Chủ tịch UBND xã có thể yêu cầu giải trình từ các trưởng thôn không?

1. Chủ tịch UBND xã có thể yêu cầu giải trình từ các trưởng thôn không?

Chủ tịch UBND xã có quyền yêu cầu giải trình từ các trưởng thôn khi thấy cần thiết, dựa trên chức năng giám sát và điều hành. Theo quy định, Chủ tịch UBND xã là người đứng đầu cơ quan hành chính cấp xã, chịu trách nhiệm trực tiếp trong việc quản lý, giám sát và điều hành toàn bộ các hoạt động hành chính, phát triển xã hội tại địa phương. Các trưởng thôn là người đại diện tại cơ sở, quản lý trực tiếp các hoạt động tại thôn, do đó, việc yêu cầu giải trình là hoàn toàn hợp pháp nếu nó nhằm mục đích đảm bảo thực hiện đúng các kế hoạch và nhiệm vụ.

Cụ thể, các trưởng thôn thường được yêu cầu giải trình khi có dấu hiệu hoặc thông tin liên quan đến:

• Chất lượng và tiến độ thực hiện các chương trình, kế hoạch tại thôn
  Trưởng thôn có trách nhiệm thực hiện các chương trình phát triển của xã tại thôn mình. Nếu có chậm trễ hoặc thiếu sót, Chủ tịch UBND xã có thể yêu cầu giải trình.
• Báo cáo về tình hình an ninh trật tự tại thôn
  Với những vấn đề liên quan đến an ninh, trật tự, Chủ tịch UBND xã có thể yêu cầu trưởng thôn báo cáo và giải trình về các vụ việc đã xảy ra, phương án xử lý và tình hình chung.
• Quản lý dân cư, tài nguyên hoặc môi trường
  Nếu có thông tin về việc vi phạm trong quản lý tài nguyên hoặc tình trạng dân cư phức tạp, trưởng thôn phải chịu trách nhiệm báo cáo và cung cấp thông tin cụ thể cho Chủ tịch UBND xã.
• Đảm bảo sự minh bạch và giải quyết phản ánh, kiến nghị của dân
  Trong trường hợp có đơn thư khiếu nại từ người dân về các vấn đề như bất bình trong phân bổ nguồn lực, lợi ích xã hội hoặc các vấn đề dân sự khác, Chủ tịch UBND xã có quyền yêu cầu trưởng thôn giải trình và làm rõ.

Như vậy, yêu cầu giải trình từ các trưởng thôn là một trong các quyền của Chủ tịch UBND xã trong khuôn khổ đảm bảo sự quản lý hiệu quả tại địa phương, giám sát hoạt động, và đáp ứng nhu cầu của người dân.

2. Ví dụ minh họa

Để làm rõ hơn, chúng ta có thể xem xét một tình huống thực tế: Tại một xã nông thôn có triển khai dự án xây dựng hệ thống kênh mương thủy lợi. Dự án này nhằm hỗ trợ công tác tưới tiêu và nâng cao sản lượng nông nghiệp cho người dân. Tuy nhiên, trong quá trình thi công, có thông tin phản ánh về việc chậm trễ tiến độ và có dấu hiệu thi công không đảm bảo chất lượng.

Trong trường hợp này:

• Chủ tịch UBND xã yêu cầu trưởng thôn giải trình về vấn đề này. Trưởng thôn sẽ phải báo cáo về tình trạng cụ thể của dự án, lý do chậm trễ và tình hình thực tế tại công trường. Nếu có sai phạm của nhà thầu, trưởng thôn cần báo cáo và đề xuất phương án giải quyết.
• Trưởng thôn có thể cung cấp thêm thông tin từ phía người dân để xác minh các phản ánh, từ đó Chủ tịch UBND xã có thể đưa ra phương án giám sát và cải thiện dự án kịp thời.

Việc yêu cầu giải trình trong trường hợp này không chỉ giúp làm rõ nguyên nhân mà còn tạo điều kiện cho việc xử lý vấn đề một cách minh bạch, tránh gây ảnh hưởng tiêu cực đến quyền lợi của người dân.

3. Những vướng mắc thực tế trong việc yêu cầu giải trình từ các trưởng thôn

Dù có quyền yêu cầu giải trình, nhưng thực tế quá trình này cũng đối mặt với nhiều vướng mắc như:

• Thiếu minh bạch trong báo cáo từ các trưởng thôn: Có những trường hợp trưởng thôn không cung cấp đầy đủ hoặc chi tiết thông tin cần thiết, gây khó khăn cho UBND xã trong việc xử lý các vấn đề phát sinh.
• Khả năng và kinh nghiệm hạn chế của trưởng thôn: Các trưởng thôn có thể không được đào tạo bài bản trong công tác hành chính, do đó, quá trình giải trình đôi khi không đảm bảo chất lượng thông tin.
• Áp lực và sự nhạy cảm trong công tác quản lý: Việc giải trình có thể gây ra xung đột, đặc biệt nếu các vấn đề liên quan đến lợi ích kinh tế hoặc quản lý nhân sự. Nếu không có sự khéo léo, tình huống này có thể tạo mâu thuẫn giữa UBND xã và các trưởng thôn.
• Phản ánh từ phía người dân: Có những trường hợp người dân khiếu nại về sự thiếu minh bạch của trưởng thôn trong việc phân phối tài nguyên hoặc thực hiện các chính sách xã hội. Khi bị yêu cầu giải trình, một số trưởng thôn cảm thấy áp lực và không thoải mái, ảnh hưởng đến tinh thần làm việc.

4. Những lưu ý cần thiết khi yêu cầu giải trình từ các trưởng thôn

Để đảm bảo tính hiệu quả và tránh tạo ra xung đột, Chủ tịch UBND xã cần lưu ý các vấn đề sau khi yêu cầu giải trình:

• Thực hiện yêu cầu giải trình trên tinh thần hỗ trợ và xây dựng: Yêu cầu giải trình cần có cách tiếp cận tích cực, khuyến khích các trưởng thôn cung cấp thông tin một cách trung thực và đầy đủ.
• Xác định rõ nội dung yêu cầu: Chủ tịch UBND xã cần đưa ra yêu cầu cụ thể về các nội dung giải trình. Điều này giúp trưởng thôn nắm rõ và tập trung vào những vấn đề trọng tâm.
• Chọn thời điểm phù hợp và cách thức rõ ràng: Thời điểm và cách thức giải trình cần được lựa chọn cẩn thận để không ảnh hưởng đến hoạt động điều hành của trưởng thôn. Có thể thực hiện giải trình bằng văn bản hoặc trực tiếp tại các buổi làm việc.
• Bảo vệ người cung cấp thông tin: Trường hợp trưởng thôn cần cung cấp thông tin nhạy cảm, UBND xã nên bảo đảm tính bảo mật và bảo vệ người cung cấp thông tin để tránh gây ra hậu quả tiêu cực.
• Xây dựng cơ chế phản hồi và hỗ trợ trưởng thôn: Thay vì chỉ yêu cầu giải trình, Chủ tịch UBND xã có thể xây dựng cơ chế hỗ trợ giúp các trưởng thôn khắc phục khó khăn trong quá trình thực hiện nhiệm vụ.

5. Căn cứ pháp lý cho quyền yêu cầu giải trình từ các trưởng thôn của Chủ tịch UBND xã

Việc Chủ tịch UBND xã yêu cầu giải trình từ các trưởng thôn được thực hiện dựa trên các quy định pháp lý như sau:

• Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015 (sửa đổi, bổ sung 2019): Quy định rõ về quyền hạn và trách nhiệm của Chủ tịch UBND xã trong quản lý và giám sát các hoạt động ở cấp thôn.
• Nghị định 34/2019/NĐ-CP: Quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Tổ chức chính quyền địa phương, trong đó có quy định về thẩm quyền yêu cầu báo cáo, giải trình của các cấp chính quyền.
• Thông tư 04/2019/TT-BNV: Quy định cụ thể về việc quản lý, điều hành các đơn vị cấp xã, phường, trong đó có quyền yêu cầu giải trình từ trưởng thôn nhằm giám sát chặt chẽ hoạt động tại thôn.
• Nghị định 61/2018/NĐ-CP về thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông trong giải quyết thủ tục hành chính: Quy định việc phối hợp, báo cáo giữa các cơ quan hành chính cấp xã và các cơ quan tại cơ sở.

Bài viết trên đây đã phân tích chi tiết Chủ tịch UBND xã có thể yêu cầu giải trình từ các trưởng thôn không. Thẩm quyền này không chỉ đảm bảo hoạt động hiệu quả tại thôn mà còn góp phần làm minh bạch và rõ ràng các hoạt động hành chính. Để tìm hiểu thêm các quy định pháp luật liên quan, bạn có thể tham khảo tại luatpvlgroup.com/category/hanh-chinh/.