Khi một trong hai vợ chồng qua đời, người còn lại có thể thay đổi di chúc không? Phân tích quy định pháp luật về thay đổi di chúc sau khi một trong hai vợ chồng qua đời.
Khi một trong hai vợ chồng qua đời, người còn lại có thể thay đổi di chúc không?
Di chúc chung của vợ chồng là văn bản thể hiện ý nguyện về việc phân chia tài sản sau khi cả hai qua đời. Nhưng khi một trong hai vợ chồng mất trước, câu hỏi được đặt ra là: Khi một trong hai vợ chồng qua đời, người còn lại có thể thay đổi di chúc không? Câu trả lời phụ thuộc vào nhiều yếu tố pháp lý liên quan đến loại di chúc, các điều khoản cụ thể trong di chúc và quy định pháp luật của Việt Nam.
Căn cứ pháp luật về việc thay đổi di chúc chung sau khi một trong hai vợ chồng qua đời
Điều 640 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về quyền sửa đổi, bổ sung hoặc hủy bỏ di chúc. Theo đó, người lập di chúc có quyền thay đổi, bổ sung hoặc hủy bỏ di chúc của mình trong suốt cuộc đời, cho đến khi qua đời. Tuy nhiên, khi nói đến di chúc chung của vợ chồng, các điều khoản có thể khác biệt.
Điều 663 Bộ luật Dân sự 2015 quy định rằng, khi một trong hai người lập di chúc chung qua đời, di chúc của người đó sẽ có hiệu lực đối với phần tài sản của người đã mất. Người còn lại không có quyền thay đổi phần di chúc liên quan đến tài sản của người đã mất. Tuy nhiên, người còn lại có thể thay đổi hoặc lập lại di chúc mới liên quan đến phần tài sản của chính họ.
Như vậy, khi một trong hai vợ chồng qua đời, người còn lại chỉ có thể thay đổi nội dung di chúc liên quan đến phần tài sản của mình. Phần tài sản của người đã mất sẽ được phân chia theo di chúc và không thể thay đổi trừ khi di chúc bị tuyên vô hiệu hoặc có tranh chấp pháp lý liên quan.
Quy trình thay đổi di chúc khi một trong hai vợ chồng qua đời
Để thay đổi di chúc chung sau khi một trong hai vợ chồng qua đời, người còn lại cần thực hiện các bước sau:
- Xác định phần tài sản thuộc về người còn lại: Trước hết, cần xác định rõ ràng phần tài sản mà người còn lại có quyền thay đổi. Phần tài sản này phải là tài sản thuộc sở hữu riêng của người còn lại hoặc phần của họ trong tài sản chung.
- Lập di chúc mới: Người còn lại có thể lập di chúc mới để thay thế cho di chúc chung hoặc bổ sung các điều khoản về phần tài sản mà họ có quyền quyết định.
- Công chứng di chúc: Để đảm bảo tính hợp pháp của di chúc mới, người lập di chúc nên công chứng di chúc tại văn phòng công chứng hoặc cơ quan có thẩm quyền.
- Thông báo cho người thừa kế (nếu cần): Mặc dù không bắt buộc, nhưng người lập di chúc mới có thể thông báo cho người thừa kế về nội dung di chúc để tránh tranh chấp sau này.
Ví dụ minh họa về thay đổi di chúc khi một trong hai vợ chồng qua đời
Giả sử ông A và bà B lập một di chúc chung, trong đó quy định toàn bộ tài sản sẽ được chia đều cho ba người con sau khi cả hai qua đời. Sau khi ông A qua đời, bà B muốn thay đổi di chúc để chia lại phần tài sản của mình cho một người cháu vì bà cảm thấy cần giúp đỡ người cháu này.
Trong trường hợp này, bà B hoàn toàn có quyền thay đổi phần di chúc liên quan đến tài sản của mình. Tuy nhiên, bà không có quyền thay đổi phần tài sản thuộc về ông A, vì phần này đã được quyết định trong di chúc và có hiệu lực khi ông A qua đời. Bà B có thể lập một di chúc mới hoặc bổ sung vào di chúc hiện tại về phần tài sản của mình để đảm bảo ý nguyện cá nhân.
Những vấn đề thực tiễn khi thay đổi di chúc sau khi vợ chồng qua đời
Việc thay đổi di chúc sau khi một trong hai vợ chồng qua đời có thể gặp một số vấn đề thực tiễn như sau:
1. Tranh chấp giữa các người thừa kế
Một trong những vấn đề phổ biến là tranh chấp giữa các người thừa kế khi một trong hai vợ chồng thay đổi di chúc sau khi người kia qua đời. Người thừa kế có thể không đồng ý với việc thay đổi này, đặc biệt nếu họ cảm thấy bị thiệt hại quyền lợi. Để tránh tranh chấp, người còn lại nên thảo luận với các người thừa kế hoặc lập di chúc rõ ràng và có công chứng để đảm bảo tính pháp lý.
2. Xác định quyền sở hữu tài sản
Việc xác định quyền sở hữu tài sản của người còn lại là một vấn đề quan trọng. Nếu tài sản là tài sản chung của cả hai vợ chồng, thì người còn lại chỉ có quyền thay đổi phần tài sản thuộc về họ. Nếu tài sản là tài sản riêng của người đã qua đời, người còn lại không có quyền thay đổi cách phân chia tài sản này.
3. Thiếu sự công chứng di chúc mới
Nếu di chúc mới không được công chứng hoặc chứng thực, nó có thể bị coi là không hợp pháp và dễ bị tranh chấp sau này. Công chứng di chúc đảm bảo rằng người lập di chúc hoàn toàn tự nguyện và di chúc được lập theo đúng quy định pháp luật.
Những lưu ý khi thay đổi di chúc sau khi một trong hai vợ chồng qua đời
Khi người còn lại muốn thay đổi di chúc chung sau khi một trong hai vợ chồng qua đời, cần lưu ý các điểm sau:
- Xác định phần tài sản có thể thay đổi: Người còn lại chỉ có thể thay đổi phần tài sản thuộc sở hữu của họ. Phần tài sản của người đã mất sẽ được phân chia theo di chúc đã lập và có hiệu lực.
- Công chứng di chúc mới: Di chúc mới cần được công chứng để đảm bảo tính pháp lý và tránh tranh chấp sau này.
- Thảo luận với người thừa kế: Nếu có thể, người còn lại nên thảo luận với người thừa kế về ý định thay đổi di chúc để tránh các tranh chấp hoặc hiểu lầm khi di chúc mới được thực hiện.
- Tìm sự tư vấn từ luật sư: Nếu có bất kỳ thắc mắc nào liên quan đến việc thay đổi di chúc, người còn lại nên tìm kiếm sự tư vấn từ luật sư để đảm bảo quá trình thực hiện đúng quy định pháp luật.
Kết luận
Khi một trong hai vợ chồng qua đời, người còn lại có thể thay đổi di chúc không? Câu trả lời là có, nhưng chỉ đối với phần tài sản thuộc quyền sở hữu của người còn lại. Phần tài sản của người đã mất sẽ được phân chia theo di chúc chung và không thể thay đổi, trừ khi có vấn đề pháp lý như di chúc bị tuyên vô hiệu hoặc có tranh chấp về tính hợp pháp. Để tránh những tranh chấp không đáng có và đảm bảo di chúc mới có hiệu lực pháp lý, người còn lại nên công chứng di chúc và thảo luận với người thừa kế. Nếu bạn cần tư vấn chi tiết hơn về việc thay đổi di chúc, hãy liên hệ với Luật PVL Group để được hỗ trợ.
Liên kết nội bộ: Thay đổi di chúc sau khi một trong hai vợ chồng qua đời
Liên kết ngoại: Tham khảo thêm về di chúc và thừa kế
