Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 6158:1996 về thiết bị áp lực. Khi nào cần chứng minh áp dụng tiêu chuẩn này và hồ sơ, thủ tục liên quan như thế nào?’
1. Giới thiệu về tiêu chuẩn quốc gia TCVN 6158:1996 áp dụng cho thiết bị áp lực
Trong các ngành công nghiệp như năng lượng, hóa chất, chế biến thực phẩm, sản xuất cơ khí…, thiết bị áp lực là nhóm thiết bị quan trọng, thường xuyên vận hành trong điều kiện nhiệt độ và áp suất cao. Do tính chất đặc thù, nếu thiết bị không đảm bảo an toàn kỹ thuật, rủi ro cháy nổ, sập kết cấu, rò rỉ khí độc là rất cao.
TCVN 6158:1996 – Thiết bị áp lực – Yêu cầu kỹ thuật an toàn trong thiết kế, chế tạo và kiểm tra là một trong những tiêu chuẩn quốc gia đầu tiên tại Việt Nam quy định toàn bộ yêu cầu kỹ thuật bắt buộc đối với thiết bị chịu áp lực. Tiêu chuẩn này được ban hành bởi Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng và được áp dụng rộng rãi cho các thiết bị như:
Nồi hơi công nghiệp;
Bình chịu áp, bình chứa khí nén, bồn gia nhiệt, thiết bị trao đổi nhiệt;
Đường ống dẫn hơi, dẫn khí nén, hệ thống dẫn áp lực.
Nội dung của TCVN 6158:1996 bao gồm:
Các quy định về thiết kế, vật liệu chế tạo thiết bị;
Yêu cầu về mối hàn, thử kín, thử áp lực;
Quy định về kiểm tra không phá hủy (NDT), giám sát kỹ thuật;
Tiêu chuẩn nghiệm thu, kiểm tra vận hành, khai thác và bảo trì thiết bị.
Dù không bắt buộc áp dụng tuyệt đối, nhưng TCVN 6158:1996 được coi là tiêu chuẩn tối thiểu về an toàn kỹ thuật, là căn cứ để:
Chứng nhận hợp quy, kiểm định thiết bị áp lực;
Làm hồ sơ xin giấy phép sử dụng thiết bị có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn lao động;
Tham gia đấu thầu, kiểm tra chất lượng, hồ sơ kỹ thuật công trình.
2. Trình tự thủ tục áp dụng tiêu chuẩn TCVN 6158:1996 vào thiết bị áp lực
Để chứng minh thiết bị áp lực được chế tạo, lắp đặt và kiểm định theo tiêu chuẩn TCVN 6158:1996, doanh nghiệp cần thực hiện các bước sau:
Bước 1: Xác định đối tượng thiết bị và phạm vi áp dụng
Doanh nghiệp cần xác định rõ:
Thiết bị có thuộc nhóm chịu áp suất lớn hơn 0.7 bar không;
Thiết bị có nằm trong danh mục thiết bị có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn lao động theo Nghị định 44/2016/NĐ-CP không.
Nếu có, việc áp dụng TCVN 6158:1996 hoặc tương đương là bắt buộc để hoàn thiện hồ sơ pháp lý và đảm bảo an toàn vận hành.
Bước 2: Đăng ký kiểm định thiết bị áp lực theo tiêu chuẩn
Doanh nghiệp cần đăng ký kiểm định tại tổ chức được Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội chỉ định. Trong hồ sơ kiểm định cần thể hiện rõ:
Thiết bị được thiết kế và chế tạo tuân thủ theo TCVN 6158:1996;
Có đầy đủ tài liệu kỹ thuật phù hợp với tiêu chuẩn này.
Bước 3: Chuẩn bị tài liệu và kiểm tra kỹ thuật
Tổ chức kiểm định sẽ tiến hành:
Đối chiếu bản vẽ kỹ thuật, hồ sơ chế tạo với yêu cầu TCVN 6158:1996;
Thử kín, thử áp lực thủy lực, thử không phá hủy (NDT);
Kiểm tra các thông số như:
Vật liệu vỏ, khả năng chịu nhiệt/áp;
Chất lượng mối hàn và liên kết bu lông;
Hiệu suất làm việc của thiết bị;
Sự đồng bộ của van an toàn, van xả, thiết bị đo áp suất và nhiệt độ.
Bước 4: Cấp giấy chứng nhận kiểm định và chứng minh áp dụng tiêu chuẩn
Nếu đạt yêu cầu, thiết bị sẽ được cấp:
Giấy chứng nhận kiểm định kỹ thuật an toàn thiết bị áp lực;
Biên bản ghi nhận áp dụng TCVN 6158:1996 hoặc tiêu chuẩn quốc tế tương đương (ASME, EN 13445, JIS B8265…);
Tem kiểm định dán trực tiếp lên thiết bị.
Thông tin này sẽ được dùng làm căn cứ để:
Xin giấy phép sử dụng thiết bị;
Làm hồ sơ xin giấy phép môi trường, giấy chứng nhận an toàn lao động;
Đăng ký quản lý thiết bị tại Sở LĐTBXH.
3. Thành phần hồ sơ chứng minh áp dụng TCVN 6158:1996
Hồ sơ cần thiết để áp dụng tiêu chuẩn TCVN 6158:1996 trong quá trình kiểm định hoặc chứng nhận thiết bị bao gồm:
Bản vẽ thiết kế chi tiết thiết bị áp lực (ghi rõ áp suất làm việc, nhiệt độ, thể tích…);
Bản thuyết minh tiêu chuẩn áp dụng: TCVN 6158:1996 hoặc tiêu chuẩn quốc tế tương đương;
Tài liệu chứng minh nguồn gốc vật liệu (CO/CQ của thép, ống, linh kiện);
Biên bản kiểm tra, thử nghiệm trong quá trình chế tạo (thử áp, thử kín, NDT…);
Nhật ký chế tạo và lắp đặt;
Chứng chỉ thợ hàn, người kiểm tra kỹ thuật (NDT Level II/III);
Tài liệu hướng dẫn vận hành và bảo trì;
Hợp đồng kiểm định, biên bản kiểm định và giấy chứng nhận kiểm định.
Tất cả hồ sơ phải được đóng dấu xác nhận của đơn vị sản xuất, đơn vị kiểm định và lưu trữ tại cơ sở sử dụng.
4. Những lưu ý quan trọng khi áp dụng TCVN 6158:1996 cho thiết bị áp lực
Tiêu chuẩn TCVN 6158:1996 có thể thay thế bằng tiêu chuẩn quốc tế?
Câu trả lời là có, nhưng cần chứng minh tính tương đương. Theo Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật:
Doanh nghiệp có thể áp dụng ASME, EN, JIS… nếu chứng minh tiêu chuẩn đó có nội dung tương đương hoặc cao hơn TCVN 6158:1996;
Tổ chức kiểm định sẽ là bên đánh giá việc áp dụng tiêu chuẩn quốc tế có hợp lệ hay không.
Không áp dụng tiêu chuẩn kỹ thuật có thể dẫn đến từ chối kiểm định
Trong quá trình kiểm định thiết bị, nếu doanh nghiệp:
Không chứng minh được tiêu chuẩn thiết kế;
Không có bản vẽ kỹ thuật, hồ sơ vật liệu;
Không thử áp lực hoặc thiếu hồ sơ kiểm tra mối hàn;
… thiết bị sẽ bị từ chối kiểm định, gây chậm tiến độ đưa vào sử dụng, ảnh hưởng đến tiến độ sản xuất hoặc vận hành.
Áp dụng đúng tiêu chuẩn giúp nâng cao uy tín và an toàn
Thiết bị được chế tạo và kiểm định theo TCVN 6158:1996 sẽ:
Tăng độ tin cậy, an toàn trong vận hành;
Tạo thuận lợi khi xin giấy phép môi trường, phòng cháy chữa cháy, đấu thầu EPC;
Nâng cao giá trị thương hiệu của doanh nghiệp chế tạo thiết bị.
Luôn cập nhật thay đổi tiêu chuẩn và quy định liên quan
Hiện nay, một số tiêu chuẩn như TCVN 7704:2007, QCVN 01:2008/BLĐTBXH có thể được sử dụng thay thế hoặc bổ sung cho TCVN 6158:1996. Doanh nghiệp nên cập nhật để:
Áp dụng tiêu chuẩn mới nhất;
Tối ưu hóa chi phí kiểm định, chứng nhận;
Đáp ứng yêu cầu mới trong các dự án FDI hoặc công trình trọng điểm.
5. Luật PVL Group – Tư vấn áp dụng TCVN 6158:1996 và hỗ trợ pháp lý thiết bị áp lực
Với hơn 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực pháp lý kỹ thuật công nghiệp, Luật PVL Group là đối tác đáng tin cậy của các doanh nghiệp sản xuất, chế tạo, vận hành thiết bị áp lực như:
Nồi hơi, bình chịu áp, hệ thống ống dẫn hơi – khí nén, bình chứa hóa chất…
Chúng tôi cung cấp dịch vụ trọn gói:
Tư vấn áp dụng tiêu chuẩn kỹ thuật TCVN 6158:1996 hoặc tiêu chuẩn quốc tế tương đương;
Hướng dẫn xây dựng hồ sơ kỹ thuật, bản vẽ, vật liệu theo yêu cầu tiêu chuẩn;
Phối hợp với tổ chức kiểm định thực hiện kiểm tra, thử nghiệm, chứng nhận;
Hỗ trợ pháp lý khi xin giấy phép sử dụng thiết bị, hợp quy, an toàn lao động.
Liên hệ ngay với Luật PVL Group để được tư vấn miễn phí và sử dụng dịch vụ chuyên nghiệp – nhanh chóng – tiết kiệm chi phí.
📌 Tham khảo thêm các bài viết pháp lý doanh nghiệp tại:
👉 https://luatpvlgroup.com/category/doanh-nghiep/
