Chủ tịch UBND xã có quyền quyết định thành lập các tổ chức mới không?

Chủ tịch UBND xã có quyền quyết định thành lập các tổ chức mới không? Tìm hiểu quy định pháp luật và các yếu tố liên quan.

1. Chủ tịch UBND xã có quyền quyết định thành lập các tổ chức mới không?

Chủ tịch UBND xã có quyền quyết định thành lập các tổ chức mới không? Đây là một câu hỏi quan trọng, đặc biệt trong bối cảnh UBND xã đóng vai trò nòng cốt trong điều hành và quản lý hành chính tại cấp địa phương. Trách nhiệm và quyền hạn của Chủ tịch UBND xã được quy định trong Luật Tổ chức Chính quyền Địa phương và các văn bản hướng dẫn liên quan. Việc thành lập các tổ chức mới tại cấp xã cần phải tuân thủ các quy định của pháp luật và đảm bảo sự phối hợp giữa các cơ quan có thẩm quyền, tránh chồng chéo và đảm bảo hoạt động của tổ chức mới phù hợp với nhu cầu địa phương.

Theo quy định, Chủ tịch UBND xã có quyền thành lập các tổ chức hoặc hội đồng để phục vụ công tác điều hành hành chính, tuy nhiên không được quyền tự ý thành lập các tổ chức mới mang tính chất độc lập hoặc gây thay đổi cơ cấu tổ chức nhà nước ở cấp xã. Cụ thể như sau:

• Thành lập các tổ chức phục vụ quản lý: Chủ tịch UBND xã có quyền thành lập các tổ chức, hội đồng hoặc nhóm công tác để triển khai các hoạt động chuyên môn cụ thể như hội đồng xét duyệt hồ sơ, tổ chức hội nghị dân chủ, nhóm công tác chuyên trách xử lý công việc đột xuất.
• Tổ chức mang tính chất hỗ trợ, tạm thời: Các tổ chức này chỉ có chức năng hỗ trợ tạm thời cho UBND xã trong thời gian ngắn hạn và không có tư cách pháp nhân riêng biệt, chẳng hạn như hội đồng tư vấn hay tổ công tác kiểm tra hoạt động chuyên ngành.
• Phối hợp với các cấp chính quyền khác: Chủ tịch UBND xã có thể chủ trì thành lập các tổ chức phối hợp với các ban ngành của xã hoặc phối hợp liên xã để giải quyết các vấn đề chung như an ninh trật tự, vệ sinh môi trường.
• Thẩm quyền phê duyệt và chấp thuận từ cấp trên: Một số tổ chức mới liên quan đến quyền lợi cộng đồng hoặc có ảnh hưởng lớn đến đời sống của người dân phải được UBND huyện hoặc cơ quan nhà nước cấp trên phê duyệt, Chủ tịch UBND xã không có quyền quyết định độc lập.

Chính vì vậy, Chủ tịch UBND xã không thể tự ý thành lập các tổ chức có tư cách pháp nhân, hoạt động độc lập hoặc mang tính chất chuyên môn sâu đòi hỏi sự quản lý, điều hành từ các cấp cao hơn. Điều này nhằm tránh tình trạng tự phát, chồng chéo trong quản lý hành chính tại cấp xã và đảm bảo các tổ chức được thành lập phải có sự kiểm soát và định hướng cụ thể.

2. Ví dụ minh họa

Ví dụ minh họa: Vào thời điểm đầu năm học, UBND xã X muốn thành lập một “Ban chỉ đạo công tác phòng chống tệ nạn học đường” nhằm nâng cao ý thức của học sinh trên địa bàn xã. Trước khi thành lập, Chủ tịch UBND xã X phải xem xét và xin ý kiến từ UBND huyện và các phòng ban giáo dục liên quan. Sau khi được phê duyệt, Chủ tịch UBND xã X sẽ ra quyết định thành lập ban này. Ban chỉ đạo sẽ bao gồm các thành viên là đại diện của các trường học trong khu vực, đại diện công an xã, và một số hội viên phụ huynh.

• Phạm vi hoạt động của Ban chỉ đạo: Ban chỉ đạo sẽ thực hiện các hoạt động phổ biến, tuyên truyền phòng chống tệ nạn học đường tại các trường học, tổ chức các buổi hội thảo và phối hợp với công an xã để tăng cường an ninh tại các khu vực lân cận trường học.
• Mục tiêu của tổ chức: Ban chỉ đạo sẽ triển khai các hoạt động trong một khoảng thời gian nhất định và không có tư cách pháp nhân độc lập. Nhiệm vụ của ban sẽ chấm dứt khi kết thúc nhiệm kỳ học hoặc khi đạt được mục tiêu đề ra.

Ví dụ này minh họa rằng Chủ tịch UBND xã có thể thành lập các tổ chức chuyên trách nhưng phải đảm bảo rằng tổ chức này phục vụ mục tiêu cụ thể, hoạt động dưới sự quản lý của UBND xã, và không có tính chất độc lập.

3. Những vướng mắc thực tế

Trong thực tiễn, việc Chủ tịch UBND xã thành lập các tổ chức mới vẫn tồn tại một số vướng mắc nhất định, bao gồm:

• Chưa có hướng dẫn cụ thể: Các quy định pháp lý đôi khi không rõ ràng, khiến UBND xã khó xác định rõ ràng về phạm vi quyền hạn của mình. Đôi khi Chủ tịch UBND xã muốn thành lập một tổ chức mới để giải quyết một vấn đề bức thiết tại địa phương nhưng lại gặp khó khăn trong việc xác định thẩm quyền và phê duyệt từ cấp trên.
• Sự chồng chéo trong chức năng, nhiệm vụ: Một số tổ chức do UBND xã thành lập có thể trùng lặp hoặc chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ với các tổ chức đã tồn tại. Điều này gây lãng phí tài nguyên, nhân lực và ảnh hưởng đến tính hiệu quả trong quản lý địa phương.
• Thiếu nguồn lực và nhân sự: Các tổ chức mới có thể gặp khó khăn trong việc huy động đủ nhân lực, vật lực và tài chính để triển khai các công việc một cách hiệu quả. Điều này đặc biệt đúng ở các xã vùng sâu, vùng xa, nơi nguồn lực hạn chế.
• Khó khăn trong kiểm soát và đánh giá: Các tổ chức mới được thành lập nhưng lại thiếu cơ chế kiểm soát và đánh giá rõ ràng từ UBND huyện hoặc cơ quan cấp trên. Điều này khiến việc duy trì, phát triển tổ chức trở nên khó khăn và đôi khi không đạt được hiệu quả mong muốn.

4. Những lưu ý cần thiết

Để đảm bảo việc thành lập các tổ chức tại cấp xã được thực hiện đúng quy định và đạt hiệu quả, Chủ tịch UBND xã cần lưu ý các điểm sau:

• Tuân thủ quy định pháp luật: Trước khi quyết định thành lập bất kỳ tổ chức nào, cần xem xét kỹ lưỡng các văn bản pháp luật, nghị định, thông tư liên quan để đảm bảo đúng thẩm quyền và quy trình.
• Phối hợp với các cơ quan cấp trên: Khi có ý định thành lập tổ chức mới, UBND xã cần phối hợp chặt chẽ với UBND huyện và các phòng, ban chuyên môn để nhận được sự hỗ trợ và hướng dẫn cần thiết.
• Xác định mục tiêu rõ ràng và tính khả thi: Mục tiêu và kế hoạch hoạt động của tổ chức mới cần được thiết lập rõ ràng và khả thi. Đồng thời, cần đánh giá nguồn lực hiện có để đảm bảo tính bền vững và hiệu quả của tổ chức.
• Tham khảo ý kiến cộng đồng: Nếu tổ chức mới liên quan đến quyền lợi cộng đồng hoặc có ảnh hưởng lớn đến đời sống dân cư, UBND xã nên lấy ý kiến từ các thành phần xã hội để đảm bảo tính minh bạch và đồng thuận.
• Theo dõi và đánh giá thường xuyên: Sau khi tổ chức mới được thành lập, UBND xã cần theo dõi sát sao và đánh giá hiệu quả của tổ chức này theo từng giai đoạn, từ đó đưa ra các điều chỉnh cần thiết để phù hợp với thực tế.

5. Căn cứ pháp lý

Quyền thành lập các tổ chức của Chủ tịch UBND xã được quy định và hướng dẫn bởi các văn bản pháp lý sau:

• Luật Tổ chức Chính quyền Địa phương năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2019): Quy định chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của chính quyền cấp xã, bao gồm UBND xã và Chủ tịch UBND xã.
• Nghị định số 34/2016/NĐ-CP của Chính phủ về việc quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Tổ chức Chính quyền Địa phương: Hướng dẫn cụ thể về quyền hạn và trách nhiệm của Chủ tịch UBND xã trong việc quản lý và điều hành các tổ chức tại địa phương.
• Nghị quyết của Hội đồng Nhân dân cấp huyện: Một số nghị quyết của Hội đồng Nhân dân cấp huyện cũng quy định về thẩm quyền của UBND xã trong việc thành lập các tổ chức tạm thời hoặc phối hợp để giải quyết các vấn đề cụ thể tại địa phương.

Các thông tin về pháp luật hành chính được cập nhật tại https://luatpvlgroup.com/category/hanh-chinh/.