Khi nào thừa kế theo pháp luật được thực hiện trước khi mở thừa kế? Tìm hiểu các trường hợp đặc biệt, ví dụ minh họa, và lưu ý quan trọng theo quy định pháp luật.
1. Khi nào thừa kế theo pháp luật được thực hiện trước khi mở thừa kế?
Thừa kế theo pháp luật có thể thực hiện trước khi mở thừa kế không và trong trường hợp nào?
Theo quy định tại Bộ luật Dân sự năm 2015, việc thừa kế thông thường chỉ xảy ra sau khi người để lại di sản qua đời (thời điểm mở thừa kế). Tuy nhiên, trong một số trường hợp đặc biệt, thừa kế theo pháp luật có thể được thực hiện trước khi mở thừa kế. Những trường hợp này bao gồm:
1.1. Trường hợp tài sản chung được phân chia trước
- Tài sản đang là tài sản chung:
Nếu tài sản của người để lại di sản đang thuộc quyền sở hữu chung (ví dụ: tài sản chung của vợ chồng hoặc đồng sở hữu), các bên liên quan có thể thỏa thuận phân chia phần tài sản này trước khi thừa kế chính thức được mở. - Cơ sở pháp lý:
Quy định này dựa trên nguyên tắc chia tài sản thuộc quyền sở hữu chung để tránh tranh chấp sau khi thừa kế mở.
1.2. Khi có thỏa thuận phân chia di sản trước
- Thỏa thuận giữa các bên thừa kế:
Nếu các bên thừa kế đồng ý thỏa thuận phân chia tài sản của người sắp qua đời, việc thực hiện thừa kế có thể diễn ra trước thời điểm chính thức mở thừa kế. - Điều kiện:
Người để lại tài sản phải đồng ý và các bên phải lập văn bản thỏa thuận phân chia tài sản, có công chứng hoặc chứng thực hợp pháp.
1.3. Trong trường hợp người để lại di sản yêu cầu phân chia trước
- Người để lại di sản yêu cầu:
Người đang sở hữu tài sản có thể yêu cầu phân chia tài sản trước khi qua đời nếu muốn đảm bảo quyền lợi cho các bên thừa kế hoặc tránh tranh chấp sau này. - Quy định pháp luật:
Hành động này không trái với quy định pháp luật nếu có sự đồng ý của tất cả các bên liên quan.
1.4. Trường hợp tài sản được xử lý để bảo toàn giá trị
- Tài sản có nguy cơ mất giá:
Nếu tài sản có nguy cơ hư hỏng hoặc giảm giá trị (như hàng hóa, cổ phiếu, hoặc tài sản dễ mất giá trị khác), việc phân chia hoặc xử lý trước khi mở thừa kế có thể được thực hiện để bảo toàn giá trị. - Pháp lý:
Các bên thừa kế cần lập biên bản và có sự chứng kiến của cơ quan chức năng để đảm bảo tính hợp pháp.
2. Ví Dụ Minh Họa
Ví dụ thực tế:
Ông A, 75 tuổi, đang mắc bệnh hiểm nghèo và sở hữu:
- Một căn nhà trị giá 6 tỷ đồng (tài sản chung của ông A và bà B, vợ ông).
- Một khoản tiết kiệm 2 tỷ đồng.
Hàng thừa kế thứ nhất của ông A gồm:
- Bà B (vợ).
- Con trai C.
- Con gái D.
Phân chia tài sản trước khi mở thừa kế
- Tài sản chung:
Ông A và bà B thỏa thuận chia căn nhà. Phần của ông A là 3 tỷ đồng sẽ được đưa vào danh sách thừa kế sau khi ông qua đời. - Tài sản riêng:
Ông A lập văn bản yêu cầu chia khoản tiết kiệm 2 tỷ đồng trước khi qua đời:- Bà B nhận 1 tỷ đồng.
- Con trai C và con gái D mỗi người nhận 500 triệu đồng.
Kết quả: Việc phân chia tài sản trước khi mở thừa kế đã đảm bảo quyền lợi cho các bên và giảm nguy cơ tranh chấp sau này.
3. Những Vướng Mắc Thực Tế
Việc thực hiện thừa kế trước khi mở thừa kế thường gặp các khó khăn như:
- Tranh chấp về tính hợp pháp:
Một số bên thừa kế có thể cho rằng việc phân chia tài sản trước khi mở thừa kế không hợp pháp, dẫn đến tranh chấp. - Không có sự đồng thuận:
Các bên thừa kế không thống nhất về cách phân chia tài sản, đặc biệt khi người để lại di sản không còn đủ minh mẫn để đưa ra quyết định. - Thiếu giấy tờ pháp lý:
Việc thiếu giấy tờ chứng minh quyền sở hữu tài sản hoặc sự đồng ý của các bên có thể khiến việc phân chia không được công nhận. - Nguy cơ lạm dụng quyền:
Một số người thừa kế có thể lợi dụng việc phân chia trước để chiếm đoạt tài sản của người để lại di sản. - Kéo dài thời gian giải quyết:
Các tranh chấp hoặc thủ tục pháp lý phức tạp có thể kéo dài thời gian phân chia tài sản.
4. Những Lưu Ý Cần Thiết
- Thực hiện văn bản thỏa thuận:
Nếu phân chia tài sản trước khi mở thừa kế, các bên cần lập văn bản thỏa thuận có công chứng hoặc chứng thực để đảm bảo tính pháp lý. - Ưu tiên bảo vệ quyền lợi:
Người để lại tài sản nên ưu tiên bảo vệ quyền lợi cho các bên thừa kế để tránh tranh chấp. - Kiểm tra tính hợp pháp:
Việc phân chia tài sản cần tuân thủ đầy đủ quy định pháp luật để tránh bị tuyên vô hiệu. - Tìm kiếm hỗ trợ pháp lý:
Nếu gặp khó khăn trong việc thỏa thuận hoặc phân chia tài sản, các bên nên tìm đến luật sư để được tư vấn. - Hạn chế lạm dụng quyền:
Các bên liên quan cần thực hiện trung thực và minh bạch để tránh tranh chấp và bảo vệ quyền lợi của người để lại di sản.
5. Căn Cứ Pháp Lý
- Bộ luật Dân sự năm 2015:
- Điều 609: Quyền sở hữu tài sản.
- Điều 611: Thời điểm và địa điểm mở thừa kế.
- Điều 651: Quy định về hàng thừa kế.
- Nghị định 23/2015/NĐ-CP: Quy định về công chứng và chứng thực các văn bản liên quan đến thừa kế.
Liên kết nội bộ: Để tìm hiểu thêm về các vấn đề thừa kế, mời bạn tham khảo chuyên mục Thừa kế tại Luật PVL Group.
Liên kết ngoại: Thông tin pháp luật hữu ích cũng có thể được tìm thấy tại Báo Pháp Luật Online.
Kết luận: Việc thực hiện thừa kế theo pháp luật trước khi mở thừa kế là hoàn toàn có thể trong một số trường hợp đặc biệt. Tuy nhiên, để đảm bảo tính pháp lý và quyền lợi của các bên, việc này cần tuân thủ chặt chẽ các quy định và có sự hỗ trợ từ Luật PVL Group!
