Có cần sự đồng ý của cha mẹ đẻ khi nhận con nuôi không?

1. Có cần sự đồng ý của cha mẹ đẻ khi nhận con nuôi không?

Theo quy định của pháp luật Việt Nam, khi thực hiện thủ tục nhận con nuôi, việc có cần sự đồng ý của cha mẹ đẻ hay không phụ thuộc vào tình trạng của đứa trẻ và hoàn cảnh cụ thể của việc nhận nuôi. Luật Nuôi Con Nuôi năm 2010 quy định rõ ràng rằng, để nhận nuôi một đứa trẻ, cần có sự đồng ý của cha mẹ đẻ hoặc người giám hộ hợp pháp của trẻ trong trường hợp cha mẹ đẻ không còn. Điều này giúp bảo vệ quyền lợi của trẻ và đảm bảo rằng việc nhận nuôi diễn ra hợp pháp và minh bạch.

Trường hợp cần sự đồng ý của cha mẹ đẻ:

• Nếu cả cha và mẹ đẻ của trẻ còn sống và có đầy đủ năng lực hành vi dân sự, sự đồng ý của họ là bắt buộc. Việc đồng ý này phải được thể hiện bằng văn bản, có xác nhận của cơ quan có thẩm quyền (Ủy ban nhân dân cấp xã/phường nơi trẻ cư trú).
• Nếu một trong hai cha mẹ đẻ đã mất hoặc mất năng lực hành vi dân sự, thì người còn lại sẽ là người đại diện hợp pháp và cần có sự đồng ý của người đó.

Trường hợp không cần sự đồng ý của cha mẹ đẻ:

• Nếu trẻ không có cha mẹ đẻ (bị bỏ rơi) và đã được cơ quan chức năng xác nhận, thì sự đồng ý của người giám hộ hợp pháp là đủ.
• Trẻ mồ côi hoặc không xác định được cha mẹ đẻ, khi đó, sự đồng ý của cơ quan hoặc cá nhân giám hộ hợp pháp của trẻ là yêu cầu bắt buộc.

Việc có cần sự đồng ý của cha mẹ đẻ không phụ thuộc vào nhiều yếu tố pháp lý, giúp đảm bảo quá trình nhận nuôi được minh bạch, công bằng và phù hợp với các quy định pháp luật về bảo vệ quyền trẻ em.

2. Ví dụ minh họa

Gia đình anh Nam và chị Lan muốn nhận nuôi bé An, một bé gái 4 tuổi. Bé An có cha mẹ đẻ nhưng do hoàn cảnh khó khăn nên cha mẹ bé đồng ý cho bé làm con nuôi. Trước khi nhận con nuôi, anh Nam và chị Lan đã làm việc với cha mẹ đẻ của bé An và cả hai bên đã đồng ý bằng văn bản có công chứng. Sau đó, anh chị nộp hồ sơ tại Ủy ban nhân dân xã nơi bé An cư trú để hoàn tất thủ tục nhận nuôi.

Tuy nhiên, nếu bé An bị bỏ rơi và cơ quan chức năng đã xác nhận không có thông tin về cha mẹ đẻ, gia đình anh Nam và chị Lan sẽ chỉ cần sự đồng ý của người giám hộ hợp pháp (có thể là trung tâm bảo trợ trẻ em) để tiến hành nhận nuôi.

3. Những vướng mắc thực tế

Trong quá trình thực hiện thủ tục nhận con nuôi, vấn đề liên quan đến sự đồng ý của cha mẹ đẻ có thể gặp nhiều khó khăn và vướng mắc. Một số trường hợp phổ biến bao gồm:

• Cha mẹ đẻ không đồng thuận: Trong một số trường hợp, cha mẹ đẻ không đồng ý cho con mình được nhận làm con nuôi, dù họ không có đủ điều kiện để nuôi dưỡng con. Điều này gây ra nhiều khó khăn cho quá trình nhận nuôi và có thể kéo dài thời gian giải quyết hồ sơ. Sự bất đồng này có thể dẫn đến tranh chấp pháp lý.
• Cha mẹ đẻ mất tích hoặc không rõ nơi cư trú: Nếu cha mẹ đẻ đã mất tích hoặc không xác định được nơi cư trú, việc lấy sự đồng ý trở nên phức tạp. Trong trường hợp này, người nhận nuôi phải làm thủ tục yêu cầu xác nhận từ cơ quan có thẩm quyền rằng cha mẹ đẻ không còn đủ tư cách giám hộ, sau đó mới có thể tiếp tục thủ tục nhận nuôi.
• Sự không đồng thuận giữa các thành viên gia đình: Trong một số trường hợp, một trong hai cha mẹ đẻ có thể đồng ý cho con làm con nuôi, nhưng người còn lại không đồng thuận. Sự bất đồng này gây cản trở quá trình nhận nuôi, đặc biệt khi không có biện pháp hòa giải hoặc thỏa thuận cụ thể giữa các bên.
• Trẻ mồ côi nhưng thiếu giấy tờ pháp lý xác nhận: Có những trường hợp trẻ mồ côi nhưng không có giấy tờ pháp lý đầy đủ chứng minh tình trạng mồ côi hoặc không xác định được cha mẹ đẻ. Trong tình huống này, việc nhận con nuôi sẽ gặp khó khăn về thủ tục hành chính và cần thêm thời gian để hoàn thiện hồ sơ.

4. Những lưu ý cần thiết

Để quá trình nhận con nuôi diễn ra thuận lợi và đúng pháp luật, các bên liên quan cần lưu ý một số điểm quan trọng:

• Xác minh tình trạng pháp lý của trẻ: Trước khi bắt đầu thủ tục nhận nuôi, người nhận nuôi cần xác minh đầy đủ về tình trạng pháp lý của trẻ. Điều này bao gồm việc xác định xem trẻ còn cha mẹ đẻ hay không, và nếu có, phải có sự đồng ý bằng văn bản của họ.
• Chuẩn bị đầy đủ hồ sơ: Việc chuẩn bị hồ sơ kỹ lưỡng là điều quan trọng. Đối với trường hợp trẻ còn cha mẹ đẻ, hồ sơ phải có đầy đủ văn bản đồng ý từ cha mẹ đẻ. Nếu trẻ không còn cha mẹ, hồ sơ cần có giấy tờ chứng nhận của cơ quan chức năng về tình trạng mồ côi hoặc việc cha mẹ đã mất tích.
• Tham khảo ý kiến của trẻ: Đối với trẻ từ 9 tuổi trở lên, theo quy định của pháp luật, việc nhận nuôi cần có sự đồng ý của trẻ. Điều này giúp đảm bảo rằng trẻ hiểu và chấp nhận việc mình sẽ được nuôi dưỡng bởi một gia đình mới.
• Tư vấn pháp lý: Để tránh những tranh chấp pháp lý hoặc những khó khăn về thủ tục, các bên nên tìm đến tư vấn của luật sư hoặc chuyên gia pháp lý. Việc này đảm bảo rằng các thủ tục diễn ra suôn sẻ và tuân thủ đúng quy định pháp luật.

5. Căn cứ pháp lý

Quy định về việc có cần sự đồng ý của cha mẹ đẻ khi nhận con nuôi được căn cứ vào các văn bản pháp lý sau:

• Luật Nuôi Con Nuôi năm 2010: Đây là văn bản pháp lý quan trọng nhất quy định về điều kiện, thủ tục, và quyền lợi của cha mẹ đẻ, cha mẹ nuôi và con nuôi trong việc nhận con nuôi.
• Bộ luật Dân sự năm 2015: Quy định về quyền và nghĩa vụ của các bên liên quan trong các vấn đề pháp lý, bao gồm nhận nuôi và quyền giám hộ.
• Nghị định số 19/2011/NĐ-CP: Hướng dẫn chi tiết về thi hành Luật Nuôi Con Nuôi, trong đó có các quy định về sự đồng ý của cha mẹ đẻ hoặc người giám hộ hợp pháp khi nhận nuôi trẻ em.

Như vậy, có cần sự đồng ý của cha mẹ đẻ khi nhận con nuôi không? Câu trả lời là có, nếu cha mẹ đẻ của trẻ vẫn còn sống và có đầy đủ năng lực hành vi dân sự. Trong các trường hợp đặc biệt, sự đồng ý của người giám hộ hoặc cơ quan chức năng sẽ thay thế sự đồng ý của cha mẹ đẻ. Để đảm bảo quá trình nhận con nuôi diễn ra đúng pháp luật, người nhận nuôi cần hoàn thiện đầy đủ hồ sơ và tuân thủ các quy định liên quan.

Nếu bạn có thắc mắc hoặc cần thêm thông tin về việc nhận con nuôi, bạn có thể tham khảo thêm tại Luật PVL Group hoặc tìm hiểu thêm thông tin tại Báo Pháp Luật. Cuối cùng, Luật PVL Group luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn với các dịch vụ pháp lý chuyên nghiệp và uy tín.