Khi nào tài sản chung của vợ chồng được chia theo thỏa thuận giữa các thừa kế? Tìm hiểu các trường hợp tài sản chung của vợ chồng được chia theo thỏa thuận giữa các thừa kế, ví dụ minh họa, và các lưu ý cần thiết.
1) Khi nào tài sản chung của vợ chồng được chia theo thỏa thuận giữa các thừa kế?
Việc phân chia tài sản chung của vợ chồng khi một bên qua đời thường diễn ra theo hai hướng: dựa vào di chúc hoặc theo pháp luật. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, để giảm thiểu tranh chấp và đảm bảo sự hài hòa trong gia đình, các thừa kế có thể cùng thỏa thuận để phân chia tài sản chung theo ý kiến chung mà không nhất thiết phải tuân theo di chúc hoặc các quy định pháp luật cứng nhắc.
Theo quy định pháp luật hiện hành, thỏa thuận giữa các thừa kế về việc phân chia tài sản chung của vợ chồng được chấp nhận trong các trường hợp sau:
- Có sự đồng thuận của tất cả thừa kế: Khi các thừa kế thuộc hàng thừa kế thứ nhất (vợ/chồng còn lại, con cái, cha mẹ của người đã qua đời) đều đồng ý với phương án phân chia tài sản.
- Không có tranh chấp hoặc yêu cầu khởi kiện: Khi tất cả thừa kế đều đồng thuận, không có ai phản đối về tỷ lệ phân chia, tài sản chung của vợ chồng sẽ được chia theo thỏa thuận.
- Có sự chứng thực hoặc công chứng của cơ quan pháp lý: Để đảm bảo tính pháp lý của thỏa thuận, các bên thừa kế nên tiến hành chứng thực hoặc công chứng thỏa thuận phân chia này.
Thỏa thuận này cần đảm bảo tính hợp pháp và rõ ràng, quy định đầy đủ về tỷ lệ, phần tài sản của từng người, và được lập thành văn bản có công chứng. Trong trường hợp tài sản có giá trị lớn, các thừa kế nên tham khảo ý kiến của luật sư hoặc cơ quan tư pháp để đảm bảo các quyền lợi của các bên được bảo vệ.
2) Ví dụ minh họa
Ông Hùng qua đời đột ngột, để lại một khối tài sản chung với bà Minh, bao gồm nhà cửa và một số tiền tiết kiệm. Ông bà có ba người con trưởng thành. Thay vì tiến hành phân chia tài sản qua pháp luật, các con của ông Hùng cùng bà Minh đã thỏa thuận chia tài sản theo cách riêng nhằm đảm bảo công bằng và đúng với nguyện vọng của gia đình. Họ quyết định phân chia tài sản theo tỷ lệ mà các bên đồng ý và cùng lập văn bản có công chứng để đảm bảo tính pháp lý.
Trong trường hợp này, vì không có tranh chấp và các thừa kế đồng thuận, tài sản chung của vợ chồng ông Hùng và bà Minh được phân chia theo thỏa thuận. Điều này giúp gia đình duy trì được sự hòa thuận và giảm thiểu thủ tục pháp lý phức tạp.
3) Những vướng mắc thực tế
- Thiếu sự đồng thuận từ một thừa kế: Nếu một trong các thừa kế không đồng ý với thỏa thuận, quá trình phân chia sẽ gặp khó khăn. Khi đó, tài sản sẽ phải được chia theo quy định pháp luật, có thể dẫn đến tranh chấp kéo dài.
- Khó khăn trong việc định giá tài sản: Đôi khi các thừa kế không đồng ý về giá trị của tài sản hoặc phần phân chia, đặc biệt khi tài sản bao gồm bất động sản có giá trị cao.
- Thiếu sự hướng dẫn pháp lý: Nếu các thừa kế không tìm kiếm sự tư vấn của luật sư hoặc không công chứng văn bản thỏa thuận, quyền lợi của một số bên có thể không được bảo vệ đầy đủ.
- Yêu cầu của các bên ngoài thừa kế: Trong một số trường hợp, người ngoài như chủ nợ của người đã khuất hoặc người có quyền lợi liên quan có thể phản đối thỏa thuận, gây ra tranh chấp phức tạp.
4) Những lưu ý cần thiết
- Đảm bảo tất cả các bên đồng ý: Thỏa thuận chỉ có giá trị khi tất cả các thừa kế đồng ý về phương án phân chia. Để đảm bảo sự công bằng và tránh tranh chấp sau này, nên tổ chức họp mặt gia đình, giải thích rõ ràng các điều khoản trong thỏa thuận.
- Chứng thực hoặc công chứng thỏa thuận: Việc công chứng sẽ giúp thỏa thuận có giá trị pháp lý rõ ràng và dễ dàng được thực thi trong trường hợp có tranh chấp phát sinh sau này.
- Đảm bảo quyền lợi của người còn sống: Trong nhiều trường hợp, vợ hoặc chồng còn sống có quyền yêu cầu giữ lại một phần lớn tài sản để đảm bảo cuộc sống, trong khi các thừa kế khác cần hiểu và tôn trọng quyền lợi này.
- Lập biên bản chi tiết và có giá trị pháp lý: Thỏa thuận nên bao gồm tất cả các chi tiết về phân chia tài sản, các quyền và nghĩa vụ của các bên. Văn bản nên được lập thành hai bản, mỗi bên giữ một bản để đảm bảo tính minh bạch và chính xác.
5) Căn cứ pháp lý
Một số quy định pháp lý liên quan đến việc phân chia tài sản theo thỏa thuận bao gồm:
- Bộ luật Dân sự 2015: Điều 651 quy định về các hàng thừa kế và quyền thừa kế theo pháp luật khi không có di chúc, đồng thời tạo điều kiện để các thừa kế có thể đạt thỏa thuận.
- Nghị quyết 02/2000/NQ-HĐTP của Hội đồng Thẩm phán Tòa án Nhân dân Tối cao: Hướng dẫn về giải quyết tranh chấp tài sản chung của vợ chồng, cho phép các thừa kế đạt thỏa thuận trước khi chuyển sang quy định pháp luật.
- Luật Công chứng 2014: Quy định về công chứng văn bản thỏa thuận phân chia tài sản chung để đảm bảo tính hợp pháp.
Tham khảo thêm về quy định này tại Thừa kế – Luật PVL Group và thông tin chi tiết về thừa kế trên Báo Pháp Luật – Bạn đọc.
Kết luận: Khi không có tranh chấp, tài sản chung của vợ chồng có thể được chia theo thỏa thuận giữa các thừa kế, giúp tiết kiệm thời gian và duy trì hòa thuận trong gia đình. Để được hỗ trợ và tư vấn chi tiết hơn, Luật PVL Group sẵn sàng đồng hành và giúp đỡ trong mọi thủ tục pháp lý liên quan đến thừa kế tài sản chung.
