Khi một người vợ hoặc chồng qua đời, di chúc chung có còn hiệu lực không? Bài viết phân tích quy định pháp luật và các tình huống thực tiễn.
Khi một người vợ hoặc chồng qua đời, di chúc chung có còn hiệu lực không?
Khi một người vợ hoặc chồng qua đời, di chúc chung có còn hiệu lực không? Đây là câu hỏi rất quan trọng khi vợ chồng lập di chúc chung để định đoạt tài sản chung của mình. Di chúc chung được hiểu là một loại di chúc mà cả hai vợ chồng cùng lập ra, với mục đích phân chia tài sản chung sau khi cả hai qua đời. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là liệu di chúc chung có còn hiệu lực khi một trong hai người mất?
Căn cứ pháp luật về hiệu lực của di chúc chung khi vợ hoặc chồng qua đời
Theo quy định tại Điều 663 của Bộ luật Dân sự năm 2015, di chúc chung của vợ chồng có một điểm đặc thù quan trọng: di chúc chung chỉ có hiệu lực khi cả hai vợ chồng đã qua đời. Điều này có nghĩa là khi một trong hai người vợ hoặc chồng qua đời, di chúc chung chưa thể thực hiện. Người còn sống có quyền quyết định sửa đổi, bổ sung hoặc hủy bỏ di chúc chung, nhưng chỉ đối với phần tài sản thuộc về cá nhân của họ.
Điều 663 quy định rằng nếu một người còn sống muốn thay đổi nội dung di chúc chung, họ phải có sự đồng ý từ người đã qua đời trước đó, khi người này còn sống. Nếu không, chỉ phần tài sản thuộc quyền sở hữu của người còn sống mới có thể được sửa đổi.
Hiệu lực của di chúc chung khi một người vợ hoặc chồng qua đời
Khi một người vợ hoặc chồng qua đời, di chúc chung chưa có hiệu lực hoàn toàn. Di chúc này sẽ chỉ có hiệu lực sau khi cả hai người qua đời. Trước đó, người còn sống có quyền thay đổi hoặc hủy bỏ phần di chúc liên quan đến tài sản cá nhân của họ. Tuy nhiên, phần tài sản chung thuộc về người đã mất sẽ không thể thay đổi trừ khi có sự đồng thuận trước đó khi cả hai còn sống.
Di chúc chung vẫn là một văn bản thể hiện ý chí chung của cả hai vợ chồng về việc phân chia tài sản, nhưng pháp luật cho phép người còn sống có thể tiếp tục điều chỉnh phần tài sản của họ.
Cách thực hiện sau khi một người vợ hoặc chồng qua đời
Khi một người vợ hoặc chồng qua đời, người còn lại có quyền thực hiện các bước sau liên quan đến di chúc chung:
- Kiểm tra lại nội dung di chúc: Sau khi một trong hai người qua đời, người còn lại cần xem xét lại nội dung di chúc chung để xác định phần tài sản thuộc về cá nhân mà họ có thể thay đổi.
- Quyết định sửa đổi hoặc giữ nguyên: Người còn sống có quyền quyết định giữ nguyên hoặc sửa đổi phần tài sản cá nhân của mình trong di chúc. Tuy nhiên, việc thay đổi phần tài sản chung cần có sự đồng thuận từ người đã mất trước đó.
- Lập di chúc mới nếu cần: Nếu người còn sống muốn thay đổi toàn bộ nội dung liên quan đến tài sản cá nhân, họ có thể lập một di chúc mới.
- Công chứng hoặc chứng thực: Sau khi điều chỉnh di chúc, người còn lại có thể công chứng di chúc mới hoặc giữ nguyên văn bản gốc, nhưng cần đảm bảo tính pháp lý của các thay đổi này.
Ví dụ minh họa về di chúc chung khi một người qua đời
Ví dụ, ông A và bà B lập di chúc chung, trong đó quy định rằng sau khi cả hai qua đời, căn nhà chung sẽ được chia cho hai con, còn khoản tiền tiết kiệm sẽ được chuyển cho người cháu. Khi ông A qua đời, bà B muốn giữ nguyên di chúc liên quan đến căn nhà, nhưng quyết định sửa đổi phần tài sản cá nhân của mình, cụ thể là chuyển khoản tiền tiết kiệm cho một mục đích khác. Theo pháp luật, bà B có quyền thay đổi phần tài sản của mình nhưng không được phép thay đổi nội dung về căn nhà chung, trừ khi có sự đồng thuận trước đó từ ông A khi ông còn sống.
Những vấn đề thực tiễn khi di chúc chung có một người qua đời
Trong thực tế, nhiều vấn đề pháp lý phát sinh khi một người vợ hoặc chồng qua đời, đặc biệt liên quan đến di chúc chung:
- Tranh chấp giữa các thừa kế: Nếu nội dung di chúc chung không rõ ràng hoặc không được công chứng, các người thừa kế có thể xảy ra tranh chấp về quyền lợi.
- Sửa đổi di chúc: Sau khi một trong hai vợ chồng qua đời, người còn sống có thể muốn sửa đổi di chúc, nhưng điều này cần tuân thủ quy định về tài sản chung và tài sản riêng.
- Tài sản chung không thể thay đổi: Phần tài sản chung mà người đã mất sở hữu không thể bị thay đổi nếu không có sự đồng thuận trước đó, điều này có thể gây khó khăn cho người còn sống trong việc quản lý tài sản.
Những lưu ý cần thiết khi di chúc chung có một người qua đời
Khi lập di chúc chung, để tránh những tranh chấp và khó khăn về sau, vợ chồng cần lưu ý những điểm sau:
- Xác định rõ tài sản chung và tài sản riêng: Di chúc cần phân biệt rõ ràng tài sản nào thuộc quyền sở hữu chung của cả hai vợ chồng và tài sản nào là tài sản riêng. Điều này giúp tránh tranh chấp khi một người qua đời.
- Tham khảo tư vấn pháp lý: Việc lập di chúc chung nên được thực hiện dưới sự tư vấn của chuyên gia pháp lý như Luật PVL Group để đảm bảo di chúc tuân thủ đúng pháp luật và tránh các rủi ro về pháp lý.
- Công chứng di chúc: Để đảm bảo di chúc chung có giá trị pháp lý, vợ chồng nên công chứng di chúc. Điều này sẽ giúp bảo vệ quyền lợi của cả hai và những người thừa kế sau khi một người qua đời.
- Sửa đổi hoặc bổ sung di chúc cần có sự đồng thuận: Khi lập di chúc chung, cần có sự thảo luận và đồng thuận của cả hai vợ chồng về các thay đổi có thể xảy ra sau khi một người qua đời.
Kết luận
Khi một người vợ hoặc chồng qua đời, di chúc chung có còn hiệu lực không? Câu trả lời là di chúc chung chưa có hiệu lực hoàn toàn cho đến khi cả hai vợ chồng qua đời. Người còn sống có quyền sửa đổi phần tài sản của mình, nhưng phần tài sản chung thuộc về người đã qua đời không thể bị thay đổi nếu không có sự đồng thuận trước đó. Để tránh các rủi ro pháp lý và đảm bảo quyền lợi cho người thừa kế, việc lập di chúc chung nên được thực hiện một cách rõ ràng và minh bạch, có sự hỗ trợ của chuyên gia pháp lý như Luật PVL Group.
Liên kết nội bộ: Di chúc chung của vợ chồng
Liên kết ngoại: Tham khảo thêm về vấn đề thừa kế
