Quy định về quyền thừa kế tài sản chung của vợ chồng khi một bên qua đời là gì? Tìm hiểu cách phân chia di sản và các quy định pháp lý chi tiết.
1. Quy định về quyền thừa kế tài sản chung của vợ chồng khi một bên qua đời là gì?
Tài sản chung của vợ chồng được phân chia như thế nào khi một bên qua đời?
Theo Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 và Bộ luật Dân sự năm 2015, tài sản chung của vợ chồng được phân chia dựa trên các nguyên tắc sau:
1.1. Xác định tài sản chung và tài sản riêng
- Tài sản chung:
Bao gồm tài sản hình thành trong thời kỳ hôn nhân và được vợ chồng cùng tạo lập hoặc đóng góp. Ví dụ: nhà, đất, tiền tiết kiệm, xe hơi, cổ phiếu. - Tài sản riêng:
Bao gồm tài sản mà mỗi bên có trước hôn nhân hoặc được tặng cho, thừa kế riêng trong thời kỳ hôn nhân.
1.2. Phân chia tài sản chung trước khi thực hiện thừa kế
- Nguyên tắc phân chia:
Khi một bên vợ hoặc chồng qua đời, tài sản chung sẽ được chia đôi. Một nửa tài sản thuộc về người còn sống, phần còn lại sẽ được coi là di sản thừa kế. - Ví dụ cụ thể:
Nếu tài sản chung trị giá 10 tỷ đồng, phần của người còn sống là 5 tỷ đồng, phần của người đã qua đời là 5 tỷ đồng để chia thừa kế.
1.3. Quyền thừa kế của người còn sống
- Người còn sống có quyền thừa kế di sản:
Người còn sống thuộc hàng thừa kế thứ nhất của người đã qua đời. Do đó, họ sẽ được hưởng phần tài sản trong khối di sản thừa kế. - Trường hợp không có di chúc:
Tài sản thừa kế sẽ được phân chia theo quy định pháp luật cho người thuộc hàng thừa kế thứ nhất, bao gồm vợ/chồng còn sống, con đẻ, con nuôi và cha mẹ.
1.4. Trường hợp có di chúc
- Nếu người qua đời để lại di chúc, tài sản sẽ được phân chia theo nội dung di chúc.
- Quyền lợi bắt buộc:
Vợ/chồng còn sống có quyền hưởng ít nhất 2/3 suất thừa kế của một người thừa kế nếu họ thuộc nhóm không được chỉ định trong di chúc.
2. Ví Dụ Minh Họa
Ví dụ thực tế:
Ông A và bà B có khối tài sản chung gồm:
- Một căn nhà trị giá 6 tỷ đồng.
- Một khoản tiết kiệm 4 tỷ đồng.
Ông A qua đời mà không để lại di chúc. Hàng thừa kế thứ nhất gồm:
- Bà B (vợ).
- Con trai C.
- Con gái D.
Phân chia tài sản
- Xác định tài sản chung và tài sản riêng:
- Tổng tài sản chung: 10 tỷ đồng.
- Tài sản của ông A: 5 tỷ đồng.
- Phân chia thừa kế:
- Bà B nhận 1/3 tài sản thừa kế từ ông A (1,67 tỷ đồng).
- Con trai C và con gái D mỗi người nhận 1,67 tỷ đồng.
Kết quả:
- Bà B sở hữu tổng cộng: 6,67 tỷ đồng (5 tỷ đồng tài sản chung + 1,67 tỷ đồng thừa kế).
- Con trai C và con gái D mỗi người nhận 1,67 tỷ đồng.
3. Những Vướng Mắc Thực Tế
Quá trình thừa kế tài sản chung của vợ chồng thường gặp các khó khăn như:
- Xác định tài sản chung và tài sản riêng:
Trong nhiều trường hợp, không có đủ giấy tờ chứng minh tài sản là tài sản chung hay riêng, dẫn đến tranh chấp. - Tranh chấp giữa các bên thừa kế:
Khi các bên không đồng thuận về cách phân chia tài sản hoặc giá trị tài sản, tranh chấp có thể kéo dài. - Người thừa kế không rõ ràng:
Nếu có con riêng hoặc con nuôi không được công nhận, việc xác định người thừa kế trở nên phức tạp. - Thời gian giải quyết kéo dài:
Các thủ tục pháp lý và tranh chấp có thể khiến việc phân chia tài sản kéo dài nhiều năm. - Sử dụng sai mục đích tài sản thừa kế:
Một số người thừa kế sử dụng tài sản thừa kế không đúng mục đích, dẫn đến mâu thuẫn gia đình.
4. Những Lưu Ý Cần Thiết
- Lập di chúc rõ ràng:
Người để lại tài sản nên lập di chúc chi tiết để tránh tranh chấp sau khi qua đời. - Thực hiện đúng thủ tục pháp lý:
Người thừa kế cần tuân thủ quy định pháp luật trong quá trình phân chia tài sản, bao gồm việc công chứng các văn bản thỏa thuận. - Bảo vệ quyền lợi của người còn sống:
Vợ/chồng còn sống cần hiểu rõ quyền lợi của mình để tránh bị thiệt thòi trong quá trình phân chia tài sản. - Ưu tiên hòa giải:
Các bên thừa kế nên cố gắng hòa giải để đạt được sự đồng thuận, tránh đưa vụ việc ra Tòa án. - Tìm kiếm hỗ trợ pháp lý:
Nếu có tranh chấp, các bên nên tìm đến luật sư hoặc tổ chức pháp lý uy tín để được tư vấn và hỗ trợ.
5. Căn Cứ Pháp Lý
- Bộ luật Dân sự năm 2015:
- Điều 612: Di sản thừa kế.
- Điều 651: Quy định về hàng thừa kế.
- Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014:
- Điều 33: Tài sản chung của vợ chồng.
- Điều 66: Quyền và nghĩa vụ của vợ/chồng khi một bên qua đời.
- Nghị định 23/2015/NĐ-CP: Quy định về công chứng và chứng thực các văn bản liên quan đến thừa kế.
Liên kết nội bộ: Để tìm hiểu thêm về các vấn đề thừa kế, mời bạn tham khảo chuyên mục Thừa kế tại Luật PVL Group.
Liên kết ngoại: Thông tin pháp luật hữu ích cũng có thể được tìm thấy tại Báo Pháp Luật Online.
Kết luận: Việc phân chia tài sản chung của vợ chồng khi một bên qua đời cần tuân thủ đầy đủ quy định pháp luật để đảm bảo quyền lợi của người còn sống và các bên thừa kế khác. Nếu gặp khó khăn, bạn có thể tìm kiếm sự hỗ trợ từ Luật PVL Group để giải quyết nhanh chóng và hiệu quả!
