Tội phạm về hành vi phá hoại môi trường bị xử lý ra sao? Tìm hiểu quy định pháp luật, ví dụ thực tiễn và những lưu ý quan trọng.
1. Mở đầu
Hành vi phá hoại môi trường đang là vấn đề nghiêm trọng gây ảnh hưởng đến đời sống con người và hệ sinh thái toàn cầu. Không chỉ gây tổn hại đến thiên nhiên, các hành vi này còn tác động tiêu cực đến sức khỏe cộng đồng và sự phát triển bền vững của quốc gia. Vậy, tội phạm về hành vi phá hoại môi trường bị xử lý ra sao? Bài viết dưới đây sẽ phân tích các căn cứ pháp luật, nêu lên những vấn đề thực tiễn, ví dụ minh họa và những lưu ý cần thiết để bạn đọc có cái nhìn rõ ràng hơn về chủ đề này.
2. Căn cứ pháp luật về xử lý tội phạm phá hoại môi trường
Theo Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), hành vi phá hoại môi trường được quy định trong các điều luật cụ thể nhằm xử lý các vi phạm ảnh hưởng đến môi trường tự nhiên, không khí, nước và đa dạng sinh học.
Điều 235 Bộ luật Hình sự 2015 quy định về tội vi phạm quy định về bảo vệ môi trường:
- Người nào vi phạm quy định về bảo vệ môi trường làm suy giảm chất lượng môi trường nghiêm trọng hoặc gây thiệt hại về tài sản, tính mạng con người sẽ bị phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 1 năm đến 5 năm.
- Nếu hành vi vi phạm gây hậu quả nghiêm trọng, tái phạm nguy hiểm hoặc phạm tội có tổ chức, mức phạt tù có thể tăng lên từ 3 đến 7 năm.
Điều 237 Bộ luật Hình sự 2015 về tội hủy hoại nguồn lợi thủy sản:
- Hành vi sử dụng chất độc, chất nổ hoặc các phương tiện, công cụ khác để khai thác thủy sản trái phép gây hậu quả nghiêm trọng có thể bị phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm.
- Trường hợp gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng có thể bị phạt tù từ 3 đến 10 năm.
Điều 238 Bộ luật Hình sự 2015 về tội gây ô nhiễm nguồn nước:
- Người có hành vi gây ô nhiễm nguồn nước nghiêm trọng có thể bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 1 đến 5 năm.
- Nếu hành vi gây hậu quả nghiêm trọng hoặc tái phạm nhiều lần, mức phạt tù có thể tăng lên từ 3 đến 10 năm.
Ngoài ra, Nghị định 155/2016/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường quy định mức phạt hành chính cho các vi phạm như xả thải vượt tiêu chuẩn, khai thác tài nguyên trái phép, với mức phạt tiền lên đến hàng trăm triệu đồng tùy vào mức độ vi phạm.
3. Thực tiễn áp dụng xử lý hành vi phá hoại môi trường
Trong những năm gần đây, các vụ án liên quan đến hành vi phá hoại môi trường diễn ra ngày càng nhiều, từ việc xả thải không qua xử lý, khai thác tài nguyên trái phép, đến việc hủy hoại rừng và nguồn nước. Các vi phạm này gây ra thiệt hại không chỉ về mặt môi trường mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến kinh tế và đời sống của người dân.
Ví dụ minh họa: Vào năm 2023, tại tỉnh Quảng Ninh, một công ty chế biến than đã bị phát hiện xả thải trực tiếp ra sông mà không qua bất kỳ hệ thống xử lý nào, gây ô nhiễm nghiêm trọng nguồn nước, ảnh hưởng đến đời sống của hàng nghìn hộ dân sống ven sông. Hành vi này vi phạm nghiêm trọng Điều 238 Bộ luật Hình sự về tội gây ô nhiễm nguồn nước. Sau khi phát hiện, các cơ quan chức năng đã tiến hành khởi tố vụ án, buộc công ty này phải bồi thường thiệt hại cho người dân và chịu phạt tù đối với người quản lý với mức án từ 2 đến 6 năm tù.
Một ví dụ khác là vụ việc khai thác gỗ trái phép tại Vườn quốc gia Yok Đôn vào đầu năm 2024. Hành vi này đã gây thiệt hại nghiêm trọng đến hệ sinh thái rừng, phá hủy nơi sinh sống của nhiều loài động vật hoang dã. Các đối tượng bị bắt và truy tố với mức án từ 3 đến 10 năm tù giam theo quy định tại Điều 243 Bộ luật Hình sự về tội hủy hoại rừng.
4. Những lưu ý cần thiết khi phòng tránh hành vi phá hoại môi trường
- Tăng cường ý thức bảo vệ môi trường: Mỗi cá nhân, doanh nghiệp cần nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, tuân thủ các quy định pháp luật về bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, xử lý rác thải và xả thải đúng quy định.
- Báo cáo kịp thời các hành vi vi phạm: Khi phát hiện các hành vi gây ô nhiễm, hủy hoại môi trường, người dân cần báo cáo ngay cho cơ quan chức năng để có biện pháp xử lý kịp thời.
- Chấp hành nghiêm các quy định pháp luật: Các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất cần tuân thủ đầy đủ các quy định về môi trường, lắp đặt hệ thống xử lý chất thải đạt chuẩn và không khai thác tài nguyên trái phép.
- Đề xuất biện pháp khắc phục: Trong trường hợp vi phạm, cần có các biện pháp khắc phục hậu quả một cách triệt để, bao gồm việc tái tạo lại môi trường, bồi thường thiệt hại cho những cá nhân, tổ chức bị ảnh hưởng.
5. Kết luận tội phạm về hành vi phá hoại môi trường bị xử lý ra sao?
Tội phạm về hành vi phá hoại môi trường bị xử lý ra sao là câu hỏi không chỉ liên quan đến trách nhiệm pháp lý mà còn phản ánh trách nhiệm của mỗi cá nhân, tổ chức trong việc bảo vệ môi trường. Các hành vi phá hoại môi trường không chỉ bị xử lý nghiêm minh theo quy định của pháp luật mà còn gây ra những hậu quả lâu dài đối với hệ sinh thái và sức khỏe con người. Việc nâng cao ý thức bảo vệ môi trường và tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp luật là cần thiết để đảm bảo môi trường sống an toàn và bền vững.
Liên kết nội bộ: Quy định xử phạt vi phạm hình sự
Liên kết ngoại: Báo Pháp Luật
Bài viết này được cung cấp bởi Luật PVL Group, nhằm giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về các quy định pháp luật liên quan đến hành vi phá hoại môi trường và những biện pháp bảo vệ môi trường trong quá trình phát triển kinh tế – xã hội.
