Các chế tài đối với bác sĩ khi thực hiện phẫu thuật không đúng quy định pháp luật là gì? Tìm hiểu quy định pháp lý, ví dụ thực tế và hướng dẫn cần thiết trong bài viết chi tiết sau.
1. Các chế tài đối với bác sĩ khi thực hiện phẫu thuật không đúng quy định pháp luật là gì?
Phẫu thuật là một trong những lĩnh vực y khoa đòi hỏi tính chính xác và trách nhiệm cao nhất từ đội ngũ bác sĩ. Việc không tuân thủ quy định pháp luật khi thực hiện phẫu thuật có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng của bệnh nhân. Vậy, các chế tài pháp lý nào áp dụng đối với bác sĩ khi thực hiện phẫu thuật không đúng quy định?
Các hành vi vi phạm khi thực hiện phẫu thuật
Các vi phạm phổ biến trong thực hiện phẫu thuật bao gồm:
- Hành nghề không có giấy phép: Một số bác sĩ không có giấy phép hành nghề y tế hoặc hành nghề ngoài phạm vi chuyên môn được cấp phép.
- Không tuân thủ quy trình phẫu thuật:
- Không chuẩn bị đầy đủ trước phẫu thuật, như kiểm tra sức khỏe bệnh nhân, xét nghiệm cần thiết.
- Sử dụng thiết bị y tế không đạt chuẩn hoặc không tuân thủ các quy trình vô khuẩn.
- Thực hiện phẫu thuật không cần thiết: Một số bác sĩ lạm dụng việc phẫu thuật để tăng doanh thu hoặc vì mục đích cá nhân, gây rủi ro cho bệnh nhân.
- Không xin ý kiến hoặc thông báo đầy đủ: Bệnh nhân không được tư vấn về rủi ro hoặc lựa chọn thay thế trước khi phẫu thuật.
- Sai sót y khoa nghiêm trọng: Bác sĩ thực hiện sai sót trong quá trình phẫu thuật, gây ra các biến chứng, tổn thương không thể phục hồi hoặc thậm chí tử vong.
Các chế tài pháp lý áp dụng đối với bác sĩ vi phạm
- Xử phạt hành chính:
- Bác sĩ vi phạm quy định pháp luật khi thực hiện phẫu thuật có thể bị xử phạt hành chính, cụ thể:
- Phạt tiền từ 10 triệu đến 40 triệu đồng tùy mức độ vi phạm.
- Tước quyền sử dụng giấy phép hành nghề từ 3 tháng đến 12 tháng đối với hành vi nghiêm trọng.
- Đình chỉ hoạt động của cơ sở y tế nơi bác sĩ làm việc nếu có liên đới trách nhiệm.
- Bác sĩ vi phạm quy định pháp luật khi thực hiện phẫu thuật có thể bị xử phạt hành chính, cụ thể:
- Thu hồi giấy phép hành nghề:
- Bác sĩ có thể bị thu hồi giấy phép hành nghề nếu tái phạm nhiều lần hoặc vi phạm dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.
- Bồi thường dân sự:
- Nếu bác sĩ vi phạm gây tổn thất về sức khỏe, tinh thần hoặc tài chính cho bệnh nhân, bệnh nhân có quyền yêu cầu bồi thường. Các thiệt hại có thể bao gồm:
- Chi phí y tế điều trị sau biến chứng.
- Thiệt hại về thu nhập do mất khả năng lao động.
- Bồi thường tổn thất tinh thần.
- Nếu bác sĩ vi phạm gây tổn thất về sức khỏe, tinh thần hoặc tài chính cho bệnh nhân, bệnh nhân có quyền yêu cầu bồi thường. Các thiệt hại có thể bao gồm:
- Xử lý hình sự:
- Theo Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017), bác sĩ vi phạm nghiêm trọng có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự:
- Tội vi phạm quy định về khám, chữa bệnh (Điều 315): Phạt tù từ 1 năm đến 15 năm tùy mức độ hậu quả.
- Tội vô ý làm chết người (Điều 128): Phạt tù từ 6 tháng đến 5 năm.
- Tội cố ý làm trái quy định chuyên môn: Áp dụng khi bác sĩ hành nghề trái pháp luật, gây hậu quả chết người.
- Theo Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017), bác sĩ vi phạm nghiêm trọng có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự:
- Kỷ luật nội bộ:
- Nếu bác sĩ thuộc biên chế tại các cơ sở y tế, họ có thể chịu các hình thức kỷ luật nội bộ như:
- Cảnh cáo.
- Giáng chức hoặc chuyển công tác.
- Chấm dứt hợp đồng lao động.
- Nếu bác sĩ thuộc biên chế tại các cơ sở y tế, họ có thể chịu các hình thức kỷ luật nội bộ như:
2. Ví dụ minh họa
Một trường hợp điển hình là vụ việc xảy ra tại một phòng khám tư nhân ở TP. Hồ Chí Minh vào năm 2022. Bác sĩ P, chưa có chuyên môn phẫu thuật thẩm mỹ nhưng đã thực hiện một ca nâng ngực tại phòng khám không đủ điều kiện. Trong quá trình phẫu thuật, bác sĩ sử dụng các thiết bị không đạt tiêu chuẩn và không tuân thủ quy trình vô khuẩn, dẫn đến tình trạng nhiễm trùng nặng ở bệnh nhân.
Hậu quả là bệnh nhân phải nhập viện điều trị kéo dài, mất một phần khả năng vận động. Gia đình bệnh nhân kiện bác sĩ và phòng khám. Kết quả:
- Với bác sĩ P:
- Bị Sở Y tế TP. Hồ Chí Minh thu hồi giấy phép hành nghề.
- Bị phạt hành chính 40 triệu đồng.
- Bị khởi tố về tội vi phạm quy định về khám, chữa bệnh, chịu mức án phạt tù 3 năm.
- Với phòng khám:
- Bị đình chỉ hoạt động vĩnh viễn.
- Phải bồi thường 1 tỷ đồng cho bệnh nhân.
Vụ việc này cho thấy tầm quan trọng của việc tuân thủ các quy định pháp luật và hậu quả nghiêm trọng khi vi phạm.
3. Những vướng mắc thực tế
Mặc dù pháp luật đã có quy định rõ ràng, nhưng việc áp dụng và thực hiện các chế tài đối với bác sĩ vi phạm vẫn còn gặp nhiều khó khăn:
- Khó khăn trong giám sát và kiểm tra:
- Một số cơ sở y tế, đặc biệt là phòng khám tư nhân, hoạt động “chui”, không đăng ký hoặc báo cáo đầy đủ với cơ quan quản lý.
- Thiếu sự đồng thuận của bệnh nhân:
- Một số bệnh nhân không hiểu rõ quyền lợi của mình, không đọc kỹ các thông tin trước khi ký đồng ý phẫu thuật, dẫn đến khó khăn trong việc khiếu nại sau này.
- Áp lực nghề nghiệp:
- Bác sĩ thường phải làm việc trong điều kiện áp lực cao, đặc biệt tại các bệnh viện công lập, dẫn đến sai sót không cố ý trong phẫu thuật.
- Thủ tục pháp lý phức tạp:
- Quá trình kiện tụng và yêu cầu bồi thường thường kéo dài, gây khó khăn cho cả bệnh nhân và bác sĩ.
4. Những lưu ý cần thiết
Đối với bác sĩ:
- Tuân thủ quy định pháp luật: Chỉ thực hiện phẫu thuật khi có đủ chuyên môn, giấy phép hành nghề và tuân thủ nghiêm ngặt các quy trình y khoa.
- Đảm bảo thông tin đầy đủ cho bệnh nhân: Tư vấn rõ ràng về rủi ro và các phương án thay thế trước khi phẫu thuật.
- Nâng cao kiến thức chuyên môn: Tham gia các khóa đào tạo liên tục để cập nhật kỹ thuật và kiến thức mới nhất.
Đối với bệnh nhân:
- Lựa chọn cơ sở y tế uy tín: Nên chọn bệnh viện hoặc phòng khám được cấp phép đầy đủ.
- Hiểu rõ quyền lợi của mình: Yêu cầu bác sĩ giải thích rõ ràng các thông tin về phẫu thuật.
- Theo dõi tình trạng sau phẫu thuật: Báo cáo ngay khi có dấu hiệu bất thường.
Đối với cơ quan quản lý:
- Tăng cường giám sát: Kiểm tra định kỳ các cơ sở y tế để đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật.
- Công khai thông tin vi phạm: Công bố danh sách các bác sĩ hoặc cơ sở y tế vi phạm để bệnh nhân có thông tin lựa chọn.
5. Căn cứ pháp lý
- Luật Khám bệnh, chữa bệnh 2009: Quy định điều kiện hành nghề và xử lý vi phạm trong khám, chữa bệnh.
- Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017):
- Điều 315: Tội vi phạm quy định khám, chữa bệnh.
- Điều 128: Tội vô ý làm chết người.
- Nghị định 117/2020/NĐ-CP: Quy định xử phạt hành chính trong lĩnh vực y tế.
- Thông tư 43/2018/TT-BYT: Quy định về điều kiện và quy trình thực hiện phẫu thuật.
Để tìm hiểu thêm về các quy định pháp luật trong lĩnh vực y tế, bạn có thể tham khảo các bài viết tại Tổng hợp về bảo vệ lao động tại Luật PVL Group.
