Doanh nghiệp xuất khẩu có thể yêu cầu bảo hiểm cho các hợp đồng thanh toán chậm không?

Doanh nghiệp xuất khẩu có thể yêu cầu bảo hiểm cho các hợp đồng thanh toán chậm không? Tìm hiểu liệu doanh nghiệp xuất khẩu có thể yêu cầu bảo hiểm cho các hợp đồng thanh toán chậm không, kèm ví dụ thực tế và các lưu ý quan trọng.

1. Doanh nghiệp xuất khẩu có thể yêu cầu bảo hiểm cho các hợp đồng thanh toán chậm không?

Doanh nghiệp xuất khẩu có thể yêu cầu bảo hiểm cho các hợp đồng thanh toán chậm không? Câu trả lời là có thể, nếu doanh nghiệp tham gia bảo hiểm tín dụng xuất khẩu. Bảo hiểm tín dụng xuất khẩu bảo vệ doanh nghiệp khỏi các rủi ro liên quan đến việc không thu hồi được tiền hàng từ khách hàng nước ngoài, đặc biệt khi thanh toán bị trì hoãn hoặc không thanh toán đúng hạn.

Các doanh nghiệp xuất khẩu thường gặp rủi ro khi giao dịch với đối tác nước ngoài, đặc biệt là các hợp đồng có điều khoản thanh toán sau hoặc trả chậm. Điều này có thể gây áp lực lên dòng tiền của doanh nghiệp, ảnh hưởng đến khả năng hoạt động kinh doanh. Bảo hiểm tín dụng xuất khẩu sẽ giúp doanh nghiệp giảm thiểu thiệt hại khi đối tác không thanh toán đúng hạn do gặp khó khăn tài chính hoặc phá sản.

Tuy nhiên, bảo hiểm chỉ chi trả trong trường hợp việc chậm thanh toán kéo dài và có lý do chính đáng, như khó khăn tài chính của đối tác, rủi ro thương mại hoặc rủi ro chính trị. Nếu đối tác chỉ đơn giản trì hoãn thanh toán mà không có lý do cụ thể, doanh nghiệp cần có đủ bằng chứng để yêu cầu bồi thường từ công ty bảo hiểm.

• Yêu cầu bảo hiểm cho hợp đồng thanh toán chậm: Doanh nghiệp xuất khẩu có thể yêu cầu bảo hiểm tín dụng xuất khẩu bảo vệ các hợp đồng thanh toán chậm, nhưng cần đảm bảo rằng việc chậm thanh toán là do các rủi ro tín dụng hợp lệ.
• Bồi thường khi chậm thanh toán kéo dài: Nếu đối tác không thanh toán đúng hạn và rơi vào tình trạng khó khăn tài chính hoặc phá sản, bảo hiểm tín dụng xuất khẩu sẽ bồi thường cho doanh nghiệp phần tổn thất này.

2. Ví dụ minh họa

Công ty GHI, một doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản từ Việt Nam, đã ký hợp đồng cung cấp 5 container tôm đông lạnh cho một đối tác tại Pháp với giá trị hợp đồng là 300.000 USD. Theo thỏa thuận trong hợp đồng, đối tác có 90 ngày sau khi nhận hàng để thanh toán. Tuy nhiên, sau khi hàng đã được giao, đối tác liên tục trì hoãn việc thanh toán với lý do gặp khó khăn tài chính.

Nhờ vào việc đã mua bảo hiểm tín dụng xuất khẩu, công ty GHI đã yêu cầu bồi thường sau khi không thể thu hồi tiền hàng từ đối tác sau thời gian 90 ngày. Sau khi cung cấp đầy đủ chứng từ liên quan và làm việc với công ty bảo hiểm, công ty GHI nhận được bồi thường 80% số tiền chưa được thanh toán, tương đương 240.000 USD. Điều này giúp công ty GHI duy trì hoạt động kinh doanh trong thời gian chờ thu hồi phần còn lại của hợp đồng.

3. Những vướng mắc thực tế

Khi doanh nghiệp xuất khẩu muốn yêu cầu bảo hiểm cho các hợp đồng thanh toán chậm, có thể gặp một số khó khăn và thách thức trong quá trình thực hiện yêu cầu bồi thường:

• Thời gian xử lý bồi thường kéo dài: Để được bồi thường từ công ty bảo hiểm, doanh nghiệp cần cung cấp đầy đủ chứng từ và xác minh rằng việc chậm thanh toán là do rủi ro tín dụng. Quy trình này có thể mất nhiều thời gian, đặc biệt khi đối tác nước ngoài cố gắng kéo dài quá trình thanh toán hoặc không chịu hợp tác.
• Rủi ro không được bảo hiểm: Không phải tất cả các trường hợp chậm thanh toán đều được bảo hiểm tín dụng xuất khẩu chi trả. Nếu việc chậm thanh toán là do lỗi của doanh nghiệp (ví dụ: không giao hàng đúng thời hạn, sản phẩm không đạt chất lượng), công ty bảo hiểm có thể từ chối yêu cầu bồi thường.
• Mức bồi thường không toàn bộ: Thông thường, các gói bảo hiểm tín dụng xuất khẩu chỉ bồi thường một phần tổn thất, khoảng 80-90% giá trị hợp đồng. Doanh nghiệp vẫn phải chịu một phần rủi ro tài chính khi đối tác thanh toán chậm.
• Khó khăn trong việc chứng minh khó khăn tài chính của đối tác: Trong một số trường hợp, doanh nghiệp phải đối mặt với thách thức trong việc thu thập bằng chứng chứng minh đối tác gặp khó khăn tài chính hoặc phá sản. Nếu không thể cung cấp đủ thông tin, yêu cầu bồi thường có thể bị từ chối.

4. Những lưu ý cần thiết

Khi quyết định yêu cầu bảo hiểm tín dụng xuất khẩu cho các hợp đồng thanh toán chậm, doanh nghiệp cần lưu ý những điểm sau để tối ưu hóa quyền lợi bảo hiểm:

• Kiểm tra kỹ hợp đồng bảo hiểm: Trước khi yêu cầu bồi thường, doanh nghiệp cần kiểm tra kỹ các điều khoản trong hợp đồng bảo hiểm tín dụng xuất khẩu để đảm bảo rằng trường hợp thanh toán chậm nằm trong phạm vi bảo hiểm.
• Chuẩn bị đầy đủ chứng từ: Doanh nghiệp cần lưu giữ đầy đủ các chứng từ liên quan đến hợp đồng xuất khẩu, bao gồm hóa đơn, chứng từ vận chuyển, thông tin liên lạc với đối tác và bất kỳ tài liệu nào chứng minh tình trạng khó khăn tài chính của đối tác. Điều này sẽ giúp quá trình yêu cầu bồi thường diễn ra nhanh chóng và suôn sẻ hơn.
• Theo dõi sát sao tình hình tài chính của đối tác: Để giảm thiểu rủi ro, doanh nghiệp nên thường xuyên theo dõi tình hình tài chính của đối tác, đặc biệt là khi đối tác bắt đầu có dấu hiệu thanh toán chậm. Nếu phát hiện nguy cơ đối tác không thể thanh toán, doanh nghiệp nên liên hệ với công ty bảo hiểm ngay lập tức để được tư vấn và hỗ trợ.
• Xem xét các gói bảo hiểm phù hợp: Mỗi gói bảo hiểm tín dụng xuất khẩu sẽ có phạm vi bảo hiểm và mức bồi thường khác nhau. Doanh nghiệp nên lựa chọn gói bảo hiểm phù hợp với nhu cầu và đặc thù kinh doanh của mình để đảm bảo được bảo vệ tối đa trước các rủi ro tín dụng.

5. Căn cứ pháp lý

Việc yêu cầu bảo hiểm tín dụng xuất khẩu tại Việt Nam được quy định rõ ràng trong các văn bản pháp lý nhằm bảo vệ quyền lợi của doanh nghiệp xuất khẩu. Một số căn cứ pháp lý quan trọng mà doanh nghiệp cần nắm rõ khi tham gia bảo hiểm tín dụng xuất khẩu bao gồm:

• Luật Kinh doanh bảo hiểm năm 2022: Đây là văn bản pháp lý cơ bản quy định về các hoạt động kinh doanh bảo hiểm tại Việt Nam, bao gồm các loại bảo hiểm tín dụng xuất khẩu. Luật này quy định rõ quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia bảo hiểm, cùng với các điều kiện để yêu cầu bồi thường.
• Nghị định số 58/2020/NĐ-CP của Chính phủ: Nghị định này quy định chi tiết về điều kiện kinh doanh bảo hiểm tín dụng xuất khẩu, phạm vi bảo hiểm và mức bồi thường cho doanh nghiệp khi gặp phải rủi ro tín dụng từ đối tác nước ngoài.
• Thông tư số 118/2020/TT-BTC của Bộ Tài chính: Thông tư này hướng dẫn chi tiết về quy trình bồi thường, mức phí bảo hiểm và trách nhiệm của các bên khi tham gia bảo hiểm tín dụng xuất khẩu. Thông tư cũng quy định rõ các trường hợp doanh nghiệp có thể yêu cầu bảo hiểm cho các hợp đồng thanh toán chậm.

Doanh nghiệp có thể tham khảo thêm về các quy định pháp lý liên quan đến bảo hiểm tín dụng xuất khẩu tại đây hoặc tìm hiểu thêm về các vấn đề pháp lý khác tại đây.