Hiệp định thuế quốc tế giúp giảm bớt gánh nặng thuế cho doanh nghiệp như thế nào? Tìm hiểu về vai trò của hiệp định này trong việc giảm thuế cho doanh nghiệp.
1. Hiệp định thuế quốc tế giúp giảm bớt gánh nặng thuế cho doanh nghiệp như thế nào?
Hiệp định thuế quốc tế giúp giảm bớt gánh nặng thuế cho doanh nghiệp như thế nào? Đây là một câu hỏi quan trọng đối với các doanh nghiệp hoạt động trong môi trường quốc tế, khi thu nhập có thể phát sinh từ nhiều nguồn ở các quốc gia khác nhau. Hiệp định thuế quốc tế, hay còn gọi là hiệp định tránh đánh thuế hai lần (Double Taxation Agreement – DTA), được ký kết giữa Việt Nam và các quốc gia khác nhằm ngăn chặn tình trạng đánh thuế hai lần lên cùng một khoản thu nhập. Điều này giúp giảm thiểu gánh nặng thuế và khuyến khích các doanh nghiệp mở rộng hoạt động đầu tư, kinh doanh ra quốc tế.
Nguyên tắc và cách thức giúp giảm bớt gánh nặng thuế cho doanh nghiệp:
Khi một doanh nghiệp có thu nhập phát sinh từ quốc gia khác ngoài quốc gia cư trú, thông thường, thu nhập này sẽ phải chịu thuế tại quốc gia phát sinh và tiếp tục chịu thuế tại quốc gia cư trú của doanh nghiệp. Điều này dẫn đến tình trạng đánh thuế hai lần, tức là cùng một khoản thu nhập bị đánh thuế ở cả hai quốc gia, làm tăng gánh nặng thuế cho doanh nghiệp. Hiệp định tránh đánh thuế hai lần được xây dựng nhằm giải quyết vấn đề này bằng cách đưa ra những phương thức miễn giảm hoặc khấu trừ thuế.
Có hai phương thức chính để giảm bớt gánh nặng thuế cho doanh nghiệp theo hiệp định thuế quốc tế:
- Miễn thuế hoặc giảm thuế tại một trong hai quốc gia: Một quốc gia có thể miễn thuế hoặc giảm thuế cho khoản thu nhập đã chịu thuế tại quốc gia khác. Điều này có nghĩa là doanh nghiệp chỉ cần nộp thuế tại quốc gia nơi phát sinh thu nhập và không cần nộp thuế tại quốc gia cư trú của mình. Ví dụ, thu nhập từ tiền lãi hoặc cổ tức có thể được miễn thuế tại quốc gia cư trú nếu đã nộp thuế tại quốc gia đối tác.
- Khấu trừ thuế đã nộp ở nước ngoài: Trong trường hợp doanh nghiệp phải nộp thuế tại cả hai quốc gia, số thuế đã nộp tại quốc gia phát sinh thu nhập có thể được khấu trừ vào số thuế phải nộp tại quốc gia cư trú. Điều này giúp giảm bớt phần lớn gánh nặng thuế cho doanh nghiệp, đảm bảo tính công bằng và tránh việc đánh thuế hai lần.
Hiệp định thuế quốc tế còn tạo điều kiện thuận lợi cho việc trao đổi thông tin và hợp tác quản lý thuế giữa các quốc gia, từ đó hỗ trợ doanh nghiệp trong việc minh bạch hóa nghĩa vụ thuế, giảm thiểu rủi ro pháp lý và tránh các tranh chấp không đáng có. Nhờ hiệp định này, doanh nghiệp có thể yên tâm hơn trong các hoạt động đầu tư và kinh doanh quốc tế, tận dụng tối đa các ưu đãi về thuế để tối ưu hóa lợi nhuận.
2. Ví dụ minh họa
Ví dụ về cách hiệp định thuế quốc tế giúp giảm bớt gánh nặng thuế cho doanh nghiệp:
Giả sử công ty ABC tại Việt Nam có đầu tư vào một dự án bất động sản tại Thái Lan và nhận được thu nhập từ hoạt động này là 100.000 USD trong năm tài chính. Theo quy định của Thái Lan, khoản thu nhập này phải chịu thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) với thuế suất 10%, tức là công ty ABC phải nộp 10.000 USD thuế tại Thái Lan. Sau khi nộp thuế tại Thái Lan, số tiền còn lại là 90.000 USD được chuyển về Việt Nam.
Theo hiệp định tránh đánh thuế hai lần giữa Việt Nam và Thái Lan, công ty ABC có thể yêu cầu khấu trừ khoản thuế đã nộp tại Thái Lan (10.000 USD) vào số thuế phải nộp tại Việt Nam. Thuế suất TNDN tại Việt Nam là 20%, do đó số thuế mà công ty ABC phải nộp cho khoản thu nhập này tại Việt Nam là 20% của 100.000 USD, tức là 20.000 USD. Tuy nhiên, sau khi khấu trừ 10.000 USD đã nộp tại Thái Lan, công ty ABC chỉ cần nộp thêm 10.000 USD tại Việt Nam.
Việc khấu trừ này giúp công ty ABC tránh bị đánh thuế hai lần và giảm thiểu gánh nặng thuế cho hoạt động đầu tư quốc tế của mình, tạo điều kiện để công ty tiếp tục mở rộng kinh doanh và đầu tư ra nước ngoài.
3. Những vướng mắc thực tế
Trong quá trình áp dụng các hiệp định thuế quốc tế để giảm bớt gánh nặng thuế cho doanh nghiệp, doanh nghiệp thường gặp phải những vướng mắc thực tế như sau:
• Khó khăn trong việc thu thập chứng từ và giấy tờ liên quan: Để được hưởng các ưu đãi từ hiệp định thuế quốc tế, doanh nghiệp cần có giấy chứng nhận cư trú thuế từ cơ quan thuế của quốc gia đối tác. Việc thu thập các giấy tờ này có thể phức tạp và mất nhiều thời gian, đặc biệt khi quốc gia đối tác có thủ tục hành chính phức tạp và yêu cầu nhiều tài liệu chứng minh.
• Sự khác biệt trong quy định về thuế giữa các quốc gia: Mỗi quốc gia có quy định khác nhau về thuế suất và các loại thuế áp dụng đối với thu nhập từ đầu tư. Điều này có thể gây khó khăn cho doanh nghiệp trong việc xác định xem thu nhập từ đầu tư tại quốc gia đối tác có được miễn thuế hay không, cũng như cách tính toán số thuế được khấu trừ tại Việt Nam. Sự khác biệt này đòi hỏi doanh nghiệp cần hiểu rõ quy định của cả hai quốc gia để đảm bảo tuân thủ đúng nghĩa vụ thuế.
• Thủ tục kê khai và nộp thuế phức tạp: Việc kê khai và nộp thuế theo hiệp định thuế quốc tế đòi hỏi doanh nghiệp phải thực hiện đầy đủ các thủ tục hành chính, bao gồm kê khai thu nhập từ nước ngoài, khấu trừ thuế đã nộp và nộp đầy đủ các giấy tờ liên quan. Điều này có thể gây khó khăn cho các doanh nghiệp nhỏ hoặc những doanh nghiệp không có kinh nghiệm trong lĩnh vực thuế quốc tế.
• Rủi ro bị từ chối miễn giảm thuế hoặc khấu trừ thuế: Trong một số trường hợp, doanh nghiệp có thể gặp khó khăn khi chứng minh quyền lợi miễn giảm hoặc khấu trừ thuế của mình do thiếu chứng từ hợp lệ hoặc không thực hiện đúng thủ tục. Điều này có thể dẫn đến việc bị từ chối miễn giảm thuế và phải nộp thêm thuế tại Việt Nam, gây ảnh hưởng đến lợi nhuận của doanh nghiệp.
4. Những lưu ý cần thiết
Để đảm bảo doanh nghiệp được hưởng các quyền lợi từ hiệp định thuế quốc tế và giảm bớt gánh nặng thuế, cần lưu ý một số điểm quan trọng sau:
• Nắm rõ nội dung hiệp định tránh đánh thuế hai lần: Mỗi hiệp định có quy định cụ thể về các loại thu nhập và phương thức áp dụng miễn giảm hoặc khấu trừ thuế. Doanh nghiệp cần nắm rõ nội dung của hiệp định giữa Việt Nam và quốc gia đối tác để xác định chính xác quyền lợi của mình.
• Chuẩn bị hồ sơ và chứng từ đầy đủ: Để được hưởng quyền lợi từ hiệp định thuế quốc tế, doanh nghiệp cần chuẩn bị đầy đủ các giấy chứng nhận cư trú, biên lai nộp thuế tại nước ngoài và các giấy tờ liên quan. Việc chuẩn bị hồ sơ đầy đủ giúp giảm thiểu rủi ro bị từ chối quyền lợi miễn giảm thuế và đảm bảo quá trình kê khai diễn ra suôn sẻ.
• Thực hiện kê khai và nộp thuế đúng thời hạn: Doanh nghiệp cần thực hiện kê khai thu nhập từ đầu tư quốc tế một cách kịp thời và nộp đầy đủ các giấy tờ cần thiết để được hưởng quyền lợi từ hiệp định thuế quốc tế. Việc này giúp tránh các khoản phạt do vi phạm quy định về thời gian kê khai thuế.
• Tư vấn từ chuyên gia thuế: Các quy định về thuế quốc tế thường phức tạp và thay đổi liên tục. Do đó, doanh nghiệp nên tìm kiếm sự tư vấn từ các chuyên gia thuế hoặc các công ty tư vấn thuế để đảm bảo tuân thủ đúng quy định và tối ưu hóa chi phí thuế.
5. Căn cứ pháp lý
Việc giảm bớt gánh nặng thuế cho doanh nghiệp thông qua hiệp định thuế quốc tế được quy định bởi các văn bản pháp lý sau:
• Hiệp định tránh đánh thuế hai lần: Các hiệp định này được ký kết giữa Việt Nam và nhiều quốc gia khác nhằm tránh tình trạng đánh thuế hai lần lên cùng một khoản thu nhập. Ví dụ, Hiệp định tránh đánh thuế hai lần giữa Việt Nam và Nhật Bản, Việt Nam và Thái Lan, v.v.
• Luật Quản lý thuế 2019: Quy định về quyền và nghĩa vụ của người nộp thuế, bao gồm các quy định liên quan đến việc áp dụng các hiệp định thuế quốc tế.
• Thông tư 205/2013/TT-BTC của Bộ Tài chính: Hướng dẫn thực hiện các quy định của hiệp định tránh đánh thuế hai lần mà Việt Nam đã ký kết với các quốc gia khác.
• Thông tư 80/2021/TT-BTC: Hướng dẫn về hồ sơ, thủ tục miễn giảm thuế đối với các trường hợp áp dụng hiệp định thuế quốc tế.
Để tìm hiểu thêm về các quy định liên quan đến việc giảm bớt gánh nặng thuế cho doanh nghiệp thông qua hiệp định thuế quốc tế, bạn có thể tham khảo tại Luật thuế – Luật PVL Group. Ngoài ra, các bài viết pháp lý chi tiết hơn có thể tìm thấy tại Báo Pháp Luật.
