Quy định về quyền yêu cầu chia tài sản chung của vợ chồng sau khi một bên qua đời là gì? Phân chia tài sản chung trong thừa kế đảm bảo quyền lợi pháp lý.
Quy định về quyền yêu cầu chia tài sản chung của vợ chồng sau khi một bên qua đời là gì?
Khi một trong hai vợ chồng qua đời, vấn đề phân chia tài sản chung trở nên phức tạp, đặc biệt nếu có nhiều người thừa kế. Theo quy định của pháp luật Việt Nam, tài sản chung của vợ chồng bao gồm các tài sản mà cả hai đã cùng nhau tạo lập trong thời kỳ hôn nhân. Sau khi một bên qua đời, người còn sống có quyền yêu cầu chia tài sản chung để xác định phần tài sản thuộc về mình và phần tài sản thuộc về di sản của người đã mất.
- Quyền yêu cầu chia tài sản chung của vợ/chồng còn sống
Người còn sống có quyền yêu cầu chia tài sản chung sau khi người kia qua đời. Theo quy định của Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, tài sản chung của vợ chồng khi một bên qua đời sẽ được chia đôi. Phần của người đã mất sẽ trở thành di sản và được phân chia theo pháp luật thừa kế, trong khi phần của người còn sống sẽ tiếp tục thuộc quyền sở hữu của họ. Người còn sống có thể yêu cầu chia tài sản để xác lập quyền sở hữu rõ ràng của mình đối với phần tài sản chung. - Phân chia di sản theo pháp luật thừa kế
Khi người đã mất không để lại di chúc, tài sản sẽ được chia theo pháp luật thừa kế. Trong đó, hàng thừa kế thứ nhất gồm: người còn sống (vợ hoặc chồng), con cái, và cha mẹ của người đã mất. Phần di sản của người đã mất sẽ được phân chia đều cho các thừa kế thuộc hàng thừa kế này. Người còn sống sẽ nhận phần tài sản của mình trong tài sản chung, đồng thời có quyền thừa kế phần tài sản của người đã mất như các thừa kế khác. - Quy trình thực hiện chia tài sản chung khi một bên qua đời
Để thực hiện việc chia tài sản chung, người còn sống hoặc các thừa kế khác có thể nộp đơn yêu cầu lên tòa án có thẩm quyền. Tòa án sẽ xem xét, xác minh tình trạng tài sản và thực hiện việc phân chia theo quy định. Quy trình này giúp đảm bảo tính công bằng và bảo vệ quyền lợi của các bên liên quan.
Ví dụ minh họa
Ví dụ, ông A và bà B là vợ chồng và có tài sản chung gồm một căn nhà trị giá 5 tỷ đồng và một khoản tiết kiệm 1 tỷ đồng. Khi ông A qua đời mà không để lại di chúc, tài sản chung sẽ được chia theo quy định của pháp luật.
Trong trường hợp này, bà B có quyền yêu cầu chia tài sản chung để xác định phần tài sản của mình và phần tài sản thuộc về ông A. Tòa án sẽ xác định rằng bà B sở hữu một nửa tài sản chung, bao gồm 2,5 tỷ đồng từ căn nhà và 500 triệu từ khoản tiết kiệm. Phần còn lại (2,5 tỷ đồng từ căn nhà và 500 triệu từ tiết kiệm) sẽ trở thành di sản của ông A và được chia đều cho các thừa kế thuộc hàng thứ nhất (bao gồm bà B và các con, nếu có).
Những vướng mắc thực tế
Trong quá trình yêu cầu chia tài sản chung sau khi một bên qua đời, có thể gặp một số vướng mắc thực tế như sau:
- Mâu thuẫn giữa người còn sống và các thừa kế khác
Trong một số trường hợp, người còn sống và các thừa kế khác không đồng ý với tỷ lệ phân chia tài sản hoặc yêu cầu của người còn sống. Điều này có thể dẫn đến mâu thuẫn, gây tranh cãi và kéo dài thời gian phân chia tài sản. - Khó khăn trong việc xác định tài sản chung và tài sản riêng
Nếu không có giấy tờ hoặc chứng từ xác định rõ ràng, việc phân định tài sản chung và tài sản riêng của người đã mất có thể gặp khó khăn. Điều này gây tranh cãi giữa các thừa kế, đặc biệt khi người còn sống và các thừa kế khác không đạt được sự thỏa thuận. - Vấn đề pháp lý khi có các thừa kế khác biệt về độ tuổi hoặc năng lực
Nếu có các thừa kế là con chưa thành niên hoặc người mất năng lực hành vi dân sự, việc phân chia tài sản cần tuân thủ các quy định đặc biệt của pháp luật để bảo vệ quyền lợi của những thừa kế này, điều này làm phức tạp quá trình phân chia tài sản. - Chi phí và thời gian giải quyết qua tòa án
Việc yêu cầu chia tài sản qua tòa án có thể mất nhiều thời gian và chi phí, đặc biệt trong trường hợp có tranh chấp hoặc tài sản có giá trị lớn. Điều này gây khó khăn cho người còn sống và các thừa kế, ảnh hưởng đến giá trị thực tế của tài sản thừa kế.
Những lưu ý cần thiết
Khi yêu cầu chia tài sản chung sau khi một bên qua đời, các bên cần lưu ý các điểm sau:
- Chuẩn bị đầy đủ tài liệu và chứng cứ xác định tài sản chung
Người yêu cầu cần có giấy tờ xác nhận tài sản chung, giấy chứng tử và giấy tờ chứng nhận quyền thừa kế. Điều này giúp đảm bảo quy trình phân chia tài sản được thực hiện một cách nhanh chóng và đúng quy định. - Tham khảo ý kiến luật sư hoặc chuyên gia pháp lý
Nếu gặp phải các khó khăn hoặc tranh chấp trong quá trình phân chia tài sản, việc tham khảo ý kiến luật sư sẽ giúp đảm bảo quyền lợi của các bên và tránh các vấn đề pháp lý phát sinh không mong muốn. - Nắm rõ quyền lợi và nghĩa vụ của người còn sống
Người còn sống cần hiểu rõ quyền lợi của mình trong tài sản chung cũng như quyền thừa kế đối với di sản của người đã mất. Điều này giúp họ bảo vệ quyền lợi hợp pháp và tránh các tranh chấp không đáng có. - Thỏa thuận trước với các thừa kế nếu có thể
Nếu có thể, các bên nên thỏa thuận trước về việc phân chia tài sản để tránh kéo dài thời gian và chi phí tại tòa án. Thỏa thuận này cũng giúp đảm bảo tính công bằng và duy trì mối quan hệ gia đình.
Căn cứ pháp lý
Quy định về quyền yêu cầu chia tài sản chung của vợ chồng sau khi một bên qua đời được xác định trong các văn bản pháp luật sau:
- Bộ luật Dân sự 2015, đặc biệt các điều khoản về quyền thừa kế và quyền yêu cầu phân chia tài sản chung của vợ chồng.
- Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, quy định rõ về tài sản chung, tài sản riêng và quyền lợi của các bên thừa kế khi không có di chúc.
Để hiểu rõ hơn về các quy định pháp lý liên quan và nhận tư vấn từ các chuyên gia, bạn có thể tham khảo thêm tại Báo Pháp Luật và Luật PVL Group để đảm bảo quyền lợi hợp pháp của mình trong quá trình phân chia tài sản chung khi một bên qua đời.
