HĐND có thể quyết định về thuế địa phương không?

HĐND có thể quyết định về thuế địa phương không? Khám phá quyền hạn của HĐND trong việc phê duyệt, điều chỉnh và giám sát thuế địa phương trong bài viết.

1. HĐND có thể quyết định về thuế địa phương không?

HĐND có thể quyết định về thuế địa phương không? Hội đồng Nhân dân (HĐND) là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí và nguyện vọng của nhân dân. Theo quy định hiện hành, HĐND có một số quyền hạn quan trọng trong quản lý tài chính – ngân sách địa phương, bao gồm giám sát và phê duyệt một số nội dung liên quan đến thuế. Tuy nhiên, quyền hạn của HĐND trong việc “quyết định” về thuế địa phương được giới hạn nhất định.

Cụ thể, HĐND không có thẩm quyền tự ý ban hành hoặc quyết định mức thuế mới. Quyền hạn này thuộc về Quốc hội và các cơ quan trung ương, nhằm đảm bảo tính đồng bộ và công bằng trong chính sách thuế trên cả nước. HĐND chỉ có thể tham gia phê duyệt các khoản thu hợp pháp theo quy định của pháp luật, chẳng hạn như lệ phí trước bạ, phí sử dụng đất, hoặc thuế sử dụng tài nguyên thiên nhiên trong phạm vi địa phương theo khung chính sách do trung ương ban hành.

Quyền hạn chính của HĐND trong lĩnh vực thuế địa phương bao gồm:

• Phê duyệt kế hoạch thu, chi ngân sách: HĐND chịu trách nhiệm xem xét và phê duyệt các kế hoạch thu ngân sách địa phương, trong đó có các khoản thu từ thuế, phí, và lệ phí theo quy định pháp luật. Mức thuế cụ thể do UBND đề xuất, nhưng cần được HĐND thông qua để đảm bảo tính phù hợp và khả thi.
• Giám sát thu ngân sách và các khoản thuế địa phương: HĐND có trách nhiệm giám sát việc thực thi thuế và các khoản thu ngân sách địa phương, đảm bảo rằng các khoản thu được thu đúng, thu đủ và sử dụng hợp pháp. Vai trò này nhằm đảm bảo rằng các quy định về thuế địa phương không bị lạm dụng và mang lại lợi ích thiết thực cho cộng đồng.
• Phê duyệt điều chỉnh, miễn giảm thuế theo quy định pháp luật: Trong một số trường hợp, HĐND có thể phê duyệt các đề xuất điều chỉnh hoặc miễn giảm thuế, phí khi có quyết định từ các cấp trên hoặc trong tình huống đặc biệt như hỗ trợ người dân sau thiên tai, dịch bệnh. Điều này giúp HĐND linh hoạt trong việc hỗ trợ phát triển kinh tế địa phương.

Tóm lại, HĐND có quyền phê duyệt và giám sát các khoản thuế và phí theo quy định pháp luật, nhưng không có thẩm quyền tự quyết định hay ban hành thuế mới. Việc giám sát, phê duyệt của HĐND giúp đảm bảo nguồn thu ngân sách địa phương được quản lý minh bạch, đúng luật và phục vụ cho lợi ích chung.

2. Ví dụ minh họa về vai trò của HĐND trong quyết định về thuế địa phương

Một ví dụ minh họa rõ nét về vai trò của HĐND trong quyết định về thuế địa phương có thể kể đến trường hợp HĐND thành phố Hồ Chí Minh trong việc phê duyệt chính sách miễn, giảm thuế cho các doanh nghiệp và người dân bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19.

Cụ thể, trong năm 2021, trước những ảnh hưởng nặng nề của dịch bệnh, UBND thành phố Hồ Chí Minh đã đề xuất các chính sách miễn, giảm một số khoản thuế, phí như thuế đất phi nông nghiệp, lệ phí trước bạ cho các doanh nghiệp du lịch, dịch vụ. Sau khi nhận được đề xuất, HĐND thành phố đã xem xét kỹ lưỡng và phê duyệt chính sách này với mục tiêu hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua khó khăn, duy trì hoạt động kinh tế và việc làm.

Quyết định miễn giảm thuế của HĐND TP. Hồ Chí Minh tuy không tạo ra chính sách thuế mới nhưng đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo nguồn thu thuế của thành phố được điều chỉnh linh hoạt, phù hợp với tình hình thực tế. Quyết định này cũng giúp người dân và doanh nghiệp có điều kiện phục hồi kinh tế sau giai đoạn khó khăn, thể hiện tính kịp thời, hiệu quả của HĐND trong vai trò quản lý ngân sách địa phương.

3. Những vướng mắc thực tế trong vai trò quyết định về thuế của HĐND

• Hạn chế quyền tự chủ của HĐND: HĐND không có thẩm quyền tự ý điều chỉnh hoặc quyết định mức thuế, vì vậy quyền tự chủ trong chính sách thuế ở địa phương bị hạn chế. Điều này đôi khi khiến HĐND gặp khó khăn trong việc đưa ra các quyết định nhanh chóng và linh hoạt theo tình hình thực tế của địa phương.
• Phụ thuộc vào các cấp trung ương: Các chính sách thuế được ban hành ở cấp trung ương, nên khi cần điều chỉnh, HĐND phải chờ đợi chỉ thị từ các cơ quan cấp cao hơn. Thời gian chờ đợi này có thể làm giảm tính linh hoạt trong việc điều chỉnh thuế để đáp ứng nhanh chóng các biến động kinh tế, xã hội.
• Thiếu nguồn lực và cơ chế giám sát chặt chẽ: Đối với vai trò giám sát thuế địa phương, HĐND thường gặp khó khăn trong việc kiểm tra và giám sát thực hiện các khoản thuế tại địa phương do thiếu nguồn lực và công cụ giám sát. Điều này dễ dẫn đến tình trạng thuế bị thu sai, thu không đầy đủ, hoặc thất thu thuế.
• Khó khăn trong việc thẩm định các đề xuất miễn, giảm thuế: Trong một số tình huống đặc biệt như thiên tai, dịch bệnh, UBND thường đề xuất miễn, giảm thuế cho doanh nghiệp và người dân. Tuy nhiên, việc đánh giá hiệu quả và tính phù hợp của các chính sách miễn giảm thuế không phải lúc nào cũng chính xác, và HĐND có thể gặp khó khăn trong việc thẩm định kỹ lưỡng các đề xuất này.

4. Những lưu ý cần thiết trong vai trò của HĐND đối với thuế địa phương

• Đảm bảo công khai, minh bạch trong quá trình phê duyệt: HĐND cần đảm bảo tính minh bạch trong việc xem xét và phê duyệt các khoản thuế, phí địa phương. Việc này giúp người dân và doanh nghiệp nắm rõ quy trình thu thuế, đảm bảo các khoản thuế được thực hiện công bằng và đúng quy định.
• Xây dựng mối quan hệ phối hợp chặt chẽ với UBND và cơ quan thuế địa phương: HĐND cần phối hợp chặt chẽ với UBND và các cơ quan thuế để nắm rõ tình hình thu thuế tại địa phương, cũng như đảm bảo các chính sách miễn, giảm thuế được triển khai hiệu quả.
• Tăng cường vai trò giám sát thuế: HĐND cần thực hiện chức năng giám sát thường xuyên, kiểm tra định kỳ các khoản thuế địa phương để kịp thời phát hiện và khắc phục những bất cập, sai sót trong quá trình thu thuế. Đồng thời, HĐND cần có những biện pháp xử lý nghiêm khắc đối với các hành vi thu thuế sai phạm.
• Nâng cao nhận thức và năng lực trong giám sát thuế: Các đại biểu HĐND cần nắm vững các quy định pháp luật về thuế, thường xuyên cập nhật các chính sách thuế mới nhất để có thể đưa ra các quyết định phê duyệt đúng đắn, phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương.

5. Căn cứ pháp lý cho quyền hạn của HĐND trong việc phê duyệt thuế địa phương

Dưới đây là các căn cứ pháp lý quan trọng quy định quyền hạn của HĐND trong việc phê duyệt và giám sát thuế tại địa phương:

• Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015 (sửa đổi, bổ sung 2019): Luật này quy định quyền hạn của HĐND trong giám sát và phê duyệt các khoản thu, chi ngân sách địa phương, bao gồm cả các khoản thu từ thuế.
• Luật Ngân sách nhà nước năm 2015: Luật quy định về quyền và trách nhiệm của HĐND trong việc phê duyệt ngân sách, quản lý thu chi tài chính tại địa phương, bao gồm các khoản thuế, phí và lệ phí.
• Các nghị quyết của Quốc hội và văn bản hướng dẫn của Bộ Tài chính: Các văn bản pháp luật cấp cao hơn này đưa ra khung chính sách thuế chung cho cả nước, trong đó HĐND có vai trò phê duyệt và giám sát việc thực hiện theo các quy định hiện hành.

Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về quyền hạn của HĐND trong việc phê duyệt, giám sát thuế địa phương hoặc các nội dung hành chính liên quan, vui lòng tham khảo tại https://luatpvlgroup.com/category/hanh-chinh/.