Quy định về phân chia di sản thừa kế cho người thừa kế là gì? Tìm hiểu cách thức và các nguyên tắc phân chia di sản theo pháp luật trong bài viết này.
1) Quy định về phân chia di sản thừa kế cho người thừa kế là gì?
Quy định về phân chia di sản thừa kế là một phần quan trọng trong pháp luật thừa kế tại Việt Nam, đảm bảo quyền lợi cho những người thừa kế hợp pháp và duy trì tính công bằng trong gia đình. Di sản thừa kế được phân chia theo hai hình thức chính: thừa kế theo di chúc và thừa kế theo pháp luật.
Thừa kế theo di chúc
Trong trường hợp người để lại di sản có lập di chúc, di sản sẽ được phân chia theo các nội dung đã được ghi trong di chúc. Di chúc phải được lập theo các quy định pháp luật để có giá trị pháp lý. Người để lại di sản có quyền chỉ định người thừa kế và phân chia tài sản cho từng người thừa kế theo ý chí cá nhân. Tuy nhiên, có một số đối tượng vẫn được quyền hưởng thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc, đó là những người không có khả năng lao động hoặc người phụ thuộc (như con dưới 18 tuổi).
Thừa kế theo pháp luật
Khi người để lại di sản không lập di chúc hoặc di chúc bị tuyên bố vô hiệu, di sản sẽ được phân chia theo quy định của pháp luật. Pháp luật quy định thứ tự các hàng thừa kế như sau:
- Hàng thừa kế thứ nhất bao gồm: vợ, chồng, con đẻ, con nuôi hợp pháp và bố mẹ đẻ hoặc bố mẹ nuôi của người để lại di sản.
- Hàng thừa kế thứ hai bao gồm: ông bà nội, ông bà ngoại, anh chị em ruột của người để lại di sản.
- Hàng thừa kế thứ ba bao gồm: cụ nội, cụ ngoại và các cháu ruột của người để lại di sản.
Mỗi hàng thừa kế sẽ có quyền hưởng di sản trước hàng thừa kế tiếp theo, và di sản chỉ được chia cho hàng tiếp theo nếu không còn ai thuộc hàng thừa kế trước đó.
Quy định pháp lý về phân chia di sản thừa kế
Pháp luật Việt Nam đã quy định chi tiết về phân chia di sản thừa kế, bảo đảm rằng việc phân chia được thực hiện công bằng và tuân thủ đúng pháp luật. Bộ luật Dân sự 2015 cung cấp các quy định cơ bản để xác định và bảo vệ quyền lợi của các bên liên quan.
2) Ví dụ minh họa
Trường hợp phân chia di sản thừa kế theo pháp luật
Ông A qua đời mà không để lại di chúc. Tài sản của ông bao gồm một căn nhà và một số tiền tiết kiệm trong ngân hàng. Ông A có ba người con và một người vợ. Theo quy định thừa kế theo pháp luật, vợ và ba người con thuộc hàng thừa kế thứ nhất, do đó mỗi người sẽ được hưởng một phần di sản bằng nhau. Tài sản của ông A sẽ được chia đều thành bốn phần, mỗi người trong hàng thừa kế thứ nhất sẽ nhận được 1/4 phần di sản.
3) Những vướng mắc thực tế
Tranh chấp giữa các đồng thừa kế
Trong nhiều gia đình, tranh chấp về quyền thừa kế thường xảy ra khi các đồng thừa kế không đồng ý với cách thức phân chia hoặc khi có những mâu thuẫn từ trước. Ví dụ, khi không có di chúc hoặc di chúc không rõ ràng, các đồng thừa kế có thể xảy ra mâu thuẫn về giá trị của từng tài sản và cách thức phân chia.
Khó khăn trong việc thực hiện di chúc hợp pháp
Nhiều người để lại di chúc không tuân thủ đúng các quy định về hình thức và nội dung di chúc, dẫn đến di chúc bị coi là vô hiệu. Điều này khiến việc phân chia di sản phải thực hiện theo pháp luật, không đúng ý nguyện của người để lại di sản, gây ra tranh cãi giữa các đồng thừa kế.
Phân chia tài sản không dễ chia nhỏ
Một số tài sản như đất đai, nhà cửa, hoặc doanh nghiệp gia đình thường khó chia nhỏ mà không ảnh hưởng đến giá trị sử dụng. Điều này khiến việc phân chia di sản gặp khó khăn và có thể phải chuyển đổi thành tiền để phân chia, dẫn đến mâu thuẫn khi một số người muốn giữ tài sản nguyên trạng.
4) Những lưu ý cần thiết
Lập di chúc rõ ràng và hợp pháp
Để tránh những tranh chấp không đáng có sau khi qua đời, người để lại di sản nên lập di chúc rõ ràng và hợp pháp. Di chúc cần chỉ rõ người thừa kế, phân chia tài sản cho từng người cụ thể và tuân thủ các quy định về hình thức của pháp luật Việt Nam để đảm bảo giá trị pháp lý.
Tôn trọng quyền và lợi ích của người phụ thuộc
Pháp luật quy định một số người phụ thuộc (như con dưới 18 tuổi hoặc người không có khả năng lao động) vẫn được hưởng thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc. Người để lại di sản cần bảo vệ quyền lợi của các đối tượng này khi lập di chúc.
Tham khảo ý kiến của luật sư trong trường hợp phức tạp
Trong trường hợp tài sản phức tạp hoặc có nguy cơ tranh chấp, các bên liên quan nên tham khảo ý kiến luật sư để được tư vấn và hỗ trợ pháp lý. Luật sư có thể giúp làm rõ các quy định pháp luật, đảm bảo quyền lợi của các bên và hạn chế những tranh chấp kéo dài.
5) Căn cứ pháp lý
Pháp luật Việt Nam quy định về việc phân chia di sản thừa kế trong Bộ luật Dân sự 2015 và các văn bản pháp luật liên quan. Cụ thể:
- Điều 650 và Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015: Quy định về thừa kế theo pháp luật và thứ tự các hàng thừa kế.
- Điều 624 và Điều 625 Bộ luật Dân sự 2015: Quy định về quyền lập di chúc và phân chia tài sản thừa kế theo di chúc.
Bài viết trên đây đã cung cấp thông tin chi tiết về quy định về phân chia di sản thừa kế cho người thừa kế. Để bảo vệ quyền lợi thừa kế hợp pháp và tránh các tranh chấp không đáng có, Luật PVL Group khuyến khích người dân nắm rõ quy định pháp luật về thừa kế và tìm kiếm sự hỗ trợ pháp lý khi cần thiết.
