Quy định về việc phân chia tài sản trong doanh nghiệp nhà nước sau khi một cổ đông qua đời là gì? Tìm hiểu quy định thừa kế cổ phần trong doanh nghiệp có vốn nhà nước cùng Luật PVL Group.
1) Quy định về việc phân chia tài sản trong doanh nghiệp nhà nước sau khi một cổ đông qua đời là gì?
Quy định về việc phân chia tài sản trong doanh nghiệp nhà nước sau khi một cổ đông qua đời là gì? Đây là câu hỏi khá phổ biến, đặc biệt khi doanh nghiệp có sự tham gia của cả Nhà nước và các cổ đông tư nhân. Việc phân chia tài sản trong doanh nghiệp có vốn nhà nước phải tuân thủ các quy định pháp luật chặt chẽ về sở hữu tài sản, quyền thừa kế và cơ chế quản lý tài sản trong doanh nghiệp nhà nước.
Cổ phần của cổ đông trong doanh nghiệp có vốn nhà nước
Doanh nghiệp nhà nước có thể là doanh nghiệp có 100% vốn của Nhà nước hoặc là doanh nghiệp có vốn hỗn hợp với sự tham gia của cả Nhà nước và các nhà đầu tư cá nhân. Trong trường hợp có vốn hỗn hợp, phần vốn tư nhân sẽ được phân chia dưới dạng cổ phần hoặc vốn góp, và cổ đông tư nhân có quyền sở hữu phần tài sản này.
Theo quy định, cổ phần mà cổ đông tư nhân nắm giữ trong doanh nghiệp nhà nước được coi là tài sản cá nhân của cổ đông đó. Do đó, khi cổ đông qua đời, cổ phần này sẽ được coi là di sản thừa kế và có thể được phân chia cho người thừa kế theo quy định của pháp luật về thừa kế.
Cơ chế phân chia cổ phần thừa kế
Khi một cổ đông qua đời, phần cổ phần của họ sẽ được chuyển thành di sản thừa kế. Quy trình phân chia cổ phần này phải tuân theo các bước sau:
- Xác định người thừa kế hợp pháp: Người thừa kế có thể là vợ/chồng, con cái, hoặc người khác có quyền thừa kế theo di chúc hoặc theo pháp luật.
- Thực hiện phân chia cổ phần: Phần cổ phần sẽ được phân chia dựa trên thỏa thuận của các bên thừa kế hoặc theo quy định pháp luật về thừa kế nếu không có thỏa thuận.
- Thông báo cho doanh nghiệp và chuyển quyền sở hữu: Sau khi hoàn tất thủ tục thừa kế, người thừa kế cần thông báo cho doanh nghiệp và đăng ký chuyển quyền sở hữu cổ phần tại cơ quan quản lý. Điều này giúp đảm bảo quyền và nghĩa vụ của người thừa kế được thực hiện trong doanh nghiệp.
Quyền của người thừa kế trong doanh nghiệp có vốn nhà nước
Khi đã trở thành cổ đông thông qua thừa kế, người thừa kế có quyền tham gia vào các hoạt động của doanh nghiệp với tư cách là cổ đông, bao gồm quyền biểu quyết, nhận lợi nhuận và các quyền lợi khác theo quy định. Tuy nhiên, đối với doanh nghiệp nhà nước, phần vốn nhà nước vẫn được bảo vệ chặt chẽ và không bị ảnh hưởng bởi sự thay đổi của các cổ đông tư nhân. Do đó, quyền của người thừa kế cổ phần chỉ giới hạn trong phần vốn tư nhân mà người đã qua đời sở hữu trước đó.
2) Ví dụ minh họa
Để minh họa rõ hơn, chúng ta có thể xét trường hợp sau:
Ông K là cổ đông tư nhân sở hữu 20% cổ phần trong một công ty cổ phần nhà nước, trong đó Nhà nước nắm giữ 51% vốn. Khi ông K qua đời, phần cổ phần 20% của ông K sẽ trở thành di sản thừa kế và được chuyển cho người thừa kế hợp pháp của ông. Gia đình ông K tiến hành phân chia tài sản và đăng ký quyền sở hữu cổ phần cho các con ông theo đúng quy định pháp luật.
Sau khi hoàn tất thủ tục thừa kế, người thừa kế của ông K có quyền sở hữu và quản lý phần cổ phần này trong doanh nghiệp. Họ có thể tham gia biểu quyết, nhận lợi nhuận và tham gia các cuộc họp cổ đông. Tuy nhiên, phần vốn nhà nước 51% vẫn thuộc quyền quản lý của Nhà nước, và người thừa kế không có quyền can thiệp vào quyền lợi của Nhà nước trong doanh nghiệp.
Trường hợp này cho thấy rằng phần cổ phần tư nhân của cổ đông trong doanh nghiệp nhà nước có thể được thừa kế, nhưng quyền lợi này chỉ giới hạn trong phạm vi tài sản cá nhân và không ảnh hưởng đến tài sản công của Nhà nước trong doanh nghiệp.
3) Những vướng mắc thực tế
Trên thực tế, việc phân chia cổ phần thừa kế trong doanh nghiệp có vốn nhà nước có thể gặp nhiều vướng mắc:
- Xác định người thừa kế hợp pháp: Trong một số trường hợp, việc xác định người thừa kế hợp pháp có thể phức tạp, đặc biệt khi có nhiều người cùng yêu cầu quyền thừa kế cổ phần hoặc có tranh chấp về di chúc.
- Chuyển nhượng cổ phần thừa kế: Quá trình chuyển nhượng cổ phần cho người thừa kế thường yêu cầu sự phê duyệt của doanh nghiệp và tuân thủ quy định pháp luật. Điều này có thể gây ra khó khăn nếu người thừa kế không đủ điều kiện tham gia doanh nghiệp hoặc không có sự đồng thuận của các cổ đông còn lại.
- Giá trị cổ phần thừa kế: Xác định giá trị của cổ phần thừa kế là một thách thức lớn, đặc biệt trong các doanh nghiệp không niêm yết công khai. Giá trị cổ phần có thể thay đổi theo thời gian và phụ thuộc vào nhiều yếu tố tài chính khác nhau, gây khó khăn cho việc phân chia tài sản công bằng.
4) Những lưu ý cần thiết
- Lập di chúc rõ ràng: Để tránh tranh chấp, cổ đông nên lập di chúc rõ ràng về việc phân chia cổ phần trong doanh nghiệp nhà nước sau khi qua đời. Di chúc này cần có giá trị pháp lý và được công chứng theo đúng quy định pháp luật.
- Thông báo kịp thời cho doanh nghiệp: Người thừa kế cần thông báo cho doanh nghiệp về việc chuyển quyền sở hữu cổ phần ngay khi hoàn tất thủ tục thừa kế để bảo vệ quyền lợi của mình.
- Tuân thủ quy định pháp luật: Người thừa kế cần tuân thủ các quy định pháp luật về sở hữu cổ phần, bao gồm thủ tục đăng ký chuyển quyền sở hữu và quyền hạn của cổ đông. Điều này giúp tránh rủi ro pháp lý và đảm bảo quyền lợi của người thừa kế trong doanh nghiệp.
5) Căn cứ pháp lý
Các căn cứ pháp lý liên quan đến việc phân chia tài sản trong doanh nghiệp nhà nước sau khi cổ đông qua đời bao gồm:
- Bộ luật Dân sự 2015 – Quy định về quyền thừa kế, quyền sở hữu tài sản cá nhân và quyền phân chia di sản.
- Luật Doanh nghiệp 2020 – Quy định về cấu trúc sở hữu cổ phần, quyền của cổ đông và chuyển nhượng cổ phần.
- Luật Quản lý, sử dụng tài sản công 2017 – Quy định về quyền sở hữu của Nhà nước trong doanh nghiệp nhà nước và việc quản lý tài sản công.
Đối với các trường hợp cần tư vấn chi tiết về quyền thừa kế cổ phần trong doanh nghiệp nhà nước, quý khách có thể liên hệ với Luật PVL Group để được hỗ trợ thêm. Bạn cũng có thể tham khảo thêm thông tin tại Báo Pháp Luật Việt Nam.
Bài viết này được hỗ trợ bởi Luật PVL Group
