Dân phòng có thể tham gia các chiến dịch vì cộng đồng không? Tìm hiểu vai trò và quyền hạn của dân phòng trong việc tham gia các hoạt động cộng đồng theo quy định pháp luật.
1. Dân phòng có thể tham gia các chiến dịch vì cộng đồng không?
Dân phòng có thể tham gia các chiến dịch vì cộng đồng không? Đây là một câu hỏi thường gặp khi chúng ta nghĩ đến vai trò của lực lượng dân phòng trong việc hỗ trợ các hoạt động cộng đồng. Theo quy định pháp luật, dân phòng là lực lượng hỗ trợ cho chính quyền địa phương, đặc biệt là trong việc bảo đảm an ninh, trật tự và ứng phó với các tình huống khẩn cấp tại địa phương. Dân phòng được phép tham gia vào các chiến dịch vì cộng đồng khi có yêu cầu hoặc chỉ đạo từ chính quyền địa phương hoặc cơ quan công an. Các chiến dịch này có thể bao gồm các hoạt động như phòng cháy chữa cháy, cứu trợ thiên tai, giữ gìn trật tự trong các sự kiện văn hóa hoặc hoạt động phòng dịch, an sinh xã hội. Tuy nhiên, họ không được phép thực hiện bất kỳ hành động nào vượt quá quyền hạn hoặc không phù hợp với quy định.
Theo Nghị định 165/2013/NĐ-CP, dân phòng có trách nhiệm phối hợp với các lực lượng an ninh khác để bảo đảm an ninh trật tự tại địa phương, đặc biệt trong các tình huống cần huy động lực lượng đông đảo để hỗ trợ cộng đồng. Dân phòng có thể được triển khai trong các chiến dịch nhằm ngăn chặn các nguy cơ hoặc hỗ trợ các hoàn cảnh khẩn cấp như lũ lụt, cháy nổ, dịch bệnh, và các sự kiện lớn. Trong các tình huống này, sự có mặt của dân phòng giúp tăng cường an toàn và bảo đảm việc thực thi các quy định một cách hiệu quả, nhất là khi họ được phân công cụ thể và phối hợp cùng với lực lượng chính quy.
Đồng thời, dân phòng khi tham gia các chiến dịch cộng đồng cần tuân thủ các chỉ đạo, kế hoạch chi tiết của chính quyền hoặc các tổ chức liên quan. Họ có thể thực hiện các công việc như hỗ trợ điều phối, điều tiết giao thông, hỗ trợ sơ tán, bảo vệ tài sản, và hướng dẫn người dân tuân thủ các biện pháp an toàn. Tuy nhiên, lực lượng này không có quyền thực hiện các hoạt động chuyên sâu, như kiểm tra an toàn vệ sinh hoặc điều tra hành vi vi phạm. Vai trò của dân phòng chủ yếu là hỗ trợ về mặt nhân lực và giúp các chiến dịch đạt hiệu quả cao hơn dưới sự chỉ đạo của các cơ quan chức năng có thẩm quyền.
2. Ví dụ minh họa
Ví dụ về trường hợp dân phòng tham gia chiến dịch cộng đồng có thể thấy rõ qua các hoạt động phòng chống dịch bệnh COVID-19 tại địa phương. Trong thời gian cao điểm của dịch, dân phòng được huy động để hỗ trợ việc kiểm soát an ninh tại các khu vực phong tỏa, hướng dẫn người dân tuân thủ các biện pháp giãn cách, cũng như hỗ trợ cung cấp nhu yếu phẩm cho các gia đình đang trong khu cách ly. Dân phòng, cùng với các lực lượng khác như công an và y tế, đã góp phần giúp các chiến dịch phòng dịch đạt hiệu quả cao, giảm bớt tình trạng lây lan trong cộng đồng.
Một ví dụ khác là trong các đợt thiên tai như lũ lụt, dân phòng thường được yêu cầu tham gia công tác cứu hộ, cứu nạn và hỗ trợ sơ tán người dân. Chẳng hạn, trong một trận lũ lớn tại khu vực miền Trung, dân phòng được huy động để giúp di dời người dân khỏi vùng nguy hiểm, đảm bảo an toàn và giảm thiểu thiệt hại về người và tài sản. Họ cũng hỗ trợ phân phát lương thực, nhu yếu phẩm cho các hộ gia đình bị ảnh hưởng. Những hoạt động này không chỉ thể hiện vai trò quan trọng của dân phòng mà còn là ví dụ rõ ràng cho việc họ có thể tham gia các chiến dịch vì cộng đồng dưới sự chỉ đạo của chính quyền địa phương.
3. Những vướng mắc thực tế
• Thiếu sự hiểu biết rõ ràng về quyền hạn của dân phòng: Một số người dân chưa rõ ràng về vai trò của dân phòng trong các chiến dịch cộng đồng, dẫn đến tình trạng hiểu lầm hoặc không phối hợp khi được dân phòng hướng dẫn.
• Hạn chế trong năng lực chuyên môn của dân phòng: Dân phòng chủ yếu là lực lượng hỗ trợ với các kỹ năng cơ bản, do đó khi đối mặt với các tình huống phức tạp hoặc khẩn cấp, dân phòng có thể gặp khó khăn và phải nhờ tới sự hỗ trợ từ các lực lượng chính quy như công an hoặc cứu hộ chuyên nghiệp.
• Thiếu sự phối hợp và chỉ đạo cụ thể: Trong một số tình huống, việc thiếu sự phối hợp chặt chẽ và chỉ đạo rõ ràng từ chính quyền hoặc các cơ quan chức năng có thể làm giảm hiệu quả hoạt động của dân phòng, đặc biệt trong các chiến dịch lớn cần nhiều lực lượng phối hợp.
• Khó khăn trong việc duy trì sự an toàn cá nhân: Khi tham gia các chiến dịch cộng đồng, dân phòng có thể đối diện với nguy cơ cao, nhất là trong các trường hợp cứu hộ, cứu nạn hoặc phòng chống dịch bệnh. Điều này đòi hỏi dân phòng phải được trang bị kiến thức và trang thiết bị bảo hộ đầy đủ để đảm bảo an toàn cho bản thân và người dân.
4. Những lưu ý cần thiết
• Xác định rõ vai trò và quyền hạn của dân phòng: Chính quyền địa phương cần cung cấp các chương trình đào tạo, hướng dẫn rõ ràng để dân phòng nắm rõ phạm vi quyền hạn khi tham gia các chiến dịch vì cộng đồng, tránh những hành động vượt quá thẩm quyền.
• Chỉ đạo và phối hợp chặt chẽ: Các cơ quan chức năng khi triển khai các chiến dịch cộng đồng nên có sự chỉ đạo và phối hợp chặt chẽ với dân phòng để đạt hiệu quả tốt nhất, tránh các trường hợp lạm quyền hoặc thực hiện không đúng quy trình.
• Trang bị kiến thức và kỹ năng cần thiết: Dân phòng cần được huấn luyện và trang bị các kỹ năng an toàn cơ bản để tự bảo vệ bản thân khi tham gia các hoạt động cộng đồng. Điều này đặc biệt quan trọng trong các tình huống nguy hiểm, như thiên tai hay dịch bệnh.
• Tạo lòng tin và sự hỗ trợ từ cộng đồng: Khi thực hiện các chiến dịch cộng đồng, dân phòng cần có sự phối hợp và hỗ trợ từ người dân. Để đạt được điều này, dân phòng cần cư xử lịch sự, giữ thái độ hỗ trợ và hướng dẫn người dân một cách chuyên nghiệp.
5. Căn cứ pháp lý
- Nghị định 165/2013/NĐ-CP về nhiệm vụ, quyền hạn, tiêu chuẩn và chế độ của dân phòng: Quy định rõ nhiệm vụ của dân phòng trong việc tham gia đảm bảo an ninh trật tự tại địa phương, bao gồm cả các hoạt động hỗ trợ trong chiến dịch cộng đồng khi có chỉ đạo của cơ quan chức năng.
- Luật Phòng cháy và Chữa cháy 2001 (sửa đổi 2013): Quy định về trách nhiệm của dân phòng trong công tác phòng chống cháy nổ tại cộng đồng.
- Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2015: Đưa ra quy định về trách nhiệm của chính quyền địa phương trong việc huy động lực lượng dân phòng hỗ trợ các chiến dịch vì cộng đồng.
Dân phòng có thể tham gia các chiến dịch vì cộng đồng khi có sự chỉ đạo từ chính quyền địa phương và sự phối hợp chặt chẽ với các lực lượng chức năng. Để tìm hiểu thêm về quyền hạn và vai trò của dân phòng, bạn có thể tham khảo thêm tại PVL Group – Hành chính.
