Có cần sự đồng ý của người giám hộ khi một bên không đủ năng lực hành vi dân sự kết hôn không? Tìm hiểu quy định pháp lý về hôn nhân đối với người mất năng lực hành vi dân sự tại Việt Nam.
1. Có cần sự đồng ý của người giám hộ khi một bên không đủ năng lực hành vi dân sự kết hôn không?
Trong xã hội, có nhiều trường hợp người muốn kết hôn không đủ năng lực hành vi dân sự do bị mất khả năng nhận thức hoặc không thể tự điều khiển hành vi của mình. Vậy liệu những người này có được phép kết hôn, và sự đồng ý của người giám hộ có phải là điều kiện cần thiết để tiến hành hôn nhân hay không? Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cái nhìn rõ ràng về quy định pháp luật liên quan đến vấn đề này tại Việt Nam.
2. Khái niệm về năng lực hành vi dân sự
Theo Điều 22 của Bộ luật Dân sự 2015, một người bị coi là mất năng lực hành vi dân sự nếu người đó không có khả năng nhận thức và điều khiển hành vi của mình do mắc bệnh tâm thần hoặc các bệnh khác và điều này đã được tòa án xác nhận. Khi bị mất năng lực hành vi dân sự, người đó cần có người giám hộ để thực hiện các hành vi pháp lý thay mặt cho họ.
Trong trường hợp kết hôn, nếu một bên bị mất năng lực hành vi dân sự, pháp luật yêu cầu phải có sự giám sát và tham gia của người giám hộ. Tuy nhiên, việc này không đơn thuần là sự đồng ý của người giám hộ, mà còn liên quan đến các quy định khác của Luật Hôn nhân và Gia đình.
3. Điều kiện kết hôn theo Luật Hôn nhân và Gia đình
Theo Điều 8 của Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, để kết hôn hợp pháp, cả hai bên phải đáp ứng các điều kiện sau:
- Nam từ đủ 20 tuổi trở lên, nữ từ đủ 18 tuổi trở lên.
- Việc kết hôn phải dựa trên sự tự nguyện của cả hai bên.
- Hai bên không thuộc các trường hợp bị cấm kết hôn, chẳng hạn như kết hôn giả tạo, kết hôn trong phạm vi ba đời, hoặc kết hôn với người mất năng lực hành vi dân sự.
Quy định này nhấn mạnh rằng người mất năng lực hành vi dân sự không đủ điều kiện để kết hôn vì họ không thể tự quyết định hay thể hiện sự tự nguyện trong quan hệ hôn nhân. Do đó, không chỉ cần sự đồng ý của người giám hộ, mà thực tế, pháp luật cấm kết hôn đối với người không đủ năng lực hành vi dân sự.
4. Vai trò của người giám hộ trong việc bảo vệ quyền lợi của người mất năng lực hành vi dân sự
Người giám hộ được pháp luật quy định để bảo vệ quyền lợi của người mất năng lực hành vi dân sự. Họ có trách nhiệm thay mặt người mất năng lực hành vi dân sự trong các giao dịch pháp lý, quản lý tài sản và chăm sóc cho họ. Tuy nhiên, đối với việc kết hôn, vai trò của người giám hộ không thể thay thế sự tự nguyện của người muốn kết hôn. Vì thế, người giám hộ không có quyền quyết định hay cho phép người mất năng lực hành vi dân sự kết hôn.
Việc cấm kết hôn đối với người mất năng lực hành vi dân sự được quy định rõ trong pháp luật nhằm tránh các hệ quả pháp lý phức tạp có thể xảy ra, bao gồm quyền lợi về tài sản, nuôi dưỡng con cái và các nghĩa vụ hôn nhân khác.
5. Trường hợp khôi phục năng lực hành vi dân sự
Theo Điều 24 Bộ luật Dân sự 2015, nếu người mất năng lực hành vi dân sự sau một thời gian điều trị có khả năng khôi phục được năng lực nhận thức và điều khiển hành vi của mình, họ có thể yêu cầu tòa án công nhận việc khôi phục năng lực hành vi dân sự. Khi đó, họ có quyền tự do thực hiện các hành vi pháp lý, bao gồm quyền kết hôn.
Trong trường hợp này, nếu tòa án công nhận việc khôi phục năng lực hành vi dân sự, người đó có thể kết hôn mà không cần sự đồng ý của người giám hộ. Họ sẽ được coi là người có năng lực hành vi dân sự và có thể tự đưa ra quyết định về hôn nhân của mình.
6. Hậu quả pháp lý của việc kết hôn khi một bên mất năng lực hành vi dân sự
Nếu hôn nhân được xác lập mà một bên không đủ năng lực hành vi dân sự, hôn nhân đó có thể bị tòa án tuyên bố vô hiệu theo yêu cầu của người có quyền lợi liên quan. Hôn nhân vô hiệu sẽ dẫn đến hậu quả pháp lý về tài sản, quyền lợi của con cái, và trách nhiệm của cả hai bên.
Trong trường hợp hôn nhân bị tuyên bố vô hiệu, các bên phải thực hiện trách nhiệm nuôi dưỡng con cái và phân chia tài sản theo quy định pháp luật. Điều này nhằm bảo vệ quyền lợi của con cái cũng như tránh các tranh chấp pháp lý phức tạp.
7. Kết luận
Câu trả lời cho câu hỏi “Có cần sự đồng ý của người giám hộ khi một bên không đủ năng lực hành vi dân sự kết hôn không?” là không. Theo quy định của pháp luật Việt Nam, người mất năng lực hành vi dân sự không thể kết hôn, ngay cả khi có sự đồng ý của người giám hộ. Điều này được quy định rõ trong Luật Hôn nhân và Gia đình nhằm bảo vệ quyền lợi của cả hai bên trong hôn nhân và tránh những hậu quả pháp lý phức tạp. Tuy nhiên, nếu người đó được khôi phục năng lực hành vi dân sự thông qua quyết định của tòa án, họ có thể thực hiện quyền kết hôn như một cá nhân bình thường.
Căn cứ pháp lý:
- Điều 8 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014.
- Điều 22 và Điều 24 Bộ luật Dân sự 2015.
Liên kết nội bộ: Luật Hôn nhân
Liên kết ngoại: Bạn đọc – Báo Pháp luật
