Chủ tịch UBND xã có thể yêu cầu báo cáo tài chính từ các cơ quan không?

1. Chủ tịch UBND xã có thể yêu cầu báo cáo tài chính từ các cơ quan không?

Chủ tịch UBND xã có quyền yêu cầu báo cáo tài chính từ các cơ quan, tổ chức và đơn vị trực thuộc tại địa phương nhằm mục đích giám sát và kiểm tra việc quản lý, sử dụng ngân sách công. Tuy nhiên, quyền yêu cầu này thường giới hạn ở phạm vi các cơ quan, đơn vị trong xã chịu sự quản lý của UBND xã, chứ không áp dụng cho các cơ quan cấp trên hoặc các đơn vị độc lập thuộc thẩm quyền kiểm tra của các cấp chính quyền cao hơn. Điều này giúp Chủ tịch UBND xã có thể nắm rõ tình hình tài chính và ngân sách tại địa phương, kịp thời phát hiện các sai phạm nếu có và đảm bảo rằng các nguồn lực tài chính được sử dụng đúng mục đích.

Các quyền hạn cụ thể của Chủ tịch UBND xã trong yêu cầu báo cáo tài chính bao gồm:

• Yêu cầu báo cáo định kỳ hoặc đột xuất: Chủ tịch UBND xã có thể yêu cầu các đơn vị trực thuộc, bao gồm trường học, trạm y tế, các hợp tác xã trong xã, báo cáo tình hình tài chính định kỳ (theo quý, năm) hoặc đột xuất khi cần thiết. Việc này nhằm kiểm tra việc thực hiện ngân sách, chi tiêu công, và các khoản thu chi cụ thể.
• Giám sát và thẩm định báo cáo tài chính: Báo cáo tài chính của các đơn vị trong xã khi được trình lên Chủ tịch UBND xã sẽ được giám sát và thẩm định, đảm bảo các khoản chi tiêu hợp lý, tuân thủ quy định và không có sai lệch.
• Kiểm tra và xử lý khi phát hiện sai phạm: Nếu qua quá trình giám sát, Chủ tịch UBND xã phát hiện có dấu hiệu sai phạm, lãng phí hoặc sử dụng ngân sách không đúng mục đích, Chủ tịch có quyền yêu cầu giải trình, đề nghị điều chỉnh và thậm chí kiến nghị lên các cơ quan cấp trên để có biện pháp xử lý nghiêm túc.
• Phối hợp với các cơ quan tài chính cấp trên: Trong một số trường hợp cần thiết, Chủ tịch UBND xã có thể phối hợp với Phòng Tài chính – Kế hoạch huyện để kiểm tra, đối chiếu thông tin và nhận sự hỗ trợ khi cần thẩm định các báo cáo tài chính phức tạp.

Nhìn chung, Chủ tịch UBND xã có thể yêu cầu báo cáo tài chính từ các cơ quan, tổ chức trực thuộc trong phạm vi địa phương để giám sát và bảo đảm việc sử dụng ngân sách hợp lý, minh bạch, giúp tăng cường tính trách nhiệm và công khai trong quản lý tài chính công.

2. Ví dụ minh họa về quyền yêu cầu báo cáo tài chính của Chủ tịch UBND xã

Một ví dụ minh họa rõ ràng về quyền yêu cầu báo cáo tài chính của Chủ tịch UBND xã có thể được thấy tại xã B. Ví dụ, vào cuối năm, Chủ tịch UBND xã B nhận thấy ngân sách phân bổ cho trạm y tế xã tăng cao hơn so với các năm trước mà không có sự thay đổi lớn về hoạt động. Để làm rõ, Chủ tịch UBND xã đã yêu cầu trạm y tế báo cáo chi tiết về các khoản thu chi, bao gồm các khoản chi mua sắm thiết bị y tế, lương thưởng cho nhân viên, và các chi phí vận hành khác.

Qua báo cáo tài chính của trạm y tế, Chủ tịch UBND xã phát hiện một khoản chi bất thường liên quan đến mua sắm thiết bị, trong khi thiết bị này thực tế không được sử dụng. Chủ tịch UBND xã đã yêu cầu trạm y tế xã giải trình và đồng thời báo cáo lên UBND huyện để kiểm tra, xác minh tính hợp lý của khoản chi này. Qua đó, vấn đề được làm rõ và ngân sách được điều chỉnh lại, đảm bảo rằng nguồn tài chính của xã được sử dụng hợp lý và tránh lãng phí.

3. Những vướng mắc thực tế trong việc yêu cầu báo cáo tài chính từ các cơ quan của Chủ tịch UBND xã

Trong quá trình yêu cầu và kiểm tra báo cáo tài chính của các đơn vị trực thuộc, Chủ tịch UBND xã gặp phải một số vướng mắc thực tế bao gồm:

• Hạn chế về chuyên môn tài chính: Chủ tịch UBND xã không phải lúc nào cũng có chuyên môn sâu về tài chính, kế toán nên có thể gặp khó khăn khi thẩm định và phân tích các báo cáo tài chính, đặc biệt là các khoản chi phức tạp.
• Khó khăn trong kiểm tra và xử lý sai phạm: Một số sai phạm tài chính có thể xảy ra do sự thiếu minh bạch hoặc gian lận từ phía các đơn vị trực thuộc, khiến Chủ tịch UBND xã gặp khó khăn trong việc phát hiện và xử lý sai phạm. Việc kiểm tra, điều tra đôi khi cần đến sự hỗ trợ từ các cơ quan tài chính và pháp lý cấp trên.
• Thiếu sự phối hợp từ các đơn vị trực thuộc: Một số đơn vị có thể không cung cấp báo cáo tài chính đầy đủ, hoặc cố ý chậm trễ trong việc nộp báo cáo, khiến việc giám sát gặp khó khăn và làm chậm tiến độ xử lý các vấn đề tài chính tại địa phương.
• Giới hạn quyền hạn: Chủ tịch UBND xã chỉ có thẩm quyền yêu cầu báo cáo từ các cơ quan trong địa bàn xã, và không thể yêu cầu các đơn vị cấp trên hoặc các doanh nghiệp độc lập cung cấp báo cáo. Điều này hạn chế khả năng giám sát toàn diện và ảnh hưởng đến công tác quản lý tài chính địa phương.

Những vướng mắc này yêu cầu Chủ tịch UBND xã phải có sự hỗ trợ từ các cơ quan tài chính cấp trên và các chuyên gia kế toán để đảm bảo việc giám sát tài chính được thực hiện chặt chẽ và minh bạch.

4. Những lưu ý cần thiết cho Chủ tịch UBND xã khi yêu cầu báo cáo tài chính từ các cơ quan

Để thực hiện quyền yêu cầu báo cáo tài chính một cách hiệu quả, Chủ tịch UBND xã cần lưu ý những điểm sau:

• Xác định rõ mục tiêu và phạm vi báo cáo: Khi yêu cầu báo cáo tài chính, Chủ tịch UBND xã nên xác định rõ mục tiêu và phạm vi của báo cáo, đảm bảo rằng các đơn vị hiểu rõ yêu cầu và cung cấp thông tin cần thiết một cách chính xác, đầy đủ.
• Tăng cường công tác kiểm tra định kỳ và đột xuất: Chủ tịch UBND xã nên tổ chức các đợt kiểm tra định kỳ và có thể yêu cầu báo cáo đột xuất khi có nghi ngờ về sai phạm. Việc kiểm tra thường xuyên giúp phát hiện và ngăn ngừa các vấn đề tài chính tiềm ẩn.
• Phối hợp với các cơ quan tài chính cấp trên: Chủ tịch UBND xã cần phối hợp chặt chẽ với Phòng Tài chính – Kế hoạch huyện để nhận được sự hỗ trợ khi kiểm tra các báo cáo phức tạp hoặc có dấu hiệu bất thường, đảm bảo việc kiểm tra được thực hiện chính xác và minh bạch.
• Xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm: Khi phát hiện vi phạm tài chính, Chủ tịch UBND xã cần xử lý nghiêm khắc và có thể báo cáo lên các cơ quan cấp trên nếu vi phạm nghiêm trọng. Điều này giúp nâng cao ý thức tuân thủ của các đơn vị trong việc sử dụng ngân sách.

Những lưu ý này giúp Chủ tịch UBND xã thực hiện quyền yêu cầu báo cáo tài chính một cách hiệu quả, đảm bảo rằng các nguồn lực tài chính được quản lý minh bạch và sử dụng đúng mục đích.

5. Căn cứ pháp lý về quyền của Chủ tịch UBND xã trong yêu cầu báo cáo tài chính

Các văn bản pháp lý quy định quyền hạn của Chủ tịch UBND xã trong việc yêu cầu báo cáo tài chính bao gồm:

• Luật Ngân sách Nhà nước năm 2015: Quy định trách nhiệm của các cấp chính quyền trong quản lý và sử dụng ngân sách nhà nước, bao gồm quyền yêu cầu báo cáo tài chính để kiểm tra việc chi tiêu công.
• Nghị định số 11/2020/NĐ-CP về quản lý và sử dụng ngân sách địa phương: Quy định chi tiết về quyền và nghĩa vụ của các cấp chính quyền địa phương trong việc quản lý ngân sách, cho phép Chủ tịch UBND xã yêu cầu các đơn vị trực thuộc báo cáo tài chính để giám sát chi tiêu ngân sách.
• Thông tư 61/2017/TT-BTC về quy định chế độ báo cáo tài chính tại đơn vị hành chính sự nghiệp: Hướng dẫn quy trình báo cáo tài chính tại các đơn vị hành chính sự nghiệp cấp xã, trong đó nêu rõ quyền của Chủ tịch UBND xã trong việc yêu cầu và giám sát báo cáo tài chính.
• Nghị định 99/2005/NĐ-CP về quản lý ngân sách và tài sản công tại đơn vị xã: Đưa ra quy định cụ thể về trách nhiệm của Chủ tịch UBND xã trong việc giám sát tài chính và quản lý tài sản công tại địa phương, bao gồm quyền yêu cầu báo cáo tài chính.

Những căn cứ pháp lý này xác định rõ quyền hạn và trách nhiệm của Chủ tịch UBND xã trong việc yêu cầu và giám sát báo cáo tài chính, giúp tăng cường quản lý tài chính tại địa phương và đảm bảo tính minh bạch, hiệu quả trong sử dụng ngân sách công.

Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về các quy định pháp luật liên quan đến hành chính, bạn có thể tham khảo tại Hành chính – PVL Group.