Khi nào một di chúc chung có thể bị vô hiệu bởi một trong hai vợ chồng?

1. Khi nào một di chúc chung có thể bị vô hiệu bởi một trong hai vợ chồng?

Khi nào một di chúc chung có thể bị vô hiệu bởi một trong hai vợ chồng? Di chúc chung của vợ chồng là văn bản pháp lý mà cả hai người cùng thống nhất lập ra để quy định việc phân chia tài sản chung sau khi qua đời. Tuy nhiên, di chúc chung có thể bị vô hiệu nếu một trong hai vợ chồng quyết định thay đổi hoặc hủy bỏ, với các điều kiện cụ thể về tính pháp lý.

Các điều kiện cụ thể để di chúc chung có thể bị vô hiệu

1. Khi có sự đồng thuận hủy bỏ từ cả hai vợ chồng: Nếu cả hai người đồng ý thay đổi hoặc hủy bỏ di chúc chung, họ có thể làm văn bản đồng thuận để điều chỉnh hoặc chấm dứt hiệu lực di chúc.
2. Một trong hai người muốn thay đổi di chúc chung: Trường hợp một trong hai vợ chồng có ý định thay đổi di chúc mà không có sự đồng thuận của người còn lại, di chúc chung có thể không còn giá trị toàn phần, đặc biệt khi tài sản phân chia được lập ra dựa trên sự nhất trí của cả hai người. Điều này xảy ra khi một người cảm thấy không còn hài lòng với nội dung di chúc trước đó.
3. Trường hợp một người qua đời: Nếu một trong hai vợ chồng qua đời, di chúc chung sẽ bắt đầu có hiệu lực theo phần tài sản của người đã mất, và người còn sống không thể thay đổi phần tài sản đã được định đoạt trong di chúc. Trong trường hợp này, phần tài sản của người còn sống có thể được điều chỉnh, nhưng toàn bộ di chúc chung sẽ không bị vô hiệu.
4. Các tình huống pháp lý đặc biệt: Di chúc chung có thể bị vô hiệu nếu một trong hai người không đủ năng lực hành vi dân sự để lập hoặc sửa đổi di chúc chung, hoặc nếu có sự lạm dụng hoặc cưỡng ép trong quá trình lập di chúc.
5. Hủy bỏ di chúc sau khi ly hôn: Khi hai vợ chồng ly hôn, di chúc chung sẽ không còn giá trị, vì họ không còn là người sở hữu chung tài sản và không có quyền lập di chúc chung cho tài sản chung nữa.

Các điều kiện trên nhằm bảo vệ quyền lợi và tính tự nguyện của cả hai bên trong di chúc chung, đảm bảo di chúc chỉ được thực hiện khi cả hai đồng thuận và không có tình huống pháp lý bất hợp lý.

2. Ví Dụ Minh Họa

Bà H và ông T là hai vợ chồng sở hữu tài sản chung và cùng lập một di chúc chung để lại toàn bộ tài sản cho con trai của họ. Tuy nhiên, sau đó ông T bị bệnh nặng và muốn sửa đổi di chúc chung để thêm một phần tài sản cho cháu trai của mình.

1. Bước 1: Ông T đề nghị bà H sửa đổi di chúc chung để đảm bảo quyền lợi của cháu trai, nhưng bà H không đồng ý với thay đổi này.
2. Bước 2: Trong trường hợp này, ông T không thể tự ý thay đổi di chúc mà không có sự đồng ý của bà H. Điều này có nghĩa là di chúc chung vẫn giữ nguyên hiệu lực cho đến khi có sự đồng thuận từ cả hai bên.
3. Kết quả: Nếu ông T qua đời mà chưa có sự thay đổi chính thức của di chúc, toàn bộ tài sản sẽ được chuyển giao theo đúng nội dung di chúc chung ban đầu đã lập.

Ví dụ này cho thấy di chúc chung chỉ có thể bị vô hiệu hoặc thay đổi khi cả hai vợ chồng cùng đồng thuận, hoặc trong trường hợp di chúc chỉ định tài sản của một người qua đời.

3. Những Vướng Mắc Thực Tế

Việc lập và hủy bỏ di chúc chung có thể gây ra nhiều vướng mắc thực tế, đặc biệt khi có sự khác biệt về quan điểm hoặc tình huống phức tạp về tài sản. Dưới đây là một số vướng mắc thường gặp:

• Mâu thuẫn quan điểm giữa vợ chồng: Nếu một trong hai vợ chồng thay đổi ý định về người thừa kế hoặc cách thức phân chia tài sản mà không có sự đồng thuận từ phía người kia, quá trình hủy bỏ hoặc điều chỉnh di chúc chung có thể trở nên phức tạp và kéo dài.
• Sự không rõ ràng về tài sản chung và tài sản riêng: Trong một số trường hợp, tài sản của hai vợ chồng có thể bao gồm cả tài sản chung và tài sản riêng, gây ra tranh chấp về quyền sở hữu. Nếu di chúc chung không rõ ràng trong việc xác định tài sản, các tranh chấp có thể nảy sinh khi thực hiện di chúc.
• Khó khăn khi một bên bị mất năng lực hành vi dân sự: Nếu một trong hai vợ chồng bị mất năng lực hành vi dân sự, việc thay đổi hoặc hủy bỏ di chúc chung sẽ gặp khó khăn, vì người này không thể tham gia vào các quyết định pháp lý liên quan đến tài sản.
• Các tình huống sau ly hôn: Di chúc chung sẽ mất hiệu lực khi vợ chồng ly hôn, nhưng nếu việc chia tài sản không được thực hiện rõ ràng trong quá trình ly hôn, sẽ gây ra nhiều tranh chấp trong quá trình thừa kế.

4. Những Lưu Ý Cần Thiết

• Đảm bảo đồng thuận rõ ràng: Khi lập di chúc chung, cả hai vợ chồng cần có sự đồng thuận rõ ràng về nội dung di chúc và có thể cân nhắc việc lập riêng di chúc cho tài sản riêng để tránh các tranh chấp sau này.
• Ghi chép lại quá trình lập và thay đổi di chúc: Nếu có ý định thay đổi di chúc, nên lập văn bản ghi nhận quá trình này để tránh tranh chấp hoặc nhầm lẫn về sau. Đồng thời, việc ghi chép giúp bảo vệ tính hợp pháp và minh bạch của di chúc.
• Lập di chúc công chứng: Công chứng di chúc là cách hiệu quả để bảo vệ tính pháp lý của di chúc chung, tránh các tranh chấp pháp lý sau này, đặc biệt trong trường hợp một trong hai người muốn thay đổi hoặc hủy bỏ di chúc.
• Lưu ý các tình huống sau ly hôn: Khi ly hôn, di chúc chung sẽ mất hiệu lực. Do đó, nếu có mong muốn duy trì di chúc cho con cái, hai vợ chồng nên lập di chúc riêng biệt sau khi ly hôn để bảo đảm tính hợp pháp và rõ ràng trong việc phân chia tài sản.

5. Căn Cứ Pháp Lý

• Bộ luật Dân sự năm 2015, Điều 640: Quy định về quyền của vợ chồng trong việc lập di chúc chung, bao gồm điều kiện hủy bỏ và sửa đổi di chúc.
• Nghị định số 29/2015/NĐ-CP về công chứng và chứng thực: Quy định chi tiết về thủ tục công chứng và chứng thực di chúc chung của vợ chồng.
• Thông tư hướng dẫn của Bộ Tư pháp: Cung cấp hướng dẫn chi tiết về quyền lập và hủy bỏ di chúc chung của vợ chồng.

Như vậy, khi nào một di chúc chung có thể bị vô hiệu bởi một trong hai vợ chồng? Di chúc chung có thể bị vô hiệu khi một trong hai vợ chồng đồng ý hủy bỏ, có sự thay đổi trong hoàn cảnh pháp lý hoặc trong trường hợp ly hôn. Các quy định này giúp bảo vệ quyền lợi và tính tự do của cả hai bên trong quá trình lập di chúc chung, đồng thời giảm thiểu các tranh chấp phát sinh từ di chúc.

Luật PVL Group hy vọng rằng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về các điều kiện hủy bỏ di chúc chung của vợ chồng và các lưu ý quan trọng trong quá trình lập và thực hiện di chúc. Để tìm hiểu thêm, bạn có thể tham khảo tại Luật PVL Group và các quy định pháp lý liên quan tại Báo Pháp Luật.