Người tham gia bảo hiểm có quyền yêu cầu hòa giải trong những trường hợp nào? Tìm hiểu các quyền lợi và quy trình hòa giải khi có tranh chấp bảo hiểm.
1. Người tham gia bảo hiểm có quyền yêu cầu hòa giải trong những trường hợp nào?
Câu hỏi: Người tham gia bảo hiểm có quyền yêu cầu hòa giải trong những trường hợp nào? Hòa giải là một phương thức quan trọng trong việc giải quyết tranh chấp giữa người tham gia bảo hiểm và doanh nghiệp bảo hiểm. Đây là quá trình mà hai bên, với sự hỗ trợ của một bên thứ ba trung lập (người hòa giải), có thể thảo luận và tìm ra giải pháp cho các tranh chấp phát sinh mà không cần phải đưa ra tòa án hoặc trọng tài.
Người tham gia bảo hiểm có quyền yêu cầu hòa giải trong các trường hợp tranh chấp liên quan đến quyền và nghĩa vụ của các bên theo hợp đồng bảo hiểm. Những tranh chấp này có thể bao gồm việc thanh toán quyền lợi bảo hiểm, điều kiện bồi thường, thời hạn thanh toán hoặc các điều khoản khác trong hợp đồng bảo hiểm.
Các trường hợp phổ biến mà người tham gia bảo hiểm có thể yêu cầu hòa giải bao gồm:
- Tranh chấp về bồi thường bảo hiểm: Người tham gia bảo hiểm có thể yêu cầu doanh nghiệp bảo hiểm thanh toán quyền lợi bảo hiểm theo hợp đồng, nhưng doanh nghiệp từ chối hoặc chỉ đồng ý thanh toán một phần. Khi đó, người tham gia bảo hiểm có thể yêu cầu hòa giải để đạt được thỏa thuận giữa hai bên về số tiền bồi thường.
- Tranh chấp về điều kiện bảo hiểm: Một số điều khoản trong hợp đồng bảo hiểm có thể gây ra sự hiểu lầm hoặc tranh cãi về phạm vi bảo hiểm hoặc điều kiện chi trả. Người tham gia bảo hiểm có thể yêu cầu hòa giải để làm rõ các điều khoản này và đạt được sự đồng thuận với doanh nghiệp bảo hiểm.
- Tranh chấp về việc gia hạn hợp đồng bảo hiểm: Khi hợp đồng bảo hiểm sắp hết hạn và các bên không đạt được thỏa thuận về điều kiện gia hạn, người tham gia bảo hiểm có thể yêu cầu hòa giải để giải quyết bất đồng về mức phí hoặc quyền lợi bảo hiểm trong giai đoạn mới.
- Tranh chấp về việc chấm dứt hợp đồng bảo hiểm: Trong trường hợp doanh nghiệp bảo hiểm đơn phương chấm dứt hợp đồng mà người tham gia bảo hiểm cho rằng hành vi này không hợp lý, họ có thể yêu cầu hòa giải để bảo vệ quyền lợi của mình.
Quá trình hòa giải thường diễn ra nhanh chóng và ít tốn kém hơn so với các phương thức giải quyết tranh chấp khác như tố tụng hoặc trọng tài. Hơn nữa, hòa giải giúp duy trì mối quan hệ hợp tác giữa người tham gia bảo hiểm và doanh nghiệp, giảm bớt xung đột và tạo điều kiện để các bên tiếp tục hợp tác trong tương lai.
2. Ví dụ minh họa
Một ví dụ điển hình về tranh chấp bảo hiểm và giải quyết thông qua hòa giải là trường hợp ông C tham gia bảo hiểm y tế cá nhân với doanh nghiệp bảo hiểm D. Sau một đợt khám và điều trị bệnh, ông C đã nộp hồ sơ yêu cầu thanh toán quyền lợi bảo hiểm nhưng doanh nghiệp D chỉ đồng ý thanh toán một phần nhỏ, với lý do rằng nhiều chi phí điều trị không nằm trong phạm vi bảo hiểm.
Ông C không đồng ý với quyết định này và đã yêu cầu hòa giải với doanh nghiệp bảo hiểm D. Một bên thứ ba là một chuyên gia pháp lý trong lĩnh vực bảo hiểm đã được chỉ định làm người hòa giải. Sau buổi hòa giải, người hòa giải đã phân tích chi tiết các điều khoản trong hợp đồng bảo hiểm và chỉ ra rằng một số chi phí mà ông C yêu cầu thanh toán thực sự nằm trong phạm vi bảo hiểm, nhưng đã bị doanh nghiệp bảo hiểm hiểu nhầm.
Cuối cùng, sau quá trình đàm phán, ông C và doanh nghiệp D đã đạt được thỏa thuận về số tiền thanh toán. Doanh nghiệp D đồng ý thanh toán thêm một khoản tiền cho ông C, đồng thời ông C cũng chấp nhận từ bỏ một số yêu cầu không phù hợp với hợp đồng.
Buổi hòa giải này không chỉ giúp giải quyết tranh chấp một cách nhanh chóng mà còn giữ vững mối quan hệ hợp tác giữa ông C và doanh nghiệp bảo hiểm D, tránh được việc khởi kiện ra tòa án và các chi phí phát sinh liên quan.
3. Những vướng mắc thực tế
Mặc dù hòa giải là một phương thức giải quyết tranh chấp khá phổ biến và hiệu quả, vẫn tồn tại một số vướng mắc trong thực tế khi người tham gia bảo hiểm yêu cầu hòa giải:
• Thiếu sự đồng thuận của doanh nghiệp bảo hiểm: Trong một số trường hợp, doanh nghiệp bảo hiểm có thể không sẵn sàng tham gia hòa giải hoặc từ chối thỏa thuận với người tham gia bảo hiểm. Điều này có thể xảy ra khi doanh nghiệp cho rằng hành vi yêu cầu bồi thường là không hợp lệ hoặc có các bằng chứng mạnh mẽ về việc không cần thanh toán quyền lợi bảo hiểm.
• Thiếu sự hiểu biết về quy trình hòa giải: Người tham gia bảo hiểm có thể không hiểu rõ về quyền lợi và quy trình hòa giải, dẫn đến việc không sử dụng phương thức này một cách hiệu quả. Nhiều người tham gia bảo hiểm có xu hướng khởi kiện ra tòa án ngay lập tức mà không xem xét đến hòa giải như một giải pháp ban đầu.
• Chất lượng của người hòa giải: Vai trò của người hòa giải rất quan trọng trong việc giúp các bên đạt được thỏa thuận. Tuy nhiên, không phải lúc nào người hòa giải cũng có đủ kiến thức và kinh nghiệm để xử lý các tranh chấp phức tạp trong lĩnh vực bảo hiểm. Điều này có thể dẫn đến việc hòa giải không đạt được kết quả mong muốn hoặc thời gian hòa giải kéo dài.
• Mất thời gian và chi phí: Mặc dù hòa giải thường được xem là tiết kiệm chi phí hơn so với các biện pháp giải quyết tranh chấp khác, nhưng trong một số trường hợp, quá trình hòa giải vẫn có thể kéo dài và tốn kém, đặc biệt khi các bên không đồng thuận ngay từ đầu hoặc khi người hòa giải không có đủ kỹ năng để giải quyết tranh chấp.
• Khó khăn trong việc thi hành kết quả hòa giải: Trong trường hợp kết quả hòa giải không có giá trị pháp lý bắt buộc hoặc một bên không tuân thủ kết quả đã đạt được, người tham gia bảo hiểm có thể gặp khó khăn trong việc buộc doanh nghiệp bảo hiểm thực hiện các cam kết từ quá trình hòa giải.
4. Những lưu ý cần thiết
Để quá trình hòa giải giải quyết tranh chấp bảo hiểm diễn ra hiệu quả, người tham gia bảo hiểm cần lưu ý những điều sau:
• Hiểu rõ quyền và nghĩa vụ trong hợp đồng bảo hiểm: Trước khi yêu cầu hòa giải, người tham gia bảo hiểm cần nắm rõ quyền và nghĩa vụ của mình theo hợp đồng bảo hiểm đã ký kết. Điều này giúp họ tránh được những tranh chấp không cần thiết và tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình hòa giải.
• Chọn người hòa giải có kinh nghiệm: Người hòa giải đóng vai trò quan trọng trong việc giúp các bên đạt được thỏa thuận. Vì vậy, người tham gia bảo hiểm nên chọn những người hòa giải có chuyên môn cao trong lĩnh vực bảo hiểm để đảm bảo quá trình hòa giải diễn ra công bằng và hiệu quả.
• Thực hiện hòa giải với tinh thần hợp tác: Hòa giải chỉ đạt được kết quả tốt khi cả hai bên tham gia với tinh thần thiện chí và hợp tác. Người tham gia bảo hiểm cần giữ thái độ tích cực trong suốt quá trình hòa giải, đồng thời sẵn sàng thương lượng để tìm ra giải pháp tối ưu cho cả hai bên.
• Lưu trữ đầy đủ hồ sơ và tài liệu: Trong quá trình hòa giải, việc lưu trữ đầy đủ các hồ sơ và tài liệu liên quan đến hợp đồng bảo hiểm là rất quan trọng. Những tài liệu này sẽ giúp người hòa giải có cái nhìn rõ ràng và chính xác hơn về vấn đề tranh chấp, từ đó đưa ra những lời khuyên hợp lý.
• Chuẩn bị cho trường hợp hòa giải không thành công: Mặc dù hòa giải là một phương thức hữu ích trong việc giải quyết tranh chấp, nhưng không phải lúc nào nó cũng thành công. Người tham gia bảo hiểm cần chuẩn bị sẵn sàng cho trường hợp hòa giải không đạt kết quả, và trong trường hợp này, họ có thể cân nhắc sử dụng các biện pháp khác như khởi kiện ra tòa hoặc yêu cầu trọng tài giải quyết.
5. Căn cứ pháp lý
Việc yêu cầu hòa giải trong giải quyết tranh chấp bảo hiểm tại Việt Nam được thực hiện dựa trên các căn cứ pháp lý sau:
• Luật Kinh doanh bảo hiểm năm 2000, sửa đổi bổ sung năm 2010, 2019.
• Luật Hòa giải, Đối thoại tại tòa án năm 2020.
• Bộ luật Dân sự năm 2015.
• Nghị định 73/2016/NĐ-CP về quy định chi tiết thi hành Luật Kinh doanh bảo hiểm.
• Thông tư 155/2015/TT-BTC hướng dẫn thực hiện quy định về hoạt động kinh doanh bảo hiểm.
Xem thêm chi tiết về bảo hiểm tại đây: Bảo hiểm tại PVL Group
Tham khảo thêm về các vụ vi phạm pháp luật tại: PLO – Pháp luật.
