Quy định về quyền và nghĩa vụ của cổ đông trong công ty cổ phần là gì?Quyền và nghĩa vụ của cổ đông trong công ty cổ phần bao gồm quyền biểu quyết, nhận cổ tức, chuyển nhượng cổ phần và nghĩa vụ góp đủ vốn theo cam kết, tuân thủ điều lệ công ty và pháp luật.
1. Quy định về quyền và nghĩa vụ của cổ đông trong công ty cổ phần là gì?
Cổ đông trong công ty cổ phần là những cá nhân hoặc tổ chức sở hữu cổ phần của công ty và có quyền lợi cũng như trách nhiệm nhất định đối với công ty. Cổ đông không chỉ tham gia vào việc quyết định chiến lược phát triển của công ty mà còn chịu trách nhiệm về phần vốn đã cam kết góp. Theo Luật Doanh nghiệp 2020, quyền và nghĩa vụ của cổ đông trong công ty cổ phần được quy định chi tiết nhằm đảm bảo sự cân bằng lợi ích giữa các cổ đông và công ty.
Quyền của cổ đông trong công ty cổ phần
- Quyền sở hữu cổ phần và nhận cổ tức
Mỗi cổ đông có quyền sở hữu cổ phần và hưởng lợi từ các phần cổ tức được chia từ lợi nhuận của công ty. Cổ tức thường được chia theo tỷ lệ cổ phần mà mỗi cổ đông sở hữu. Quyền này đảm bảo cổ đông có lợi ích tài chính từ việc đầu tư vào công ty. - Quyền biểu quyết và tham gia đại hội cổ đông
Cổ đông có quyền tham gia vào các cuộc họp đại hội đồng cổ đông, nơi các quyết định quan trọng của công ty được thông qua. Mỗi cổ đông có quyền biểu quyết tương ứng với số lượng cổ phần mà họ sở hữu. Các quyết định quan trọng như sửa đổi điều lệ, tăng vốn điều lệ, hoặc bổ nhiệm thành viên hội đồng quản trị đều phải được sự đồng ý của đại hội đồng cổ đông thông qua việc bỏ phiếu. - Quyền chuyển nhượng cổ phần
Cổ đông có quyền chuyển nhượng cổ phần của mình cho người khác, trừ trường hợp cổ phần đó bị hạn chế chuyển nhượng theo quy định của pháp luật hoặc điều lệ công ty. Việc chuyển nhượng cổ phần giúp cổ đông linh hoạt trong việc quản lý tài sản và có thể bán cổ phần khi cần huy động vốn hoặc rút vốn ra khỏi công ty. - Quyền tiếp cận thông tin
Cổ đông có quyền yêu cầu công ty cung cấp các thông tin về hoạt động kinh doanh, báo cáo tài chính, và các tài liệu khác liên quan đến tình hình hoạt động của công ty. Quyền này giúp cổ đông nắm bắt thông tin và giám sát hoạt động của công ty một cách minh bạch và chính xác. - Quyền khởi kiện bảo vệ lợi ích của công ty
Nếu công ty hoặc hội đồng quản trị có hành vi vi phạm điều lệ công ty hoặc quyền lợi của cổ đông, cổ đông có quyền khởi kiện để bảo vệ lợi ích của mình cũng như lợi ích của công ty. Điều này nhằm đảm bảo rằng cổ đông có quyền giám sát hoạt động của công ty và bảo vệ quyền lợi của mình trước những hành vi sai phạm.
Nghĩa vụ của cổ đông trong công ty cổ phần
- Nghĩa vụ góp đủ vốn theo cam kết
Cổ đông có nghĩa vụ góp đủ và đúng hạn phần vốn đã cam kết khi đăng ký mua cổ phần của công ty. Nếu cổ đông không hoàn thành nghĩa vụ góp vốn trong thời hạn quy định, họ sẽ không được công nhận là cổ đông chính thức và không được hưởng các quyền lợi tương ứng với số cổ phần chưa góp. - Tuân thủ điều lệ và quyết định của đại hội đồng cổ đông
Cổ đông phải tuân thủ điều lệ công ty cũng như các quyết định được thông qua tại đại hội đồng cổ đông. Điều này bao gồm việc chấp hành các quy định về quyền hạn, trách nhiệm của cổ đông và các quy định liên quan đến quản lý và điều hành công ty. - Không lạm dụng quyền hạn để gây thiệt hại cho công ty
Cổ đông không được lạm dụng quyền biểu quyết của mình để đưa ra các quyết định gây thiệt hại cho công ty hoặc cổ đông khác. Họ cũng không được lợi dụng vị trí của mình để thực hiện các giao dịch có lợi cho cá nhân hoặc tổ chức mà họ có liên quan, điều này nhằm đảm bảo quyền lợi chung của công ty và các cổ đông khác. - Chịu trách nhiệm về nghĩa vụ tài chính của công ty trong phạm vi vốn đã góp
Cổ đông chỉ chịu trách nhiệm về các nghĩa vụ tài chính của công ty trong phạm vi vốn đã góp, không phải chịu trách nhiệm tài sản cá nhân ngoài phần vốn đã đầu tư vào công ty. Điều này giúp hạn chế rủi ro tài chính cho các cổ đông và đảm bảo họ không bị liên đới vào các khoản nợ vượt quá số tiền đã cam kết.
2. Ví dụ minh họa
Hãy xem xét trường hợp của anh Minh, một cổ đông trong công ty cổ phần sản xuất thiết bị điện tử. Anh Minh sở hữu 10% cổ phần của công ty, tương đương với 1 triệu cổ phần. Do đó, anh Minh có quyền tham gia các cuộc họp đại hội đồng cổ đông và có quyền biểu quyết tương ứng với 1 triệu phiếu.
Trong cuộc họp đại hội đồng cổ đông gần đây, công ty quyết định về việc mở rộng kinh doanh sang thị trường nước ngoài và yêu cầu tăng vốn điều lệ để đáp ứng nhu cầu tài chính. Với tư cách là cổ đông, anh Minh đã tham gia biểu quyết và đồng ý với quyết định tăng vốn này. Sau khi quyết định được thông qua, anh Minh cũng có quyền mua thêm cổ phần để duy trì tỷ lệ sở hữu của mình trong công ty.
Ngoài ra, anh Minh cũng có quyền nhận cổ tức theo số lượng cổ phần mà anh sở hữu khi công ty có lãi. Trong trường hợp công ty gặp phải các vấn đề pháp lý hoặc có thành viên trong hội đồng quản trị vi phạm quy định của công ty, anh Minh có quyền khởi kiện để bảo vệ lợi ích của mình cũng như quyền lợi chung của các cổ đông khác.
3. Những vướng mắc thực tế
Trong thực tế, các cổ đông trong công ty cổ phần thường gặp phải một số vướng mắc trong việc thực hiện quyền và nghĩa vụ của mình.
Tranh chấp về quyền biểu quyết và cổ tức
Một trong những vấn đề phổ biến mà cổ đông thường gặp phải là tranh chấp về quyền biểu quyết và cổ tức. Điều này thường xảy ra khi cổ đông nhỏ không đồng ý với quyết định của cổ đông lớn hoặc hội đồng quản trị. Trong một số trường hợp, việc chia cổ tức không minh bạch cũng có thể gây ra mâu thuẫn giữa các cổ đông.
Khó khăn trong việc tiếp cận thông tin
Mặc dù cổ đông có quyền tiếp cận thông tin về hoạt động kinh doanh của công ty, nhưng trên thực tế, nhiều công ty không công khai đầy đủ thông tin hoặc cung cấp thông tin một cách không minh bạch. Điều này khiến cổ đông khó có thể theo dõi và giám sát hoạt động của công ty, đặc biệt là trong các công ty có quy mô lớn hoặc có nhiều cổ đông.
Chuyển nhượng cổ phần bị hạn chế
Trong một số trường hợp, việc chuyển nhượng cổ phần có thể bị hạn chế bởi điều lệ công ty hoặc các quy định pháp luật. Điều này gây khó khăn cho cổ đông khi muốn bán cổ phần hoặc rút vốn ra khỏi công ty. Việc thiếu rõ ràng trong quy định chuyển nhượng cổ phần có thể dẫn đến tranh chấp giữa các cổ đông và công ty.
4. Những lưu ý quan trọng
Khi tham gia với tư cách cổ đông trong công ty cổ phần, cần lưu ý một số điểm quan trọng để đảm bảo thực hiện đúng quyền và nghĩa vụ:
Hiểu rõ điều lệ công ty và các quy định liên quan
Cổ đông cần nắm rõ điều lệ công ty và các quy định pháp luật liên quan để bảo vệ quyền lợi của mình và thực hiện nghĩa vụ đúng đắn. Điều này bao gồm việc hiểu rõ quyền biểu quyết, quyền nhận cổ tức, và các quy định về chuyển nhượng cổ phần.
Tham gia tích cực vào hoạt động của công ty
Cổ đông cần tham gia tích cực vào các cuộc họp đại hội đồng cổ đông và biểu quyết về các quyết định quan trọng của công ty. Việc này không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi của mình mà còn đóng góp vào sự phát triển bền vững của công ty.
Giám sát hoạt động của hội đồng quản trị và ban điều hành
Cổ đông có trách nhiệm giám sát hoạt động của hội đồng quản trị và ban điều hành để đảm bảo rằng các hoạt động kinh doanh của công ty được thực hiện một cách minh bạch và hợp pháp. Nếu phát hiện sai phạm, cổ đông có quyền yêu cầu giải trình hoặc khởi kiện để bảo vệ lợi ích của mình.
5. Căn cứ pháp lý
Quyền và nghĩa vụ của cổ đông trong công ty cổ phần được quy định trong các văn bản pháp luật sau:
- Luật Doanh nghiệp 2020: Quy định về quyền và nghĩa vụ của cổ đông trong các công ty cổ phần tại Việt Nam.
- Nghị định 01/2021/NĐ-CP về đăng ký doanh nghiệp: Hướng dẫn chi tiết về việc thực hiện các quyền và nghĩa vụ của cổ đông trong quá trình hoạt động của công ty cổ phần.
- Thông tư 47/2019/TT-BTC: Quy định về quản lý tài chính và các vấn đề liên quan đến quyền lợi của cổ đông.
Liên kết nội bộ: Quyền và nghĩa vụ của cổ đông trong công ty cổ phần
Liên kết ngoại: Thông tin doanh nghiệp tại Báo Pháp luật
