Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 7704:2007 về nồi hơi – yêu cầu kỹ thuật an toàn thiết kế, lắp đặt, sử dụng. Vậy doanh nghiệp cần thực hiện thủ tục áp dụng tiêu chuẩn này như thế nào?
1. Giới thiệu về tiêu chuẩn quốc gia TCVN 7704:2007 đối với nồi hơi
TCVN 7704:2007 là Tiêu chuẩn Quốc gia do Bộ Khoa học và Công nghệ công bố, quy định yêu cầu kỹ thuật an toàn trong thiết kế, chế tạo, lắp đặt, thử nghiệm, nghiệm thu và vận hành nồi hơi trong công nghiệp. Tiêu chuẩn này thay thế TCVN 7704:2005 và được biên soạn trên cơ sở tham khảo các tiêu chuẩn quốc tế như GOST, ASME, BS và EN nhằm đảm bảo tính thống nhất, an toàn và phù hợp với điều kiện Việt Nam.
Tiêu chuẩn TCVN 7704:2007 áp dụng cho:
Nồi hơi đốt than, dầu DO, khí gas, sinh khối (biomass), nồi hơi tầng sôi, nồi hơi điện…;
Thiết bị trao đổi nhiệt sinh hơi trong các ngành như dệt may, thực phẩm, hóa chất, năng lượng…;
Bao gồm cả nồi hơi có áp suất làm việc lớn hơn 0,07 MPa hoặc nhiệt độ hơi lớn hơn 115°C.
Tiêu chuẩn TCVN 7704:2007 có vai trò quan trọng trong hệ thống pháp luật kỹ thuật Việt Nam vì:
Là căn cứ pháp lý để kiểm định kỹ thuật an toàn thiết bị áp lực;
Được trích dẫn trong các văn bản quy phạm pháp luật về an toàn lao động và phòng cháy chữa cháy;
Là yêu cầu bắt buộc khi thiết kế, chế tạo, lắp đặt nồi hơi tại Việt Nam;
Là nền tảng để xin các giấy phép như: hợp chuẩn thiết bị, kiểm định nồi hơi, giấy phép vận hành, giấy chứng nhận PCCC, môi trường….
TCVN 7704:2007 quy định rất cụ thể về:
Yêu cầu vật liệu chế tạo (thép, hợp kim chịu nhiệt);
Kết cấu thiết kế an toàn (đường ống, đầu nối, bộ phận chịu áp);
Các chi tiết an toàn bắt buộc phải có như van an toàn, van xả cặn, đồng hồ áp suất;
Quy trình thử áp, thử kín, nghiệm thu kỹ thuật;
Yêu cầu lắp đặt, vận hành, bảo trì và xử lý sự cố.
Doanh nghiệp muốn đưa nồi hơi vào sử dụng bắt buộc phải chứng minh nồi hơi được chế tạo và vận hành theo tiêu chuẩn này, hoặc tiêu chuẩn quốc tế tương đương có sự công nhận tại Việt Nam.
2. Trình tự thủ tục áp dụng TCVN 7704:2007 cho nồi hơi
Việc áp dụng tiêu chuẩn TCVN 7704:2007 không chỉ là nội dung kỹ thuật, mà còn liên quan đến hàng loạt thủ tục pháp lý bắt buộc trong quá trình sản xuất, lắp đặt và đưa nồi hơi vào vận hành.
Bước 1: Thiết kế nồi hơi theo TCVN 7704:2007
Đơn vị thiết kế (có thể là nhà chế tạo hoặc công ty tư vấn cơ khí áp lực) cần:
Thiết kế chi tiết nồi hơi: hình dạng, kết cấu, công suất sinh hơi, áp suất làm việc;
Lựa chọn vật liệu chế tạo theo TCVN hoặc tiêu chuẩn quốc tế tương đương;
Tính toán ứng suất, tải trọng, độ dày thân nồi, ống sinh hơi, mặt bích…;
Xác định các thiết bị phụ trợ: van an toàn, đồng hồ áp, hệ thống cấp nước, đốt nhiên liệu.
Toàn bộ hồ sơ thiết kế cần thể hiện rõ đáp ứng theo yêu cầu tại từng điều khoản trong TCVN 7704:2007.
Bước 2: Chế tạo và kiểm tra chất lượng theo tiêu chuẩn
Nhà chế tạo nồi hơi thực hiện:
Gia công, hàn nối, gia nhiệt theo quy trình được kiểm định;
Kiểm tra không phá hủy (NDT) tại các mối hàn chịu áp lực chính;
Lắp đặt van an toàn, đồng hồ đo áp suất đúng vị trí và thông số quy định;
Thử kín, thử áp lực theo yêu cầu kỹ thuật trong tiêu chuẩn (áp suất thử ≥ 1.5 lần áp suất làm việc);
Ghi chép nhật ký chế tạo, lưu hồ sơ chất lượng.
Bước 3: Xin kiểm định kỹ thuật an toàn
Nồi hơi sau khi hoàn thiện cần:
Đăng ký kiểm định với tổ chức kiểm định được Bộ LĐ-TB&XH cấp phép;
Cung cấp bản vẽ, tài liệu thiết kế, kết quả thử nghiệm, nhật ký chế tạo, hồ sơ TCVN 7704:2007 áp dụng;
Tổ chức kiểm tra tại chỗ: đánh giá tình trạng kỹ thuật, thử áp lực, van an toàn…
Chỉ khi kiểm định đạt yêu cầu, thiết bị mới được cấp giấy chứng nhận kiểm định an toàn và dán tem sử dụng.
Bước 4: Lắp đặt và vận hành theo tiêu chuẩn
Doanh nghiệp lắp đặt nồi hơi theo đúng yêu cầu:
Đặt tại khu vực thông thoáng, có lối thoát hiểm, không gần nguồn lửa hở;
Đảm bảo cách ly nhiệt, che chắn thiết bị nóng;
Lắp đồng hồ áp suất, van an toàn, bảng điều khiển, ống xả cặn đúng kỹ thuật;
Bố trí nhân sự có giấy phép vận hành thiết bị áp lực theo quy định.
3. Thành phần hồ sơ cần có khi áp dụng TCVN 7704:2007
Để chứng minh việc tuân thủ tiêu chuẩn TCVN 7704:2007, hồ sơ kỹ thuật cần bao gồm:
Bản vẽ thiết kế nồi hơi, có xác nhận kỹ sư cơ khí;
Thuyết minh thiết kế: tính toán áp lực, tải trọng, phân tích ứng suất;
Danh sách vật liệu chế tạo kèm theo chứng chỉ vật liệu (CQ);
Quy trình hàn (WPS), kiểm tra mối hàn (PQR, WPQ);
Biên bản thử áp lực, thử kín thiết bị;
Bản kê các thiết bị phụ trợ: đồng hồ áp, van an toàn, bộ điều khiển, rơle…;
Hướng dẫn vận hành, sơ đồ hệ thống, quy trình xử lý sự cố;
Giấy chứng nhận kiểm định kỹ thuật nồi hơi (sau khi kiểm tra tại chỗ);
Tài liệu chứng minh tiêu chuẩn áp dụng là TCVN 7704:2007 hoặc bản đối chiếu với tiêu chuẩn quốc tế tương đương.
4. Những lưu ý quan trọng khi áp dụng TCVN 7704:2007
Lưu ý về tính bắt buộc
TCVN 7704:2007 là tiêu chuẩn bắt buộc áp dụng đối với tất cả thiết bị nồi hơi chế tạo, lắp đặt và sử dụng trong lãnh thổ Việt Nam (trừ khi có tiêu chuẩn nước ngoài tương đương đã được phê duyệt). Việc không áp dụng hoặc áp dụng sai có thể dẫn đến:
Thiết bị không được kiểm định, không đủ điều kiện vận hành;
Bị xử phạt hành chính theo Nghị định 12/2022/NĐ-CP;
Mất an toàn lao động, dẫn đến sự cố, cháy nổ và tổn thất nghiêm trọng.
Lưu ý về kiểm định và vận hành
Việc kiểm định kỹ thuật an toàn phải thực hiện trước khi đưa vào sử dụng và định kỳ 2 – 3 năm/lần;
Người trực tiếp vận hành nồi hơi bắt buộc phải có giấy phép vận hành thiết bị áp lực;
Doanh nghiệp phải lưu trữ hồ sơ kỹ thuật, nhật ký vận hành và sổ bảo trì theo định kỳ.
Lưu ý về tiêu chuẩn quốc tế
Trong trường hợp doanh nghiệp nhập khẩu hoặc chế tạo theo tiêu chuẩn nước ngoài như ASME, EN 12952, JIS B8201, cần lập bảng đối chiếu với TCVN 7704:2007 và trình cơ quan kiểm định, tổ chức chứng nhận chấp thuận trước khi sử dụng.
Lưu ý về hỗ trợ pháp lý và kỹ thuật
Việc áp dụng TCVN 7704:2007 đòi hỏi:
Kiến thức chuyên môn sâu về cơ khí áp lực, kỹ thuật nhiệt, hàn và vật liệu;
Am hiểu quy định pháp luật về kiểm định, an toàn thiết bị áp lực;
Kỹ năng lập hồ sơ, làm việc với cơ quan nhà nước, đơn vị kiểm định.
Luật PVL Group là đơn vị chuyên nghiệp hỗ trợ:
Tư vấn áp dụng đúng chuẩn TCVN 7704:2007 cho từng loại nồi hơi;
Soạn thảo hồ sơ kỹ thuật, hồ sơ kiểm định, hồ sơ hợp chuẩn thiết bị;
Làm việc với tổ chức kiểm định, cơ quan chức năng để cấp giấy phép nhanh chóng;
Tổ chức đào tạo, huấn luyện vận hành nồi hơi, xử lý sự cố…
Hãy liên hệ ngay với Luật PVL Group – đơn vị tư vấn pháp lý – kỹ thuật công nghiệp uy tín, giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực thiết bị áp lực và nồi hơi.
Tham khảo thêm các bài viết chuyên môn tại:
👉 https://luatpvlgroup.com/category/doanh-nghiep/
