các cơ quan chức năng đánh giá cao, nhận được giấy chứng nhận về bảo vệ môi trường trong xây dựng.
3. Những vướng mắc thực tế
Mặc dù các quy định về kiểm soát nước thải từ công trình xây dựng là rõ ràng, nhưng thực tế, không ít công trình vẫn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc trong việc tuân thủ:
- Thiếu kinh phí đầu tư cho hệ thống xử lý nước thải: Nhiều chủ đầu tư vì muốn tiết kiệm chi phí đã cắt giảm đầu tư vào hệ thống xử lý nước thải hoặc chỉ xây dựng hệ thống sơ sài, không đáp ứng yêu cầu kỹ thuật. Điều này dẫn đến việc nước thải không được xử lý triệt để, gây ra ô nhiễm nghiêm trọng.
- Thiếu hiểu biết và kỹ năng chuyên môn: Các nhà thầu, công nhân xây dựng thường thiếu kiến thức về việc kiểm soát và xử lý nước thải đúng cách. Việc vận hành sai quy trình hoặc sử dụng sai loại hóa chất xử lý có thể làm tình trạng ô nhiễm trở nên tồi tệ hơn.
- Quản lý giám sát lỏng lẻo: Ở nhiều địa phương, công tác giám sát việc xử lý nước thải từ công trình xây dựng chưa được thực hiện nghiêm túc. Việc thiếu các cuộc kiểm tra định kỳ, xử phạt không đủ sức răn đe đã khiến nhiều công trình bỏ qua các biện pháp kiểm soát nước thải cần thiết.
- Khó khăn trong việc xử lý nước thải phức tạp: Nước thải từ công trình xây dựng không chỉ đơn thuần là nước bẩn mà còn chứa nhiều loại hóa chất phức tạp từ sơn, phụ gia xây dựng, dung môi… Để xử lý triệt để những chất thải này đòi hỏi công nghệ tiên tiến và quy trình khắt khe, điều mà không phải công trình nào cũng có thể đáp ứng.
4. Những lưu ý quan trọng
Kiểm soát nước thải từ công trình xây dựng đòi hỏi sự đầu tư và ý thức tuân thủ cao từ chủ đầu tư và nhà thầu. Dưới đây là những lưu ý quan trọng cần nắm vững:
- Xây dựng quy trình quản lý và xử lý nước thải: Cần thiết lập quy trình rõ ràng về thu gom, xử lý và xả thải nước thải từ công trình. Các biện pháp cần được ghi chép lại để phục vụ cho việc giám sát và cải tiến khi cần thiết.
- Đầu tư vào công nghệ xử lý tiên tiến: Sử dụng các hệ thống xử lý như bể lắng, bể lọc sinh học, khử trùng hóa học là cần thiết để đảm bảo nước thải đạt tiêu chuẩn. Đối với các chất thải phức tạp, cần xem xét sử dụng thêm các biện pháp như xử lý bằng vi sinh, hóa chất chuyên dụng.
- Đào tạo và nâng cao nhận thức cho công nhân: Đội ngũ thi công cần được huấn luyện về việc sử dụng đúng cách các thiết bị xử lý nước thải, nhận biết các dấu hiệu ô nhiễm và thực hiện các biện pháp khắc phục kịp thời khi có sự cố.
- Tuân thủ nghiêm ngặt quy định pháp luật: Chủ đầu tư và nhà thầu cần tuân thủ đầy đủ các quy định về kiểm soát nước thải đã được quy định tại các văn bản pháp luật hiện hành. Việc không tuân thủ có thể dẫn đến những chế tài nghiêm khắc như phạt tiền, đình chỉ thi công hoặc buộc khắc phục hậu quả.
- Thiết lập hệ thống giám sát và báo cáo thường xuyên: Cần có kế hoạch giám sát định kỳ chất lượng nước thải để đảm bảo các biện pháp xử lý đang hoạt động hiệu quả. Kết quả giám sát cần được báo cáo cho các cơ quan chức năng để theo dõi và đánh giá.
5. Căn cứ pháp lý
Các quy định về kiểm soát nước thải từ công trình xây dựng được quy định rõ ràng tại các văn bản pháp luật sau:
- Luật Bảo vệ Môi trường 2020: Luật quy định trách nhiệm của các cá nhân, tổ chức trong việc bảo vệ môi trường, bao gồm quản lý và xử lý nước thải từ hoạt động xây dựng.
- Nghị định 40/2019/NĐ-CP: Quy định chi tiết về quản lý chất thải, phế liệu và yêu cầu xử lý nước thải từ các công trình xây dựng theo tiêu chuẩn an toàn môi trường.
- Thông tư 02/2022/TT-BTNMT: Hướng dẫn về việc giám sát, kiểm tra và xử lý nước thải từ các công trình xây dựng, bao gồm quy trình vận hành hệ thống xử lý và tiêu chuẩn xả thải.
Luật PVL Group: Để tìm hiểu thêm về các quy định liên quan, bạn có thể tham khảo tại chuyên mục Luật Xây Dựng và xem thêm các bài viết liên quan tại Báo Pháp Luật.
Cuối cùng, việc kiểm soát nước thải không chỉ giúp bảo vệ môi trường mà còn thể hiện trách nhiệm xã hội của các chủ đầu tư và nhà thầu trong quá trình phát triển các công trình xây dựng. Luật PVL Group.
