Vai trò của UBND xã trong việc giải quyết tranh chấp dân sự?

Vai trò của UBND xã trong việc giải quyết tranh chấp dân sự? Tìm hiểu chi tiết về vai trò, quy trình và căn cứ pháp lý trong giải quyết tranh chấp.

1. Vai trò của UBND xã trong việc giải quyết tranh chấp dân sự

Vai trò của UBND xã trong việc giải quyết tranh chấp dân sự là đảm bảo duy trì trật tự xã hội, công bằng và quyền lợi của các bên tại địa phương. UBND xã là cấp chính quyền cơ sở gần gũi nhất với người dân, đóng vai trò quan trọng trong việc hòa giải, phân xử và giải quyết tranh chấp dân sự, bao gồm các vấn đề về đất đai, tài sản, quan hệ hôn nhân và gia đình, hợp đồng, thừa kế, và các mâu thuẫn dân sự khác.

Vai trò của UBND xã trong giải quyết tranh chấp dân sự cụ thể như sau:

• Hòa giải tranh chấp: UBND xã thực hiện vai trò hòa giải, là bước đầu tiên trong việc giải quyết tranh chấp dân sự. Các cán bộ xã hoặc ban hòa giải sẽ gặp gỡ các bên tranh chấp, lắng nghe và khuyến khích giải quyết vấn đề một cách hòa bình, tránh tình trạng căng thẳng leo thang và giữ gìn mối quan hệ trong cộng đồng. Hòa giải tại UBND xã giúp giảm bớt số lượng vụ việc phải đưa lên cấp tòa án, tiết kiệm thời gian và chi phí cho cả đôi bên.
• Tiếp nhận và xử lý thông tin: Khi có tranh chấp xảy ra, UBND xã có trách nhiệm tiếp nhận thông tin từ các bên và xác minh sự việc. UBND xã tiến hành thu thập chứng cứ, xem xét các tài liệu liên quan và lập biên bản về tranh chấp. Việc tiếp nhận thông tin và xử lý nhanh chóng của UBND xã giúp tranh chấp được giải quyết sớm, tránh tình trạng kéo dài, phức tạp hóa vấn đề.
• Phân xử và đưa ra ý kiến giải quyết: Trong nhiều trường hợp, UBND xã sẽ đứng ra làm trung gian để phân xử, giúp các bên đạt được thỏa thuận. Các cán bộ xã sẽ dựa trên luật pháp và quy định hiện hành, giải thích quyền và nghĩa vụ của mỗi bên để từ đó đưa ra giải pháp hợp lý. Trong một số tranh chấp đơn giản, UBND xã có thể đưa ra quyết định hòa giải chính thức, có giá trị pháp lý trong khuôn khổ của địa phương.
• Phối hợp với các cơ quan liên quan: Đối với các tranh chấp phức tạp, vượt quá khả năng giải quyết của UBND xã, xã sẽ làm cầu nối, chuyển đơn lên các cấp cao hơn hoặc phối hợp với các cơ quan tư pháp, công an để có phương án xử lý phù hợp. Việc phối hợp này giúp cho tranh chấp được giải quyết đúng pháp luật và bảo đảm quyền lợi của các bên.

Thông qua vai trò này, UBND xã không chỉ giúp giữ vững trật tự an ninh tại địa phương mà còn đảm bảo quyền lợi hợp pháp của người dân, đồng thời góp phần xây dựng mối quan hệ tốt đẹp trong cộng đồng.

2. Ví dụ minh họa

Một ví dụ điển hình về vai trò của UBND xã trong giải quyết tranh chấp dân sự xảy ra tại xã Xuân Lộc, tỉnh Đồng Nai, khi xảy ra mâu thuẫn giữa hai hộ gia đình về quyền sử dụng đất. Hộ ông Nguyễn Văn An và hộ ông Trần Văn Bình có tranh chấp về ranh giới đất giữa hai thửa đất liền kề. Ông An cho rằng ông Bình đã xây dựng hàng rào vượt qua ranh giới, lấn sang phần đất của gia đình mình.

Khi tranh chấp này xảy ra, UBND xã Xuân Lộc đã mời hai bên đến trụ sở xã để tổ chức hòa giải. Cán bộ UBND xã đã thu thập thông tin, kiểm tra giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của cả hai bên, đồng thời mời cán bộ địa chính xác định ranh giới đất thực tế. Sau khi xác minh các thông tin, UBND xã đưa ra ý kiến phân định rõ ranh giới và yêu cầu ông Bình di dời hàng rào vào phần đất của mình. Hai bên đã đồng ý với phương án giải quyết của UBND xã và cùng ký vào biên bản hòa giải.

Nhờ sự can thiệp kịp thời và công bằng của UBND xã, tranh chấp giữa hai hộ gia đình đã được giải quyết trong hòa bình, giữ gìn mối quan hệ láng giềng và giúp cho đôi bên an tâm canh tác trên phần đất của mình.

3. Những vướng mắc thực tế

Trong quá trình thực hiện giải quyết tranh chấp dân sự, UBND xã cũng gặp phải nhiều khó khăn, bao gồm:

• Thiếu chuyên môn pháp lý của cán bộ xã: Việc giải quyết tranh chấp đòi hỏi cán bộ có kiến thức pháp lý vững chắc. Tuy nhiên, tại một số xã, cán bộ phụ trách chưa được đào tạo chuyên sâu về pháp luật dân sự, khiến cho việc phân xử thiếu tính chính xác và khách quan.
• Hạn chế trong việc thu thập chứng cứ và thông tin: UBND xã thường gặp khó khăn trong việc thu thập thông tin chứng cứ đầy đủ và chính xác. Một số tranh chấp đòi hỏi sự can thiệp của các cơ quan chuyên môn khác như đo đạc địa chính, điều tra và thu thập chứng cứ chi tiết, nhưng các điều kiện về tài chính và nhân lực của xã chưa đủ để đáp ứng.
• Thiếu sự hợp tác từ các bên tranh chấp: Trong một số trường hợp, các bên tranh chấp không muốn hợp tác hoặc cố tình làm phức tạp hóa vấn đề, từ chối sự can thiệp của UBND xã. Điều này gây khó khăn cho UBND xã trong việc hòa giải và xử lý tranh chấp.
• Quyền hạn giải quyết hạn chế: Một số tranh chấp dân sự phức tạp vượt quá khả năng và thẩm quyền giải quyết của UBND xã, như tranh chấp tài sản lớn, tranh chấp liên quan đến quyền thừa kế. Trong những trường hợp này, UBND xã chỉ có thể hỗ trợ các bên chuyển đơn lên cấp cao hơn hoặc phối hợp giải quyết.

Những vướng mắc này đòi hỏi UBND xã phải tìm cách khắc phục và tăng cường kỹ năng, phối hợp với các cơ quan cấp trên để giải quyết các tranh chấp dân sự một cách hiệu quả và công bằng.

4. Những lưu ý cần thiết

Để đảm bảo hiệu quả và công bằng trong quá trình giải quyết tranh chấp dân sự, UBND xã cần lưu ý một số điểm quan trọng sau:

• Nâng cao năng lực chuyên môn cho cán bộ: UBND xã cần đầu tư vào việc đào tạo cán bộ phụ trách về pháp luật dân sự, kỹ năng hòa giải và giải quyết tranh chấp. Điều này giúp cán bộ có đủ năng lực và kiến thức để xử lý các tranh chấp phức tạp một cách khách quan và chính xác.
• Đảm bảo công khai và minh bạch: Mọi hoạt động liên quan đến hòa giải, xử lý tranh chấp tại UBND xã cần được thực hiện công khai, minh bạch để tránh các vấn đề tiêu cực và tăng cường niềm tin của người dân.
• Khuyến khích hợp tác từ các bên tranh chấp: UBND xã cần khuyến khích các bên tranh chấp hợp tác và tham gia tích cực vào quá trình hòa giải. Các bên tranh chấp cần hiểu rằng mục tiêu của UBND xã là đảm bảo quyền lợi công bằng cho cả hai bên, tránh việc tranh chấp kéo dài gây ảnh hưởng đến đời sống cộng đồng.
• Liên hệ và phối hợp với cơ quan cấp trên: Đối với các tranh chấp dân sự phức tạp, vượt quá thẩm quyền giải quyết của UBND xã, xã nên chủ động liên hệ với các cơ quan cấp trên như tòa án, công an để phối hợp giải quyết. Điều này giúp cho các tranh chấp được giải quyết theo đúng pháp luật và đảm bảo quyền lợi của các bên.

5. Căn cứ pháp lý

Vai trò của UBND xã trong giải quyết tranh chấp dân sự được quy định dựa trên các văn bản pháp lý sau:

• Luật Hòa giải cơ sở năm 2013: Quy định quyền và trách nhiệm của UBND xã trong việc tổ chức và thực hiện công tác hòa giải tại cơ sở, hướng dẫn các quy trình hòa giải và giải quyết các tranh chấp dân sự tại địa phương.
• Nghị định 15/2014/NĐ-CP: Hướng dẫn chi tiết thi hành Luật Hòa giải cơ sở, quy định quy trình hòa giải, nhiệm vụ của ban hòa giải và quyền hạn của UBND xã trong giải quyết các tranh chấp dân sự.
• Nghị định 62/2021/NĐ-CP: Về quản lý và hòa giải cơ sở, quy định rõ thẩm quyền của UBND xã trong việc giải quyết các tranh chấp dân sự ở mức độ cơ sở.

Các văn bản pháp lý này là nền tảng quan trọng để UBND xã thực hiện vai trò của mình trong công tác hòa giải và giải quyết tranh chấp dân sự, góp phần đảm bảo trật tự an ninh và xây dựng mối quan hệ hài hòa trong cộng đồng.

Bài viết được cung cấp bởi PVL Group