Vợ hoặc chồng có thể yêu cầu phân chia tài sản chung mà không cần sự đồng ý của các thừa kế không? Quy định pháp lý đảm bảo quyền lợi phân chia tài sản.
Vợ hoặc chồng có thể yêu cầu phân chia tài sản chung mà không cần sự đồng ý của các thừa kế không?
Khi một trong hai vợ chồng qua đời, tài sản chung thường sẽ được chia theo quy định pháp luật về thừa kế nếu không có di chúc. Trong trường hợp này, tài sản chung sẽ được chia thành hai phần: một nửa thuộc về người còn sống và nửa còn lại sẽ là di sản thừa kế của người đã mất, chia cho các thừa kế thuộc hàng thừa kế thứ nhất bao gồm vợ/chồng còn sống, con cái và cha mẹ của người đã mất. Một câu hỏi phổ biến là liệu người còn sống có thể yêu cầu phân chia phần tài sản chung mà không cần sự đồng ý của các thừa kế khác không?
Theo quy định của pháp luật Việt Nam, người vợ hoặc chồng còn sống có quyền yêu cầu chia phần tài sản thuộc quyền sở hữu của mình mà không cần sự đồng ý của các thừa kế khác. Phần tài sản của người còn sống trong khối tài sản chung là phần tài sản họ có quyền sở hữu và quản lý một cách độc lập. Tuy nhiên, khi yêu cầu phân chia di sản thừa kế của người đã mất, người còn sống sẽ cần sự đồng thuận hoặc phải tuân theo quy trình pháp lý để đảm bảo quyền lợi của các thừa kế khác trong phần di sản.
- Quyền sở hữu phần tài sản của người còn sống trong tài sản chung
Người còn sống có quyền sở hữu đối với một nửa tài sản chung của hai vợ chồng. Phần tài sản này không phải là di sản thừa kế và thuộc quyền định đoạt của họ. Vì vậy, người còn sống hoàn toàn có thể yêu cầu xác định và chia phần tài sản thuộc sở hữu của mình mà không cần sự đồng ý của các thừa kế khác. - Phân chia phần di sản thừa kế của người đã mất
Phần tài sản còn lại thuộc về người đã mất và sẽ được coi là di sản thừa kế. Việc phân chia phần di sản này cần sự đồng thuận của các thừa kế. Nếu các thừa kế không thể đạt được thỏa thuận, người còn sống có thể yêu cầu tòa án phân chia tài sản để xác định rõ phần của từng người. Trong trường hợp có tranh chấp hoặc mâu thuẫn về tỷ lệ phân chia, tòa án sẽ áp dụng quy định pháp luật để đảm bảo quyền lợi của các bên. - Quy trình yêu cầu phân chia tài sản chung không cần sự đồng ý của thừa kế
Khi người vợ hoặc chồng còn sống muốn yêu cầu xác định phần tài sản chung thuộc quyền sở hữu của mình mà không cần sự đồng ý của các thừa kế khác, họ có thể thực hiện như sau:- Xác định tài sản chung và tài sản riêng: Người còn sống cần xác định rõ ràng phần tài sản thuộc quyền sở hữu của mình và phần thuộc di sản thừa kế của người đã mất.
- Yêu cầu tòa án xác định phần tài sản riêng của mình: Nếu có tranh chấp hoặc yêu cầu xác minh rõ quyền sở hữu, người còn sống có thể yêu cầu tòa án xác định và chia phần tài sản thuộc quyền sở hữu của mình.
- Phân chia di sản thừa kế theo pháp luật hoặc theo thỏa thuận của các thừa kế: Phần di sản thừa kế của người đã mất sẽ được phân chia cho các thừa kế theo pháp luật nếu không có thỏa thuận khác giữa các bên.
Ví dụ minh họa
Giả sử ông A và bà B có tài sản chung là một căn nhà và một khoản tiết kiệm. Sau khi ông A qua đời, căn nhà và khoản tiết kiệm này là tài sản chung của ông A và bà B. Phần tài sản của bà B trong tài sản chung này thuộc quyền sở hữu của bà, trong khi phần của ông A là di sản thừa kế.
Bà B có thể yêu cầu xác định phần của mình trong tài sản chung mà không cần sự đồng ý của các con – các thừa kế khác của ông A. Tuy nhiên, phần tài sản của ông A sẽ phải được chia theo quy định pháp luật thừa kế cho các thừa kế, bao gồm bà B và các con. Nếu không có sự đồng thuận về tỷ lệ phân chia, các thừa kế có thể yêu cầu tòa án phân chia di sản.
Những vướng mắc thực tế
Trong quá trình yêu cầu phân chia tài sản chung khi một bên qua đời, có thể gặp một số vướng mắc thực tế như sau:
- Mâu thuẫn giữa người còn sống và các thừa kế về phân chia tài sản
Trong nhiều trường hợp, người còn sống và các thừa kế khác có thể không đồng ý về tỷ lệ phân chia tài sản hoặc quyền sở hữu đối với tài sản chung. Điều này có thể dẫn đến mâu thuẫn, và nếu không được giải quyết, các bên sẽ phải nhờ đến sự can thiệp của tòa án để đảm bảo công bằng. - Khó khăn trong việc xác định rõ phần tài sản chung và tài sản riêng
Để tránh tranh chấp, các bên cần xác định rõ phần tài sản chung và tài sản riêng. Tuy nhiên, nếu không có giấy tờ hoặc chứng từ xác minh rõ ràng, việc xác định tài sản có thể gặp khó khăn và gây ra nhiều tranh cãi. - Tranh chấp khi có thừa kế là người chưa thành niên hoặc không có năng lực hành vi dân sự
Nếu trong số các thừa kế có người chưa thành niên hoặc mất năng lực hành vi dân sự, việc phân chia tài sản cần tuân thủ các quy định đặc biệt để bảo vệ quyền lợi của họ. Điều này có thể làm cho quá trình phân chia tài sản trở nên phức tạp và kéo dài. - Chi phí và thời gian giải quyết qua tòa án
Nếu không đạt được thỏa thuận giữa các thừa kế, việc yêu cầu chia tài sản qua tòa án có thể mất nhiều thời gian và chi phí. Điều này gây khó khăn cho người còn sống trong việc duy trì cuộc sống hàng ngày và làm giảm giá trị thực tế của tài sản thừa kế.
Những lưu ý cần thiết
Khi yêu cầu chia tài sản chung sau khi một bên qua đời mà không cần sự đồng ý của các thừa kế, các bên cần lưu ý các điểm sau:
- Chuẩn bị tài liệu đầy đủ
Người yêu cầu cần có giấy tờ chứng nhận quyền sở hữu tài sản chung, giấy chứng tử của người đã mất, và giấy tờ xác nhận hàng thừa kế. Điều này giúp đảm bảo quy trình phân chia tài sản diễn ra nhanh chóng và hợp pháp. - Tham khảo ý kiến của luật sư hoặc chuyên gia pháp lý
Nếu gặp khó khăn trong quá trình xác định tài sản chung, nên tham khảo ý kiến của luật sư hoặc chuyên gia pháp lý để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình và tránh tranh chấp. - Hiểu rõ quyền lợi của mình trong tài sản chung
Người còn sống cần nắm rõ quyền sở hữu của mình trong tài sản chung để bảo vệ quyền lợi và đảm bảo rằng phần tài sản của mình được xác định đúng quy định pháp luật. - Thỏa thuận trước với các thừa kế nếu có thể
Nếu có thể, các bên nên thỏa thuận về việc phân chia tài sản để tránh kéo dài thời gian và chi phí qua tòa án. Sự thỏa thuận này giúp đảm bảo tính công bằng và duy trì mối quan hệ gia đình.
Căn cứ pháp lý
Quy định về quyền yêu cầu phân chia tài sản chung mà không cần sự đồng ý của các thừa kế được xác định trong các văn bản pháp luật sau:
- Bộ luật Dân sự 2015, đặc biệt các điều khoản liên quan đến quyền thừa kế và quyền yêu cầu phân chia tài sản chung của vợ chồng.
- Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, quy định rõ về tài sản chung, tài sản riêng của vợ chồng và quyền lợi của các bên thừa kế khi một trong hai vợ chồng qua đời.
Để hiểu rõ hơn về quy định pháp lý liên quan và nhận tư vấn từ các chuyên gia, bạn có thể tham khảo thêm tại Báo Pháp Luật và Luật PVL Group để bảo vệ quyền lợi hợp pháp trong quá trình phân chia tài sản chung khi một bên qua đời.
