Khi nào tài sản thừa kế phải được phân chia theo pháp luật?

1) Khi nào tài sản thừa kế phải được phân chia theo pháp luật?

Tài sản thừa kế phải được phân chia theo pháp luật khi không có di chúc hợp pháp hoặc di chúc không rõ ràng, không đầy đủ. Theo quy định của Bộ luật Dân sự, tài sản thừa kế sẽ được phân chia theo pháp luật trong các trường hợp sau:

1. Không có di chúc hợp lệ: Khi người để lại di sản không lập di chúc hoặc di chúc không tuân thủ các điều kiện về hình thức, nội dung hợp pháp. Chẳng hạn, một di chúc được lập nhưng không công chứng hoặc không có người làm chứng có thể bị coi là không hợp lệ, dẫn đến việc phân chia di sản theo pháp luật.
2. Di chúc vô hiệu: Trường hợp di chúc có nội dung vi phạm pháp luật hoặc vi phạm đạo đức xã hội, người lập di chúc bị ép buộc, lừa dối, hoặc có hành vi bị hạn chế năng lực hành vi dân sự vào thời điểm lập di chúc, di chúc đó sẽ bị coi là vô hiệu. Trong trường hợp này, tài sản cũng sẽ được phân chia theo pháp luật.
3. Di chúc không đề cập đầy đủ các phần tài sản: Nếu di chúc không chỉ rõ cách phân chia tất cả tài sản mà chỉ một phần trong tổng tài sản của người để lại, phần còn lại chưa được chỉ định trong di chúc sẽ được phân chia theo pháp luật.
4. Người thừa kế không có quyền hoặc từ chối quyền thừa kế: Theo pháp luật, một số đối tượng không được quyền thừa kế hoặc tự nguyện từ chối quyền thừa kế. Trong trường hợp không có người thừa kế hợp pháp, di sản sẽ được phân chia theo pháp luật.
5. Toàn bộ người thừa kế theo di chúc không còn hoặc không chấp nhận di sản: Nếu tất cả người được chỉ định trong di chúc không còn hoặc từ chối quyền thừa kế, tài sản sẽ được chuyển sang phân chia theo pháp luật.
6. Phần di sản chưa phân chia do tranh chấp hoặc không đồng thuận: Nếu các đồng thừa kế không thể đi đến thống nhất về việc phân chia di sản, hoặc có tranh chấp, tòa án sẽ tiến hành phân chia theo pháp luật.

2) Ví dụ minh họa

Ông A qua đời và để lại một căn nhà cùng một số tiền mặt, nhưng không lập di chúc hợp pháp. Gia đình ông A gồm vợ, con trai và con gái. Trong trường hợp này, do không có di chúc, tài sản thừa kế của ông A sẽ được phân chia theo pháp luật. Tài sản sẽ được chia đều theo hàng thừa kế thứ nhất bao gồm vợ và hai con.

Tuy nhiên, trong quá trình phân chia, con trai ông A và người con gái có sự bất đồng về cách sử dụng căn nhà. Cuối cùng, họ quyết định đưa vụ việc ra tòa án, và tòa án sẽ thực hiện phân chia tài sản theo quy định của pháp luật nhằm đảm bảo quyền lợi hợp pháp của tất cả người thừa kế.

3) Những vướng mắc thực tế

Việc phân chia tài sản thừa kế theo pháp luật có thể gặp phải nhiều khó khăn, nhất là khi không có di chúc hoặc có tranh chấp giữa các đồng thừa kế:

• Tranh chấp về tài sản và quyền sở hữu: Khi không có di chúc, nhiều trường hợp đồng thừa kế không đạt được thỏa thuận, gây ra tranh chấp về quyền sở hữu tài sản, nhất là các tài sản có giá trị lớn như bất động sản, đất đai.
• Phức tạp trong quy trình pháp lý: Đối với những trường hợp phức tạp hơn, như tài sản ở nhiều địa phương khác nhau hoặc khi người thừa kế có quốc tịch nước ngoài, quy trình pháp lý sẽ trở nên khó khăn và kéo dài.
• Xác định và bảo vệ quyền lợi cho người chưa thành niên hoặc người thừa kế hạn chế năng lực hành vi dân sự: Những người thừa kế là trẻ em hoặc người mất năng lực hành vi dân sự cần có người giám hộ đại diện khi nhận tài sản. Quá trình này đòi hỏi sự giám sát của cơ quan pháp luật để đảm bảo quyền lợi của họ.
• Vấn đề thuế và các khoản phí liên quan: Việc chia tài sản thừa kế cũng có thể phát sinh các chi phí pháp lý và các khoản thuế, nhất là với các tài sản lớn. Các đồng thừa kế có thể phải thỏa thuận để cùng chi trả các khoản phí này, nếu không thì tài sản có thể bị giảm giá trị hoặc gặp khó khăn trong quá trình chuyển nhượng.

4) Những lưu ý cần thiết

Để tránh các tranh chấp và rủi ro pháp lý, các đồng thừa kế nên lưu ý một số điểm quan trọng sau:

• Lập di chúc hợp pháp: Để tránh các tranh chấp không đáng có, người sở hữu tài sản nên lập di chúc rõ ràng và tuân thủ đầy đủ các quy định pháp luật về hình thức và nội dung hợp pháp của di chúc.
• Chuẩn bị hồ sơ và chứng từ đầy đủ: Khi chia tài sản thừa kế theo pháp luật, người thừa kế cần chuẩn bị đầy đủ các hồ sơ pháp lý, giấy tờ xác nhận quan hệ thừa kế và các tài liệu chứng minh quyền sở hữu tài sản.
• Thỏa thuận đồng thuận giữa các đồng thừa kế: Việc phân chia tài sản thừa kế có thể trở nên dễ dàng hơn nếu các đồng thừa kế có sự thống nhất về cách chia tài sản, tránh việc đưa tranh chấp ra tòa án.
• Tư vấn pháp lý khi cần thiết: Khi không có di chúc hoặc có tranh chấp, người thừa kế nên tìm kiếm sự tư vấn từ luật sư hoặc chuyên gia pháp lý để đảm bảo quyền lợi hợp pháp của mình.

5) Căn cứ pháp lý

Các căn cứ pháp lý để phân chia tài sản thừa kế theo pháp luật bao gồm:

• Bộ luật Dân sự 2015: Quy định rõ ràng các nguyên tắc thừa kế theo pháp luật và quyền lợi của người thừa kế hợp pháp.
• Luật Công chứng: Đối với việc công chứng di chúc và các văn bản liên quan đến tài sản thừa kế, Luật Công chứng đưa ra các quy định về công chứng di chúc và văn bản thừa kế.
• Các quy định về thuế và phí thừa kế: Các văn bản pháp luật liên quan đến thuế và lệ phí sẽ áp dụng cho những trường hợp tài sản thừa kế có giá trị lớn và cần nộp thuế theo quy định.

Liên kết nội bộ: https://luatpvlgroup.com/category/thua-ke/

Liên kết ngoại: https://baophapluat.vn/ban-doc/

Cuối cùng, khi gặp các vấn đề về thừa kế, đặc biệt là các trường hợp không có di chúc hoặc tranh chấp về tài sản thừa kế, người thừa kế có thể tìm đến sự hỗ trợ từ Luật PVL Group để được tư vấn và đảm bảo quyền lợi của mình theo đúng quy định pháp luật.