Quy định về quản lý và sử dụng tài sản công trong doanh nghiệp nhà nước là gì? Bài viết chi tiết về các quy định, ví dụ, vướng mắc và căn cứ pháp lý liên quan.
1) Quy định về quản lý và sử dụng tài sản công trong doanh nghiệp nhà nước là gì?
Tài sản công trong doanh nghiệp nhà nước (DNNN) là tài sản được hình thành từ nguồn vốn nhà nước hoặc do Nhà nước giao quản lý và sử dụng. Quản lý và sử dụng tài sản công phải đảm bảo tính hiệu quả, tiết kiệm, tránh thất thoát và lãng phí. Theo quy định của pháp luật Việt Nam, quản lý và sử dụng tài sản công trong DNNN phải tuân thủ các nguyên tắc và quy định chính như sau:
Phân loại tài sản công trong DNNN:
Tài sản công trong DNNN bao gồm các loại tài sản sau:
- Tài sản cố định: Bao gồm đất đai, nhà xưởng, máy móc, thiết bị và các tài sản hữu hình khác có thời gian sử dụng lâu dài.
- Tài sản lưu động: Bao gồm nguyên vật liệu, sản phẩm, tiền mặt, và các tài sản có giá trị thấp nhưng có vai trò quan trọng trong hoạt động sản xuất kinh doanh.
- Tài sản vô hình: Bao gồm bản quyền, phần mềm, giấy phép kinh doanh, thương hiệu, và các quyền sử dụng tài sản trí tuệ khác.
Quy định về sử dụng tài sản công:
Sử dụng tài sản công phải đảm bảo tuân thủ các quy định pháp luật, phục vụ cho mục đích sản xuất kinh doanh của DNNN và không được sử dụng sai mục đích. Tài sản công chỉ được sử dụng cho các hoạt động đã được phê duyệt trong kế hoạch tài chính, và phải tuân thủ các tiêu chí về hiệu quả và tiết kiệm.
Quản lý tài sản công:
Quản lý tài sản công trong DNNN bao gồm việc kiểm kê, đánh giá, bảo dưỡng và bảo vệ tài sản. Các doanh nghiệp phải lập hồ sơ quản lý tài sản chi tiết, trong đó ghi rõ nguồn gốc, giá trị, thời gian sử dụng, và tình trạng hiện tại của từng tài sản. Đồng thời, việc quản lý tài sản công còn bao gồm các biện pháp phòng ngừa rủi ro và xử lý kịp thời các sai phạm trong sử dụng tài sản công.
Công khai, minh bạch:
DNNN phải công khai và minh bạch thông tin liên quan đến tài sản công, bao gồm việc lập báo cáo tài chính và báo cáo quản lý tài sản công định kỳ. Các báo cáo này phải được trình lên cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền để giám sát và kiểm tra tính chính xác và trung thực của thông tin.
2) Ví dụ minh họa
Một ví dụ điển hình về quản lý và sử dụng tài sản công trong DNNN là Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN). EVN sở hữu một lượng lớn tài sản công, bao gồm đất đai, trạm biến áp, đường dây truyền tải và các nhà máy điện.
Quá trình quản lý và sử dụng tài sản công tại EVN:
- Lập hồ sơ quản lý tài sản công: EVN lập hồ sơ chi tiết cho từng tài sản, từ các nhà máy điện lớn đến các trạm biến áp và đường dây truyền tải. Mỗi tài sản đều được ghi nhận về giá trị, nguồn gốc và thời gian sử dụng.
- Sử dụng tài sản đúng mục đích: Tất cả các tài sản đều được sử dụng để sản xuất và phân phối điện năng cho nhu cầu tiêu dùng, kinh doanh, và công nghiệp của cả nước.
- Bảo trì và bảo dưỡng định kỳ: EVN thực hiện bảo dưỡng định kỳ cho các thiết bị và cơ sở hạ tầng để đảm bảo hoạt động ổn định và tránh sự cố.
- Công khai thông tin tài sản: EVN công khai thông tin về tài sản công trong các báo cáo tài chính và báo cáo quản lý tài sản công hàng năm.
Nhờ quản lý hiệu quả và minh bạch, EVN không chỉ tối ưu hóa được việc sử dụng tài sản công mà còn giảm thiểu lãng phí và thất thoát tài sản, từ đó nâng cao hiệu quả hoạt động và chất lượng dịch vụ.
3) Những vướng mắc thực tế
Thiếu minh bạch và công khai thông tin:
Một số DNNN chưa thực hiện đầy đủ việc công khai và minh bạch thông tin về quản lý tài sản công, dẫn đến tình trạng thiếu niềm tin từ các bên liên quan. Sự thiếu minh bạch này có thể dẫn đến các hành vi sai phạm như sử dụng tài sản không đúng mục đích hoặc thất thoát tài sản.
Thiếu hiệu quả trong sử dụng tài sản công:
Nhiều DNNN gặp khó khăn trong việc sử dụng tài sản công một cách hiệu quả do không có kế hoạch sử dụng rõ ràng hoặc không tối ưu hóa được tài sản sẵn có. Điều này gây lãng phí nguồn lực và ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh.
Khó khăn trong kiểm kê và bảo dưỡng tài sản:
Một số DNNN gặp vấn đề trong việc kiểm kê và bảo dưỡng tài sản công, đặc biệt là các tài sản có giá trị lớn và phân bổ rộng khắp. Điều này có thể dẫn đến tình trạng mất mát hoặc giảm giá trị tài sản do không được quản lý và bảo dưỡng kịp thời.
Sử dụng tài sản sai mục đích:
Một số trường hợp sử dụng tài sản công không đúng mục đích đã được phát hiện, gây lãng phí và thiệt hại cho Nhà nước. Ví dụ, đất đai hoặc nhà xưởng được giao cho DNNN để sản xuất kinh doanh nhưng lại bị sử dụng cho mục đích cá nhân hoặc cho thuê sai quy định.
4) Những lưu ý quan trọng
Tuân thủ các quy định pháp luật:
DNNN cần đảm bảo tuân thủ đầy đủ các quy định pháp luật liên quan đến quản lý và sử dụng tài sản công. Việc này bao gồm các quy định về bảo dưỡng tài sản, sử dụng đúng mục đích, và công khai minh bạch thông tin tài sản.
Xây dựng hệ thống quản lý tài sản hiệu quả:
DNNN cần xây dựng một hệ thống quản lý tài sản hiệu quả, bao gồm việc lập hồ sơ quản lý chi tiết, kiểm kê định kỳ và bảo dưỡng kịp thời các tài sản công. Hệ thống này giúp đảm bảo rằng tài sản được sử dụng đúng mục đích và không gây lãng phí.
Đảm bảo tính minh bạch trong báo cáo tài sản công:
Các báo cáo về quản lý và sử dụng tài sản công cần được lập một cách minh bạch và trung thực, bao gồm thông tin về giá trị, nguồn gốc và tình trạng tài sản. Báo cáo này cần được gửi lên cơ quan quản lý nhà nước để giám sát và đánh giá.
Phòng ngừa và xử lý vi phạm kịp thời:
DNNN cần thiết lập cơ chế phòng ngừa các hành vi vi phạm liên quan đến tài sản công, bao gồm việc sử dụng sai mục đích hoặc thiếu trách nhiệm trong quản lý. Đồng thời, các vi phạm cần được phát hiện và xử lý kịp thời để bảo vệ tài sản nhà nước.
5) Căn cứ pháp lý
Căn cứ pháp lý về quản lý và sử dụng tài sản công trong doanh nghiệp nhà nước bao gồm:
- Luật Quản lý, sử dụng tài sản công 2017: Luật này quy định về nguyên tắc, trình tự, thủ tục quản lý và sử dụng tài sản công trong DNNN.
- Nghị định số 151/2017/NĐ-CP: Quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Quản lý, sử dụng tài sản công, bao gồm các quy định về lập hồ sơ tài sản, kiểm kê tài sản và bảo dưỡng tài sản công.
- Thông tư số 107/2017/TT-BTC: Hướng dẫn về kế toán tài sản công, bao gồm các quy định về lập báo cáo tài chính và quản lý tài sản trong DNNN.
- Luật Doanh nghiệp 2020: Quy định về quyền và trách nhiệm của DNNN trong việc quản lý và sử dụng tài sản công một cách hiệu quả và minh bạch.
Liên kết nội bộ: Doanh nghiệp
