Dân phòng có thể yêu cầu dừng xe nếu có nghi ngờ không?

1. Dân phòng có thể yêu cầu dừng xe nếu có nghi ngờ không?

Dân phòng có thể yêu cầu dừng xe nếu có nghi ngờ không? Đây là câu hỏi nhận được nhiều sự quan tâm, bởi lẽ dân phòng là lực lượng hỗ trợ công an trong việc duy trì an ninh trật tự tại địa phương, nhưng không phải ai cũng hiểu rõ về quyền hạn và giới hạn của lực lượng này. Theo quy định pháp luật hiện hành, dân phòng không có thẩm quyền yêu cầu dừng xe hoặc kiểm tra phương tiện của người dân, ngay cả khi họ có nghi ngờ về hành vi của người điều khiển phương tiện. Quyền yêu cầu dừng xe và kiểm tra phương tiện giao thông thuộc về các lực lượng chuyên trách như cảnh sát giao thông và công an.

Theo Nghị định 165/2013/NĐ-CP, dân phòng được giao nhiệm vụ hỗ trợ bảo đảm trật tự an toàn xã hội, giúp đỡ công an và các lực lượng chính quy khác trong việc duy trì an ninh trật tự tại khu vực quản lý. Trong đó, nhiệm vụ chính của dân phòng là giám sát, báo cáo và phối hợp, không có quyền tự ý yêu cầu dừng xe hoặc thực hiện kiểm tra phương tiện của người dân. Điều này có nghĩa là khi dân phòng có nghi ngờ về một phương tiện hoặc hành vi của người điều khiển, họ cần thông báo ngay cho cơ quan công an hoặc lực lượng có thẩm quyền để can thiệp và xử lý đúng quy trình.

Nhiệm vụ của dân phòng khi phát hiện một phương tiện khả nghi là giữ khoảng cách an toàn, quan sát và ghi nhận các thông tin liên quan như biển số xe, mô tả về hành vi nghi ngờ và hướng di chuyển của phương tiện. Sau đó, dân phòng có thể liên hệ với cơ quan công an để yêu cầu hỗ trợ và đảm bảo rằng vụ việc được xử lý một cách chuyên nghiệp và đúng quy định pháp luật. Việc tự ý yêu cầu dừng xe khi không có quyền hạn không chỉ gây xung đột mà còn có thể vi phạm pháp luật, gây ảnh hưởng đến sự an toàn của chính lực lượng dân phòng và người dân.

Quy định này nhằm đảm bảo rằng chỉ những lực lượng có chuyên môn và quyền hạn nhất định mới thực hiện việc dừng xe và kiểm tra phương tiện, tránh tình trạng lạm quyền hoặc hiểu lầm về vai trò của dân phòng trong việc duy trì trật tự tại địa phương.

2. Ví dụ minh họa

Ví dụ về tình huống dân phòng không có quyền yêu cầu dừng xe có thể thấy rõ qua một tình huống tại khu dân cư. Giả sử, anh Quang là một thành viên dân phòng tại phường và trong quá trình tuần tra vào buổi tối, anh phát hiện một chiếc xe máy có dấu hiệu di chuyển bất thường, dừng lại ở nhiều nơi và dường như có ý định trộm cắp. Anh Quang nghi ngờ về hành vi của người điều khiển xe máy này nhưng hiểu rõ rằng mình không có quyền yêu cầu dừng xe để kiểm tra.

Vì vậy, anh Quang đã nhanh chóng ghi nhận thông tin về chiếc xe, bao gồm biển số xe, hướng di chuyển và mô tả ngắn gọn về hành vi đáng nghi. Sau đó, anh liên hệ với công an phường và báo cáo chi tiết tình huống để lực lượng công an có thể tiếp cận và xử lý đúng quy định. Với cách xử lý này, anh Quang không chỉ đảm bảo an toàn cho bản thân mà còn giúp lực lượng chức năng nhanh chóng tiếp cận và kiểm tra chiếc xe khả nghi mà không gây xung đột không cần thiết.

Tình huống này cho thấy rằng, mặc dù dân phòng có thể phát hiện và báo cáo các hành vi đáng nghi ngờ, nhưng quyền yêu cầu dừng xe và kiểm tra luôn thuộc về lực lượng có thẩm quyền. Dân phòng cần tuân thủ quy định này để đảm bảo an toàn và tránh vi phạm pháp luật.

3. Những vướng mắc thực tế

• Sự hiểu lầm về quyền hạn của dân phòng: Một số người dân chưa nắm rõ giới hạn quyền hạn của dân phòng, dẫn đến việc một số dân phòng có thể tự ý yêu cầu dừng xe khi phát hiện tình huống khả nghi. Điều này có thể dẫn đến tình trạng xung đột và gây mất lòng tin của người dân đối với lực lượng dân phòng.

• Thiếu kiến thức pháp lý: Một số dân phòng chưa được trang bị đầy đủ kiến thức pháp lý về giới hạn quyền hạn của mình, khiến họ dễ dàng lúng túng khi gặp tình huống cần can thiệp nhưng không được phép yêu cầu dừng xe.

• Nguy cơ an toàn cho dân phòng: Khi phát hiện hành vi khả nghi, dân phòng dễ gặp phải các nguy cơ an toàn nếu không biết cách xử lý đúng đắn. Việc yêu cầu dừng xe mà không có quyền hạn cũng có thể gây nguy hiểm cho dân phòng trong những tình huống tiềm ẩn rủi ro.

• Khó khăn trong việc phân biệt các lực lượng có thẩm quyền: Một số người dân không phân biệt được giữa lực lượng dân phòng và cảnh sát giao thông, dẫn đến tình trạng không hợp tác khi dân phòng tiếp cận hoặc yêu cầu hỗ trợ trong các vụ việc an ninh.

4. Những lưu ý cần thiết

• Nắm rõ giới hạn quyền hạn: Dân phòng cần nắm rõ giới hạn quyền hạn của mình trong các tình huống an ninh trật tự. Khi phát hiện phương tiện hoặc hành vi khả nghi, họ cần ghi nhận thông tin và báo cáo cho công an thay vì tự ý can thiệp.

• Báo cáo kịp thời cho lực lượng có thẩm quyền: Khi nghi ngờ về một hành vi hoặc phương tiện khả nghi, dân phòng nên thông báo ngay cho cơ quan công an hoặc lực lượng chức năng để họ xử lý kịp thời. Việc này giúp đảm bảo rằng vụ việc được giải quyết một cách chuyên nghiệp.

• Giữ khoảng cách an toàn: Dân phòng cần duy trì khoảng cách an toàn khi tiếp cận phương tiện khả nghi để đảm bảo an toàn cho bản thân và tránh tạo ra sự đối đầu với người dân.

• Truyền tải thông tin đúng mực đến cộng đồng: Dân phòng nên chủ động truyền tải thông tin và giải thích cho người dân hiểu rõ về quyền hạn của mình, giúp người dân hiểu rõ rằng chỉ có cảnh sát giao thông và lực lượng có thẩm quyền mới có quyền yêu cầu dừng xe và kiểm tra phương tiện.

• Tham gia đào tạo kiến thức pháp lý: Chính quyền địa phương cần tổ chức các buổi đào tạo và hướng dẫn để dân phòng nắm rõ giới hạn quyền hạn và trách nhiệm của mình, đặc biệt trong các tình huống phát hiện hành vi khả nghi.

5. Căn cứ pháp lý

• Nghị định 165/2013/NĐ-CP về nhiệm vụ, quyền hạn, tiêu chuẩn và chế độ của dân phòng: Quy định rõ vai trò và nhiệm vụ của dân phòng, trong đó không bao gồm quyền yêu cầu dừng phương tiện.
• Thông tư 65/2020/TT-BCA của Bộ Công an về tuần tra, kiểm soát và xử lý vi phạm giao thông đường bộ: Quy định thẩm quyền của các lực lượng có thẩm quyền trong việc dừng xe, kiểm tra phương tiện và xử lý vi phạm, bao gồm quyền hạn của cảnh sát giao thông.
• Luật Giao thông Đường bộ 2008: Quy định chi tiết về thẩm quyền và nhiệm vụ của các lực lượng thực thi giao thông, trong đó dân phòng không có thẩm quyền dừng xe hoặc kiểm tra phương tiện.

Dân phòng không có quyền yêu cầu dừng xe ngay cả khi có nghi ngờ, mà thay vào đó họ nên ghi nhận thông tin và báo cáo cho cơ quan chức năng. Để tìm hiểu thêm về quyền hạn và nhiệm vụ của dân phòng trong việc duy trì an ninh trật tự, bạn có thể tham khảo tại PVL Group – Hành chính.