Khi doanh nghiệp phải giảm biên chế do dịch bệnh, quyền lợi của người lao động bị ảnh hưởng như thế nào? Khi doanh nghiệp giảm biên chế do dịch bệnh, người lao động có quyền nhận trợ cấp thôi việc, bảo hiểm thất nghiệp và các chế độ bảo vệ quyền lợi khác theo quy định của pháp luật.
1. Khi doanh nghiệp phải giảm biên chế do dịch bệnh, quyền lợi của người lao động bị ảnh hưởng như thế nào?
Dịch bệnh, đặc biệt là đại dịch Covid-19, đã gây ra những tổn thất nặng nề cho nền kinh tế toàn cầu, khiến nhiều doanh nghiệp phải cắt giảm chi phí bằng cách giảm biên chế. Khi đối mặt với tình trạng này, quyền lợi của người lao động bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Vậy, các quyền lợi của người lao động bị ảnh hưởng ra sao và họ được bảo vệ như thế nào?
Theo quy định của pháp luật Việt Nam, khi doanh nghiệp buộc phải giảm biên chế do các yếu tố bất khả kháng như dịch bệnh, người lao động có quyền hưởng các quyền lợi sau:
- Trợ cấp thôi việc: Nếu người lao động đã làm việc tại doanh nghiệp từ đủ 12 tháng trở lên và bị chấm dứt hợp đồng do giảm biên chế, họ có quyền nhận trợ cấp thôi việc. Mức trợ cấp này tương đương với nửa tháng lương cho mỗi năm làm việc tại doanh nghiệp.
- Bảo hiểm thất nghiệp: Người lao động cũng có quyền nộp hồ sơ để nhận trợ cấp thất nghiệp, với mức trợ cấp tương đương 60% mức lương trung bình của 6 tháng liền kề trước khi nghỉ việc. Thời gian nhận trợ cấp thất nghiệp dao động từ 3 đến 12 tháng, tùy thuộc vào thời gian đóng bảo hiểm thất nghiệp trước đó.
- Thanh toán các khoản bảo hiểm và chế độ liên quan: Khi chấm dứt hợp đồng lao động, doanh nghiệp có trách nhiệm thanh toán đầy đủ các khoản bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế và bảo hiểm thất nghiệp mà người lao động đã đóng. Người lao động cũng được nhận lại sổ bảo hiểm xã hội và các giấy tờ liên quan.
- Giới thiệu việc làm mới: Người lao động có thể được hỗ trợ từ các trung tâm dịch vụ việc làm, với mục tiêu tìm kiếm việc làm mới hoặc tham gia các chương trình đào tạo nghề để nâng cao kỹ năng, giúp họ sớm tái hòa nhập thị trường lao động.
2. Ví dụ minh họa
Ví dụ dưới đây sẽ giúp minh họa rõ hơn về quyền lợi của người lao động khi doanh nghiệp phải giảm biên chế do dịch bệnh.
Chị Nguyễn Thị H làm việc tại một công ty sản xuất dệt may tại TP. HCM với hợp đồng lao động chính thức từ năm 2015. Đầu năm 2021, do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, công ty phải cắt giảm nhân sự để giảm thiểu chi phí. Chị H nằm trong danh sách nhân viên bị chấm dứt hợp đồng lao động do doanh nghiệp phải thu hẹp quy mô sản xuất.
Trong trường hợp này, chị H được hưởng các quyền lợi sau:
- Trợ cấp thôi việc: Chị H đã làm việc tại công ty được 6 năm, do đó chị nhận được trợ cấp thôi việc với mức tương đương 3 tháng lương (nửa tháng lương cho mỗi năm làm việc).
- Bảo hiểm thất nghiệp: Sau khi nộp hồ sơ lên trung tâm giới thiệu việc làm, chị H nhận được trợ cấp thất nghiệp trong 6 tháng với mức tương đương 60% mức lương trung bình 6 tháng gần nhất.
- Sổ bảo hiểm xã hội: Công ty đã hoàn tất việc thanh toán các khoản bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế của chị H, đồng thời trả lại sổ bảo hiểm để chị có thể tiếp tục bảo lưu quyền lợi khi tìm được việc mới.
Ngoài ra, chị H còn được giới thiệu tham gia một khóa đào tạo nghề do trung tâm dịch vụ việc làm tổ chức, giúp chị nâng cao kỹ năng và tìm kiếm cơ hội việc làm mới trong tương lai.
3. Những vướng mắc thực tế
Mặc dù pháp luật đã quy định rõ về quyền lợi của người lao động khi bị giảm biên chế do dịch bệnh, nhưng trong thực tế, có nhiều vướng mắc phát sinh. Dưới đây là một số khó khăn mà người lao động có thể gặp phải:
- Chậm trễ trong việc thanh toán trợ cấp thôi việc và bảo hiểm: Một số doanh nghiệp gặp khó khăn tài chính và không thể chi trả kịp thời trợ cấp thôi việc cho người lao động. Điều này khiến nhiều người lao động phải chờ đợi lâu mới nhận được quyền lợi của mình.
- Thủ tục hồ sơ phức tạp: Việc nộp hồ sơ xin trợ cấp thất nghiệp yêu cầu người lao động chuẩn bị nhiều giấy tờ như quyết định chấm dứt hợp đồng lao động, sổ bảo hiểm xã hội, và giấy tờ liên quan khác. Quá trình này thường mất thời gian và gây khó khăn cho người lao động.
- Thiếu thông tin về quyền lợi: Nhiều người lao động không nắm rõ các quyền lợi mà họ được hưởng khi bị mất việc do giảm biên chế. Điều này dẫn đến việc họ không biết cách nộp đơn xin trợ cấp thất nghiệp hoặc không nhận được đầy đủ các khoản hỗ trợ.
- Thiếu sự hỗ trợ từ doanh nghiệp: Trong một số trường hợp, doanh nghiệp không thực hiện đúng trách nhiệm của mình, chẳng hạn như không thanh toán đầy đủ bảo hiểm xã hội hoặc không hướng dẫn người lao động về các thủ tục xin trợ cấp.
4. Những lưu ý quan trọng
Người lao động cần chú ý một số điểm quan trọng sau đây để đảm bảo quyền lợi của mình khi bị giảm biên chế do dịch bệnh:
- Chuẩn bị đầy đủ giấy tờ: Ngay khi nhận thông báo giảm biên chế, người lao động cần chuẩn bị đầy đủ các giấy tờ cần thiết như quyết định chấm dứt hợp đồng lao động, sổ bảo hiểm xã hội, bảng lương, và các giấy tờ liên quan khác. Việc chuẩn bị sẵn sàng sẽ giúp rút ngắn thời gian nộp hồ sơ và nhận trợ cấp.
- Nắm rõ quy trình làm hồ sơ bảo hiểm thất nghiệp: Người lao động cần tìm hiểu kỹ về quy trình nộp hồ sơ xin trợ cấp thất nghiệp. Thông thường, hồ sơ phải được nộp trong vòng 3 tháng kể từ ngày chấm dứt hợp đồng lao động. Việc không nộp đúng thời hạn có thể dẫn đến mất quyền lợi trợ cấp thất nghiệp.
- Kiểm tra lại các khoản bảo hiểm: Trước khi rời khỏi doanh nghiệp, người lao động cần yêu cầu doanh nghiệp hoàn tất thanh toán các khoản bảo hiểm xã hội và bảo hiểm y tế. Người lao động cũng cần kiểm tra lại sổ bảo hiểm xã hội để đảm bảo rằng quyền lợi của mình được bảo lưu đầy đủ.
- Tìm kiếm hỗ trợ từ trung tâm dịch vụ việc làm: Nếu người lao động chưa tìm được việc làm mới, họ có thể liên hệ với trung tâm dịch vụ việc làm để được hỗ trợ tìm kiếm công việc mới hoặc tham gia các khóa đào tạo nghề để nâng cao kỹ năng.
5. Căn cứ pháp lý
Quyền lợi của người lao động khi bị giảm biên chế do dịch bệnh được quy định rõ trong các văn bản pháp luật sau đây:
- Bộ Luật Lao động năm 2019: Điều 36 và Điều 42 quy định về quyền lợi của người lao động khi chấm dứt hợp đồng lao động, bao gồm việc thanh toán trợ cấp thôi việc và bảo hiểm thất nghiệp.
- Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014: Luật này quy định về các chế độ bảo hiểm xã hội cho người lao động, bao gồm trợ cấp thất nghiệp và các quyền lợi liên quan khi người lao động bị mất việc.
- Nghị định 28/2015/NĐ-CP: Quy định chi tiết về việc thực hiện chính sách bảo hiểm thất nghiệp, bao gồm điều kiện, mức hưởng và thủ tục xin trợ cấp thất nghiệp.
- Nghị định 136/2013/NĐ-CP: Quy định về chính sách trợ cấp xã hội cho các đối tượng gặp khó khăn đột xuất, trong đó có người lao động bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh.
Các quy định này giúp đảm bảo quyền lợi của người lao động khi bị giảm biên chế do dịch bệnh, đồng thời hỗ trợ họ trong quá trình tìm kiếm việc làm mới.
Liên kết nội bộ: Quy định về lao động
Liên kết ngoại: Báo Pháp Luật
